Hoe kan kwetsbaarheid nu krachtig zijn?
Ieder mens is kwetsbaar, maar in onze westerse samenleving leven we alsof het niet bestaat. We overschreeuwen of veroordelen het als zwak, terwijl we vaak kwetsbaar zijn, vooral wanneer onze verlangens en behoeftes zich aandienen.
Kwetsbaarheid en gevoelens zijn met elkaar verbonden. Wanneer we ons kwetsbaar voelen, voelen we ons vaak onzeker, angstig of verdrietig. Maar kwetsbaarheid is ook verbonden met onze twijfel of we wel de moeite waard zijn, goed genoeg zijn en of onze dierbaren wel echt van ons houden.
Kwetsbaar zijn of leven volgens de (ingebeelde) verwachtingen van anderen, wat kies jij?
Wanneer je afhankelijk bent van het oordeel en de mening van anderen zul je je best doen om dit oordeel positief te beïnvloeden. Dit doe je door je zo te gaan gedragen dat je gewaardeerd wordt; je bent bijvoorbeeld attent, hulpvaardig of altijd aardig. Eigenlijk heb je een masker op. De ene persoon heeft maskergedrag ontwikkeld om niet op te vallen en een ander heeft maskergedrag ontwikkeld om zich sterk voor te doen of heeft geleerd om altijd vrolijk en gezellig te zijn. Maar wie zit er dan achter dat masker? Misschien iemand die denkt dat hij niet goed genoeg is of niet aardig genoeg, niet aantrekkelijk genoeg, niet slim genoeg of die zich niet waardevol of niet de moeite waard vindt. Het laatste wat je dan wilt is je kwetsbaar opstellen, want dat is te pijnlijk.
Welk masker draag jij?
Wat doe jij wanneer je inschat dat er een kans bestaat op kritiek, afwijzing, afkeuring of vernedering?
a. Je inhouden
b. Jezelf onzichtbaar maken
c. Jezelf overschreeuwen
d. Het perfect willen doen
e. Doen alsof het niet belangrijk is
f. Doen alsof het je niet raakt
g. Jezelf afwijzen of veroordelen
h. Rationaliseren
Wat kost het om je anders voor te doen dan je je voelt?
We hebben al jong maskergedrag ontwikkeld, om ons te beschermen tegen kwetsing, teleurstelling, vernedering en afwijzing en anderzijds om te worden geaccepteerd en gewaardeerd. Dit staat het toestaan van kwetsbaarheid voor een groot deel in de weg. We proberen het de baas te worden, erboven te staan of we gaan het bagatelliseren. Het gevolg is dat je je anders voordoet dan je bent, je jezelf kleiner maakt of groter, wat weer veel stress geeft. Je doet jezelf te kort en leeft maar half of je forceert jezelf en bent voortdurend bang dat je anderen teleurstelt of dat je door de mand valt.
Wordt het niet tijd om jezelf te accepteren zoals je echt bent?
Wanneer dit maskergedrag je in de problemen brengt of je niet verder brengt in het leven, is het zinvol om dit te onderzoeken. Denk aan werksituaties waar je over je grenzen gaat omdat je iedereen altijd wilt helpen. Dat kan niet goed gaan. Denk aan situaties dat je niet duidelijk weet wat er van je verwacht wordt maar je durft dit niet te zeggen.
Wat is er nodig om jezelf toe te staan dat je mag zijn wie je bent?
Wat betekent ‘jezelf’ zijn?
Het is belangrijk dat je eerst helder krijgt hoe jij jezelf ziet. Veel mensen denken dat ze zijn zoals ze zich gedragen; ‘zo ben ik nu eenmaal’, maar dat is alleen maar gedrag dat je hebt ontwikkeld om gewaardeerd te worden. Het geeft een veilig gevoel omdat je ervan uit gaat dat dit je enige optie is om gewaardeerd te worden. Dat is een foute veronderstelling. Eigenlijk zit je in een gevangenis, waarin je alles wat je voelt, verlangt en graag wilt verborgen ligt. Besef dat je meer bent dan iemand die zijn best doet, zich aanpast, sterk is, alles alleen kan of altijd aardig is. Er is alleen bewustzijn nodig en wat lef om tevoorschijn te komen.
Het beeld van jezelf bijstellen
Wanneer je jezelf beter leert kennen en je weet hoe jouw persoonlijkheid is gevormd, dan weet je ook welke kwetsbaarheid of gekwetstheid jij beschermt. Om hier een antwoord op te krijgen moet je teruggaan naar de kindertijd. Wat werd er van je verwacht, waar was je bang voor en waar schaamde je je voor? Welke conclusies heb je getrokken over jezelf? Wat mag je van jezelf niet zijn? Wat zit er in jou verscholen dat naar buiten wil komen?
