Loyaliteit aan je ouders is vanzelfsprekend. Het is prachtig wanneer je kunt erkennen dat ze hun best hebben gedaan en hebben gegeven wat binnen hun vermogen lag. Maar deze loyaliteit kent ook een keerzijde, die ik vaak tegenkom in mijn werk als coach. Loyaliteit kan een eerlijke blik op je kindertijd belemmeren. Zelfs als je de realiteit onder ogen ziet, wil je de waarheid niet altijd erkennen.
Een belangrijke reden hiervoor is de diepe loyaliteit die je als kind voelt. Wanneer je beseft wat je ouders je niet konden geven, kan dat voelen als verraad. Daarnaast is het vaak moeilijk om pijnlijke herinneringen te herbeleven. Als kind heb je nare ervaringen leren fragmenteren — je stopt ze in de ‘donkere kelder’ van je onderbewuste en draait de sleutel om. Zo hoefde je de pijn, eenzaamheid, het verdriet en de woede niet te voelen over het gebrek aan emotionele voeding en steun die je zo hard nodig had.
Als jong kind kon je deze waarheid niet verdragen. Je was volledig afhankelijk van je ouders en wist simpelweg niet hoe je moest omgaan met het gemis. Je was te klein, te kwetsbaar. In die afhankelijkheid konden liefde en haat naast elkaar bestaan, vooral ten opzichte van je moeder. Je kwam tenslotte uit haar lichaam, was één met haar, en juist zij kon je verraden hebben door je de emotionele verbinding te onthouden waar je als kind recht op had.
Moederschap: een onderschatte verantwoordelijkheid
Er zijn grofweg twee groepen moeders. Bij de eerste groep komt het moederschap als vanzelf: ze voelen zich geroepen, nemen moeiteloos verantwoordelijkheid en genieten ervan. Voor de tweede groep is het moederschap een worsteling. Moederlijke gevoelens ontstaan niet vanzelf, en zij ervaren het ouderschap als een opoffering. Ze voelen zich soms alsof ze zichzelf kwijtraken.
Moederschap betekent dat je je eigen behoeften grotendeels opzij moet zetten. Je moet voortdurend geven, aanwezig zijn — fysiek en emotioneel. Voor de eerste groep moeders voelt dit natuurlijk, voor de tweede als een last. Misschien waren zij er niet klaar voor, of kozen ze niet bewust voor het moederschap. Soms belanden vrouwen in het moederschap door sociale druk, een ongeplande zwangerschap of een gebrek aan inzicht in hun eigen drijfveren en behoeften.
Ik was negentien toen ik ongepland zwanger raakte, twintig toen ik beviel van mijn dochter. Mijn kennis over hechting (dat woord kende ik toen nog niet) en opvoeding was nihil. Ik had een romantisch beeld: verliefd zijn en samen een kindje krijgen. Verder dacht ik er niet over na.
De verplichte controles gingen alleen over groei en voeding. Er werd niet gepraat, want praten had ik in het Groningse gezin waarin ik opgroeide niet geleerd. Alles wat ik niet wist, negeerde ik. Ik had al jong geconcludeerd dat je alles zelf moest uitzoeken en anderen niet lastig moest vallen.
Ik was een emotioneel afwezige moeder. Net zoals mijn moeder dat voor mij was, en haar moeder voor haar. Dat zie ik nu, na een lange reis van persoonlijke ontwikkeling. Het blijft pijnlijk en eenzaam voor vrouwen die moeder worden zonder enig besef van wat een baby in zijn wezenlijke ontwikkeling nodig heeft. Helaas heb ik dit nooit met mijn moeder kunnen bespreken.
De impact van emoties in de eerste levensjaren
In je eerste levensjaren kun je alleen nog maar voelen. Woorden zeggen je niets, maar de toon, de blik en de aanraking van je moeder voel je des te sterker. Is ze ontspannen of gehaast? Is ze blij je te zien?
Als baby ben je een puur gevoelswezen. Je voelt vreugde, angst of verdriet, maar zonder taal of reflectie. Toch zijn deze ervaringen bepalend: ze vormen je gevoel van veiligheid en het vertrouwen dat je moeder je geeft wat je nodig hebt — aandacht, liefde en geborgenheid. Als dat ontbreekt, stokt je levensenergie.
