Je kunt niet niet voelen. In elke situatie ervaar je bewust of onbewust emoties, zelfs als je een strategie hebt ontwikkeld om ze te onderdrukken.
- Lichamelijke klachten
Omdat lichaam en geest met elkaar verbonden zijn, geeft het lichaam vaak aan dat er op emotioneel niveau iets speelt. Hoeveel energie je ook steekt in het onderdrukken van je emoties, ze zullen zich uiteindelijk in het lichaam uiten. Hoe langer je in een stressvolle situatie verkeert, hoe groter de kans dat het lichaam protesteert. Zo kan angst bijvoorbeeld misselijkheid veroorzaken, stress kan buikpijn geven en verdriet kan leiden tot hoofdpijn. Dit zijn slechts enkele voorbeelden, maar we hebben allemaal wel een specifieke plek in ons lichaam waar we last van krijgen als we onze emoties te lang negeren of onderdrukken.
Een lichamelijke klacht is vaak een signaal dat er iets speelt op gevoelsmatig niveau. Helaas verschuift de aandacht bij een bezoek aan de arts vaak naar het symptoom zelf, terwijl de onderliggende oorzaak onopgemerkt blijft. Als het symptoom wordt behandeld, blijft de innerlijke disbalans vaak genegeerd. Het is belangrijk om lichamelijke klachten serieus te nemen en stil te staan bij je algehele welzijn. Negeer je deze signalen, dan loop je het risico chronische klachten te ontwikkelen.
2. Verhoogde stress en onrust
Het leven begint met de ademhaling. Een diepe, volle ademhaling bevordert ontspanning en vitaliteit, terwijl een oppervlakkige ademhaling de energie van emoties onderdrukt en leidt tot spanning in het lichaam. Stress is een normaal onderdeel van het leven. Gezonde spanning is nodig om in actie te komen, maar wanneer de spanning ongezond wordt, bijvoorbeeld door te veel zelfopgelegde druk of emotionele factoren, kan het problematisch worden. Langdurige stress kan bijvoorbeeld voortkomen uit een slechte relatie, werkloosheid of conflicten op het werk. Wanneer je in zulke situaties je emoties onderdrukt, bouwt de spanning zich op en kun je je opgejaagd, rusteloos en ongeduldig voelen, met concentratieproblemen als gevolg. Stress maakt het moeilijk om lichamelijk te ontspannen. Hoewel sport tijdelijk kan helpen om spanning los te laten, blijft de onderliggende oorzaak van de spanning onopgelost. Op de lange termijn kan een afhankelijkheid van fysieke activiteit om te ontspannen leiden tot geestelijke en fysieke uitputting, wat de weerstand verlaagt en de kans op lichamelijke klachten vergroot.
3. Vervreemding
Vanuit het moment van de geboorte zoekt een kind bevestiging van zijn omgeving, omdat het behoefte heeft aan liefde, geborgenheid en aandacht van zijn ouders. Het kind ontwikkelt strategieën om die behoefte te vervullen. Deze strategieën kunnen ervoor zorgen dat gedrag dat sterk wordt ontwikkeld, onderdeel van de identiteit wordt. Pas tijdens de puberteit gaan kinderen vaak bewust of onbewust experimenteren met hun identiteit en ander gedrag. Het brave meisje kan plotseling opstandig worden, bijvoorbeeld.
In de volwassen levensfase zoeken veel mensen bevestiging, zowel in sociale relaties als op het werk. Wanneer je echter voortdurend leeft naar de verwachtingen van anderen, verlies je het contact met je eigen verlangens, mening en gevoelens. Je speelt rollen die van je worden verwacht en raakt vervreemd van je eigen innerlijke kompas. In plaats van je gevoelens te volgen, probeer je rationeel te bepalen hoe je je het beste in een situatie kunt opstellen. Dit kan leiden tot frustratie en verwarring, vooral als de realiteit anders blijkt dan verwacht.
4. Cynisme
Cynisme ontstaat vaak uit opgekropte woede, frustratie of onverwerkte teleurstelling. Vooral mensen met grote idealen kunnen teleurgesteld raken in de mensheid en het gevoel hebben dat het leven hen heeft verraden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer werknemers, na jarenlang trouw te hebben gewerkt, door hun werkgever zonder enige moeite aan de kant worden gezet. Dat is een bittere ervaring. Cynisme kan zich ook omvormen tot onverschilligheid, maar vaak is deze onverschilligheid een manier om pijnlijke emoties, zoals teleurstelling en verdriet, te vermijden. Het is een koude reactie die boosheid en verdriet verhult, vaak met een verwijtende houding naar anderen toe.
5. Verstoorde relaties
Emoties spelen een cruciale rol in het aangaan en onderhouden van relaties, zowel privé als op het werk. We zijn sociale wezens waarbij emoties ons enerzijds helpen om ons met elkaar te verbinden en ons anderzijds helpen onze autonomie te ontwikkelen. Emoties spelen een rol in alle situaties waarin we met elkaar samenleven en samen werken. Ze zijn een belangrijk onderdeel in het bereiken van succes en geluk, in zowel privé- als in werkrelaties.
Veel problemen tussen mensen ontstaan door het niet uiten van je gevoelens. Elke relatie vraagt om afstemming en uitwisseling van gevoelens. Onuitgesproken irritaties kunnen groeien tot een explosieve bom die een waardevolle relatie kan opblazen. Ook kunnen onuitgesproken ergernissen er voor zorgen dat het liefdevolle beeld dat je van je partner hebt, verandert in een akelig monster. Je levensgeschiedenis draagt hier een steentje aan bij, waardoor je oude denkbeelden op je partner plakt. ‘Zie je wel’, denk je, ‘mannen zijn niet te vertrouwen.’ Of je denkt: ‘Zie je wel, ik kan het nooit goed doen.’ Angst voor conflicten of angst voor afwijzing kunnen ervoor zorgen dat je alles accepteert en dingen tegen je zin in doet. Uiteindelijk gaat dit tegen je werken en verbreekt het een harmonieuze relatie.