Lees ook het artikel: Worden wie je bent
Het oordeel van anderen loslaten
Als kind willen we liefde en aandacht van onze ouders. We denken als kind dat we daar pas recht op hebben als we voldoen aan hun verwachtingen en hun normen en waarden. Deze veronderstellingen zitten diep in ons verankerd. Bijvoorbeeld ‘Ik ben goed als ik aandacht en zorg heb voor anderen en ik ben slecht als ik aan mijn eigen behoeften denk’. ‘Ik ben goed als ik presteer maar ik ben slecht als ik geen zin heb en wil luieren’. Dus als ik aan mezelf denk of geen zin heb om te werken ben ik slecht en daar schaam ik me voor. Al met al zit je nog gevangen in een ouder-kind relatie. Je schaamt je omdat je denkt dat je slecht bent, niet goed genoeg of niet deugd. Wellicht gebruikten je ouders bepaalde woorden waar je nog steeds van schrikt als iemand het nu noemt. Nu zijn het je ouders niet meer maar is het je leidinggevende, collega’s of je partner. Dat je kritiek op gedrag of op een prestatie, persoonlijk maakt, heeft met jouw geschiedenis te maken. Wanneer je iets gemaakt of gedaan hebt dat niet goed is, denk je dat jij niet goed bent en daar schaam je je voor. Maar deze schaamte is totaal misplaatst. Het is belangrijk om inzicht in jouw geschiedenis te krijgen omdat het zo’n sterk effect heeft op je huidige gedrag.
Lees ook: Stop met jezelf aan te passen.
Emoties als kompas gebruiken
Emoties heb je nodig om jezelf beter te leren kennen, want als je niet weet wat je voelt, weet je niet wie je bent, weet je niet wat je nodig hebt, weet je niet wat je blij maakt, kun je jezelf niet laten zien, weten anderen niet wie je bent, weten anderen niet wat je nodig hebt, weet je niet wat anderen nodig, hebben, hebben je relaties geen diepgang, ervaar je geen intimiteit, kun je je ervaringen niet delen, ervaar je leegte en eenzaamheid.
Kleine stapjes
Een verandering hoeft niet groot te zijn. Het kan betekenen dat je in plaats van mee te praten, tegen iemand in gaat of in plaats van overal ‘ja’ op te zeggen begint ‘nee’ te zeggen of in plaats van altijd alles zelf op te lossen, iemand om hulp vraagt of in plaats van af te wachten, zelf het initiatief neemt of in plaats van doen alsof een bijeenkomst gezellig is, delen wat je werkelijk voelt of in plaats van veilig maar verveelt je baan behouden, op zoek gaan naar een nieuwe uitdaging. Dat is de kracht van kwetsbaarheid.
Kwetsbaarheid is een voorwaarde om je leven ten diepste te kunnen ervaren.
Wanneer je ervaart dat je goed bent zoals je bent, dan hoef je niets meer op te houden en kun je je kwetsbaar opstellen. Je eigenwaarde is niet meer in het geding is. Wanneer je in staat bent jouw gevoeligheden met compassie tegemoet te treden, dan kun je leren om jezelf gerust te stellen of je gevoeligheden te uiten. Dat scheelt heel veel energie, onrust en angst.
Wanneer je accepteert dat je mag zijn wie je bent met al je gevoeligheden en onzekerheden en je verlangens volgt, dan ben je kwetsbaar. Kwetsbaarheid betekent dat je accepteert dat onzekerheid en gevoeligheid onderdeel zijn van het mens zijn en dat kwetsbaarheid bijna altijd aanwezig is in het menselijke contact.
Je kunt leren kwetsbaarheid te accepteren en ermee om te gaan.
Je kunt leren weer bewust te worden van je kwetsbaarheid. Je kunt leren om te gaan met lastige emoties van jezelf en anderen zoals boosheid, onzekerheid, verdriet en angst. Emoties kun je leren te accepteren als een natuurlijk onderdeel van jezelf. Emoties kun je leren gebruiken als een kompas in je leven en om diepgang te creëren in je relaties.
Wat is ervoor nodig?
Wat ervoor nodig is, is bereidheid om jezelf beter te leren kennen. Dat kan confronterend zijn omdat het beeld dat je van jezelf hebt misschien niet klopt. Sommige mensen denken dat ze nuchter zijn, maar blijken uiteindelijk heel gevoelig te zijn. Dit was ook op mijzelf van toepassing. Nadat ik al jong het contact met mijn emoties kwijt was heb ik jarenlang allerlei methoden ondergaan om weer te kunnen voelen en mezelf te accepteren als een gevoelsmens. Deze rijkdom aan methoden en ervaringen gebruik ik in mijn opleiding en tijdens coaching.
Wil je hier meer over weten?
CURSUS EMOTIES WAT MOET IK ER MEE?
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP VOOR PROFESSIONALS
Wil Je eerst gratis kennismaken?
Meld je aan via het contactformulier.