Je bent welkom
De eerste behoefte van een pasgeborene is zich veilig, geliefd en gewenst voelen. Als je moeder met haar hele hart blij is dat je er bent, leer je van jezelf te houden. Dit gevoel van welkom zijn is fundamenteel: het vormt je bestaansrecht.
Gezien worden is gekend worden
In je jonge jaren leer je jezelf kennen via de ogen van je ouders en familie. Je emoties zijn richtingaanwijzers: ze laten zien wat je raakt, waar je blij van wordt of bang voor bent. Als je ouders je unieke persoonlijkheid herkennen en benoemen zonder oordeel, ontwikkel je een stevig gevoel van jouw eigenheid.
Erkenning stimuleert authenticiteit
Als je wordt gewaardeerd om wie je bent — inclusief je eigenaardigheden — hoef je niet te leven volgens de waarden, normen en verwachtingen van je ouders. Je mag je eigen weg volgen. Als je ouders zeggen dat ze van je genieten en trots op je zijn, kan dat je vleugels geven om het leven vol zelfvertrouwen tegemoet te treden.
Ouders zijn steun en toeverlaat
Tot ver na de pubertijd heb je de steun nodig van je ouders. Wanneer je ouders aangeven dat je op hen kunt rekenen, dat ze er voor je zijn als jij ze nodig hebt , geeft dat vertrouwen in mensen en helpt het je om uitdagingen aan te gaan. Bij je ouders kun je bijkomen van de teleurstellingen en tegenslag in je leven. Bij hen hoef je jezelf niet te bewijzen of op te houden.
Welke positieve woorden hebben je ouders tegen je gezegd?
- Ik ben zo blij met je!
- Ik hou van je!
- Ik zie je!
- Ik geniet van je!
- Ik ben trots op je!
- Je bent bijzonder!
- Ik heb alle vertrouwen in je!
- Je kunt altijd bij me terecht!
- Ik zal je altijd steunen!
- Je mag zijn wie je bent!
- Als jij gelukkig bent, ben ik dat ook!
- Ik ben er voor je!
- Je hoeft je bij mij nooit groter of sterker voor te doen dan je bent.
En als je dit allemaal niet hebt ervaren?
“Ik ben niet blij met je”
Als je je niet gewenst voelde, heeft dat een enorme impact. Je ontwikkelt de overtuiging: ik mag er niet zijn, of ik ben niet goed genoeg. Voor een klein kind is dat existentieel — het raakt aan overleven. Geen wonder dat hierdoor een enorme verlatingsangst ontstaat.
“Ik zie je niet”
Als je moeder, om wat voor reden ook, geen moeite heeft gedaan om jou te zien en je te leren kennen, zodat je jezelf leerde kennen, voelt het alsof je geen bestaansrecht hebt. Vecht je om gezien te worden of geef je het op?
“Denk maar niet dat je wat bent”
Wanneer je niet gezien en erkend wordt in je eigenheid en in je spontaniteit. Wanneer je hierin veroordeeld wordt, kun je al jong de conclusie hebben getrokken dat je blijkbaar anders moet zijn dan je bent. Zo raak je vervreemd van je eigenheid.
“Denk maar niet dat je op mij kunt rekenen”
De boodschap is duidelijk, red jezelf maar. Je brengt geen vreugde maar eerder een last. Voor de een is deze boodschap een uitdaging, wat kan leiden tot een sterke persoonlijkheid. Maar voor de ander zorgt dat voor totale ontreddering.
Waarom je je weinig herinnert
Je geheugen begint pas vanaf je vierde levensjaar. Toch zijn de eerste jaren cruciaal. Je kunt alsnog inzicht krijgen in je vroege jeugd door te kijken naar de jeugd van je ouders. Hoe zijn zij opgegroeid? Wat konden zij geven? Wat was de gezinscultuur en de tijdsgeest?