Wanneer je moeite hebt om je eigen emoties te herkennen en uit te drukken, zal het ook lastig zijn om die van anderen te begrijpen. Dit kan leiden tot misverstanden en conflicten in relaties. Onuitgesproken gevoelens kunnen leiden tot verwijdering, omdat het niet delen van verwachtingen en verlangens vaak leidt tot teleurstelling en pijn.
6. Burn-out
Een burn-out ontstaat vaak door overmatige verantwoordelijkheid, perfectionisme en zelfkritiek. Mensen die veel verantwoordelijkheid dragen, zoals voor hun gezin of op het werk, ervaren vaak te weinig erkenning en daardoor de druk om alles goed te doen. Mensen die juist veel waardering en erkenning krijgen, hebben het gevoel dat altijd klaar moeten staan. Mensen met verantwoordelijkheid zijn goud voor elke organisatie. Maar de verantwoordelijkheid kan ook te zwaar worden, met als gevolg dat ze zaken beloven die ze niet waar kunnen maken en zichzelf gaan overbelasten. Vooral mensen die moeite hebben met ‘nee’ zeggen, lopen het risico overbelast te raken. Te veel verantwoordelijkheid kan leiden tot uitputting, zelfkritiek, schuldgevoelens en uiteindelijk tot een burn-out die door een langzaam herstel kan overgaan in een depressie. Burn-out is een langzaam proces van emotionele, psychische en lichamelijke uitputting, waarbij de persoon steeds minder goed functioneert en zich steeds meer uitgeput voelt.
7. Depressie
Iedereen heeft wel eens een dip, maar wanneer die dip langdurig aanhoudt, kan het uitmonden in een depressie. Depressie is een toestand van uitzichtloosheid, vermoeidheid en verlies van interesse in het leven.
Je kunt je somber, lusteloos en moedeloos voelen en pessimistische gedachtes hebben ten aanzien van jezelf en de toekomst. Een depressie heeft behoorlijke invloed op je dagelijkse functioneren. Naast weinig energie heb je waarschijnlijk nergens zin in. Daarnaast slaap je wellicht slecht of juist veel. Je piekert veel waarbij je gedachtes ronddraaien in kringetjes waar je niet meer uit komt. Depressie kan het gevolg zijn van langdurige onderdrukking van emoties, waardoor alle energie wordt geblokkeerd. Het verlies van iets belangrijks, zoals een baan of een relatie kan gevoelens van verdriet en boosheid oproepen, die, wanneer ze niet erkend worden, kunnen leiden tot depressie.
8. Verslaving
Verslaving is de toestand van fysieke of psychische afhankelijkheid van een stof, middel of gewoonte. Het kan ontstaan uit een verlangen naar verdoving van pijnlijke emoties. Of het nu gaat om middelen zoals alcohol en drugs, of gedragingen zoals eten, gokken of internetgebruik, verslaving helpt je om niet stil te staan bij wat je voelt. Het verdoven en afleiden van je gevoelens, leidt vaak tot verdere emotionele blokkades en problemen op lange termijn.
Conclusie: De urgente gevolgen van het onderdrukken van emoties
Emoties zijn onlosmakelijk verbonden met wie we zijn. Wanneer we onze emoties onderdrukken of negeren, bouwen we een ‘schaduwkant’ op van onszelf – een kant die we liever niet onder ogen zien, maar die vroeg of laat onze levens beïnvloedt. Door het afwijzen van onze gevoelens verliezen we contact met onze diepere behoeften, wat uiteindelijk kan leiden tot lichamelijke klachten, mentale uitputting, verstoorde relaties, en zelfs ernstige gezondheidsproblemen zoals burn-out of depressie.
Het is van essentieel belang om deze gevoelens niet te onderdrukken, want het negeren van je emoties kan enorme, ingrijpende gevolgen hebben op zowel je lichamelijke als geestelijke gezondheid. Het contact maken met je gevoelens biedt je de kans om jezelf beter te begrijpen, je relaties te verbeteren en een gezonder, evenwichtiger leven te leiden. Het is niet alleen belangrijk om je gevoelens te herkennen, maar ook om ze toe te laten en te verwerken, zodat je niet vastloopt in de beperkingen van de schaduwkant van je persoonlijkheid. Stel jezelf de vraag:
Wat kost het als je geen blijdschap, medeleven of vreugde meer kunt voelen?
Wat ben je zonder het vermogen om te weten wat je raakt of wat je gelukkig maakt?
Het is tijd om je emoties niet langer in de schaduw te houden, maar ze te omarmen als een essentieel deel van wie je bent. Het is niet te laat om te beginnen met het herstellen van dat contact, en de voordelen zijn enorm voor je welzijn en je toekomst.
Copyright: Marja Postema Emotionele Intelligentie Academie
Wil je ontdekken welke strategie jij hebt om emoties te vermijden?
Wil je meer leren voelen en benoemen van je emoties?
Ik, Marja Postema, help je graag d.m.v. individuele coaching
Neem contact op via het contactformulier dan gaan we kijken wat voor jou de beste aanpak is.
Een intake-, kennismakingsgesprek is gratis.
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Voor iedereen die al even bezig is met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling.
Voor iedereen die behoefte heeft aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen.
Voor iedereen die vat wil krijgen op verschillende vormen van conditionering.
De opleiding is geaccrediteerd door verschillende beroepsverenigingen.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Zowel de coaching als de opleiding is in Amersfoort.