Op deze manier krijg je een aardig realistisch beeld over hun vermogens om een emotionele verbinding aan te kunnen gaan. Daarnaast is informatie over hun relatie toen je werd geboren belangrijk; waren ze gelukkig, wat hield hen bezig, hadden ze zorgen? In wat voor nest kwam je terecht? Was het een vol nest of een leeg nest?
Mijn ouders groeiden op in Groningen, waar praten niet vanzelfsprekend was. Mijn vader trouwde mijn moeder nadat zijn grote liefde was overleden door kanker. In mijn herinnering heb ik ze nooit blij of warm met elkaar gezien. Ze namen beiden hun verantwoordelijkheid als man, hard werken en studeren en als vrouw, voor de kinderen zorgen. Er werd niet geklaagd en geen ruzie gemaakt. Mijn oudste broer nam mijn moeder emotioneel in beslag. Zij waren twee handen op een buik. Na de geboorte van de derde, die alle aandacht vroeg, heb ik geconcludeerd dat ik mezelf moest redden en dat ik beter geen last moest zijn. De latere verhalen bevestigden dat mijn moeder ronduit ongelukkig was in dit huwelijk en in het beperkte leven van een huisvrouw. Mijn vader vermaakte zich prima met zijn hobby’s maar had als enig kind nooit geleerd zich met anderen (vrouw en kinderen) te verbinden.
De gevolgen van emotionele verwaarlozing
Als een kind in zijn eerste jaren niet de emotionele verbinding met de moeder ervaart, kan het zich machteloos voelen in zijn behoefte aan hechting. Het kind past zich aan — niet de moeder. Zo ontstaat het ‘valse zelf’. Het kind probeert een manier te vinden om verbinding te maken, en dát wordt zijn identiteit.
Deze vorm van verwaarlozing blijft je leven lang invloed uitoefenen. In intieme relaties klamp je je vast — of je ontwijkt ze juist. Het kan leiden tot perfectionisme, please-gedrag, faalangst.
Maar: het is mogelijk om het emotioneel verwaarloosde kind in jezelf te helen. Je kunt leren een liefdevolle, aanwezige volwassene te zijn — voor jezelf én voor anderen.
Heb je behoefte aan begeleiding, dan help ik, Marja Postema je graag d.m.v. individuele coaching of de opleiding Emotioneel Meesterschap
Neem contact op via het contactformulier dan gaan we kijken wat voor jou de beste aanpak is.
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Deze diepgaande opleiding is een boeiende ontdekkingsreis naar de kern van je patronen, gebaseerd op de nieuwste inzichten in emotionele gezondheid, biografisch werken, innerlijk kind werk, karakterstructuren en traumawerk.
Met het bijbehorende boek ‘Emoties, wat moet ik ermee?’ krijg je waardevolle inzichten en handvatten voor jezelf en eventueel om cliënten te ondersteunen in hun emotionele reis.
Bereid je voor op een levendige, ervaringsgerichte ontdekkingsreis! Met een ideale groepsgrootte van maximaal negen deelnemers creëren we een veilige leeromgeving.
De aanpak van Marja Postema, voortgekomen uit 30 jaar ervaring, opleiding en haar persoonlijke proces, is bewezen effectief en helend, omdat ze een methode heeft ontwikkeld die de bron van ineffectief gedrag bloot legt en de belemmeringen oplost die, het vrijuit ervaren van emoties en de autonomie, blokkeren.
Voor iedereen die bezig wil zijn met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling.
Voor iedereen die behoefte heeft aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen.
Voor iedereen die vat wil krijgen op verschillende vormen van conditionering en loyaliteit
De opleiding is geaccrediteerd door verschillende beroepsverenigingen.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Coaching en de opleiding vinden plaats in Amersfoort.
Woon je te ver weg, maar wil je hier toch mee aan de slag?
Online cursus Ontspannen jezelf zijn.
Ik leer je allerlei beelden en ideeën over jezelf, die niet bijdragen aan jouw levensgeluk, los te laten. Ik bied je een stappenplan aan waar ik al meer dan 20 jaar mee werk en wat zijn effectiviteit heeft bewezen.
Lees meer over de online cursus Ontspannen jezelf zijn
