Levensvreugde betekent niet dat je altijd blij bent. Het is het gevoel van vrijheid om alles te mogen voelen, vinden en (niet) willen. Levensvreugde ontstaat wanneer je ruimte geeft aan de complexiteit van het leven én aan de complexiteit van mens-zijn.
Je bent niet vrij als je leeft in een harnas van ‘altijd mooi moeten zijn’, ‘altijd goed moeten doen’, ‘het leven rationeel moeten benaderen’, ‘moeten presteren’ of ‘altijd aardig moeten zijn’. We ervaren nu eenmaal ook gevoelens zoals jaloezie, machteloosheid, wrok, verontwaardiging, woede, onzekerheid, of het gebrek aan zin om sociaal te zijn of te voldoen aan verwachtingen.
Onderzoeken van blokkades
Om je levensvreugde terug te vinden, zul je eerst moeten onderzoeken wat je belemmert om te zijn wie je werkelijk bent. Welke emoties mogen er van jezelf niet zijn? Aan welke behoeften geef je geen aandacht? Dit onderzoek leidt vrijwel altijd terug naar je kindertijd.
Je kunt het verleden, met alle pijnlijke of kwetsende ervaringen, niet ongedaan maken. Maar als volwassene kun je wel leren je los te maken van de invloed die dit verleden nog steeds heeft op je gedrag, gevoelens en keuzes. Wanneer er in je vroege jeugd weinig emotionele verbinding was, ben je je – vaak onbewust – gaan aanpassen aan de verwachtingen van je ouders. Je ontwikkelde gedrag waarmee je waardering of bevestiging kreeg en afwijzing kon vermijden. Dat gedrag werd uiteindelijk je identiteit – althans, een valse identiteit. Je ware zelf verdween naar de achtergrond, naar je onderbewustzijn.
Je kindertijd onder de loep nemen
Om jezelf terug te vinden, is het nodig om met een open, neutrale blik naar je kindertijd te kijken. Het is essentieel om helder te krijgen welke invloeden jouw ontwikkeling gevormd hebben. Of je nu denkt dat het verleden geen invloed meer heeft, feit is dat je huidige leven voortdurend wordt beïnvloed door die geschiedenis – omdat je identiteit daarop is gebaseerd.
Herinneringen en inzichten
Lang dacht ik dat ik een prima jeugd had gehad: ik werd niet mishandeld of verwaarloosd, mijn moeder was thuis als ik uit school kwam, mijn vader werkte hard, we hadden geen honger en geen armoede. Toch wist ik tussen mijn twintigste en dertigste niet goed hoe ik me sociaal moest gedragen, hoe je vrienden maakte of hoe relaties werkten. Ik vroeg me af waarom ik zo onzeker en verlegen was.
Tijdens therapie, in oefeningen die me terugbrachten naar mijn kindertijd, kwamen er herinneringen en emoties naar boven. Ik voelde vooral een diepe eenzaamheid, het gevoel dat niemand echt interesse in mij had. Niemand vroeg hoe het met me ging, wat ik voelde of waar ik behoefte aan had. Mijn moeder schonk thee in, maar was met haar aandacht ergens anders. Mijn vader was moe en gespannen van het werk.
Langzaam werd het me duidelijk waarom ik zo onzeker en verlegen was: diep vanbinnen geloofde ik dat ik er niet toe deed.
Het gaat niet om schuld
Ouders zijn meestal niet kwaadaardig of opzettelijk kwetsend. Ze doen wat ze kunnen, maar vaak zijn ook zij gevormd door ouders die emotioneel niet beschikbaar waren. Mijn ouders waren lief, maar door hun eigen geschiedenis en gebrek aan verbinding met elkaar, konden ze niet geven wat wij als kinderen nodig hadden.
Het trieste is dat kinderen hierdoor kunnen gaan geloven dat ze geen recht hebben op liefde. Ze leren hun behoeften – aan liefde, aandacht, bevestiging – te onderdrukken. Ook de bijbehorende emoties, zoals verdriet, angst en woede, worden weggestopt. Zo leren ze zichzelf in te houden.
Toch zijn emoties het meest prachtige instrument dat je vanaf je geboorte bij je draagt. Ze geven je informatie over wat je nodig hebt en waar je grenzen liggen. Wanneer deze worden uitgeschakeld, raak je het contact met jezelf kwijt.
Kinderen laten alleen dat gedrag zien dat wordt verwacht en gewaardeerd. Zo ontstaat een onechte ‘zelf’, terwijl hun eigenheid wordt verlaten. Geen wonder dat je later gevoelens van leegte, zinloosheid of vervreemding kunt ervaren.
Verdringing en loyaliteit
Veel mensen hebben weinig of vertekende herinneringen aan hun kindertijd. Wanneer ik cliënten vraag naar hun jeugd, krijg ik vaak als antwoord: “goed” of “normaal”. Ouders hebben immers hun best gedaan. Maar zolang een kind geen vergelijkingsmateriaal heeft, is alles wat het meemaakt normaal.
In mijn eigen gezin werd nauwelijks gepraat, iets wat ik pas vreemd begon te vinden toen ik op mijn achttiende uit huis ging en ontdekte dat mensen ook veel met elkaar konden praten. Het was een cultuurshock – en een pijnlijke confrontatie met mijn eigen sociale onvermogen.
Wat een kind écht nodig heeft
Een kind heeft vanaf de geboorte behoefte aan vrije expressie, begrip en bevestiging. Ouders moeten inlevend, beschikbaar en emotioneel afgestemd zijn. Maar als zij zelf die zorg nooit hebben ontvangen, is het moeilijk om die aan hun eigen kinderen te geven.
Zonder veilige geborgenheid wordt een kind oplettend. Het probeert te achterhalen wat het moet doen of laten om gezien en geliefd te worden. Het past zich aan, aan de behoefte van de ouder – vaak de moeder – in plaats van andersom. Het kind vervult dan emotioneel de rol van de ouder.
Herstellen van emotionele verwaarlozing
Werkelijk herstel begint pas wanneer je durft toe te geven hoe het werkelijk was – los van loyaliteit of de neiging je ouders te beschermen. Ja, ze deden hun best. Maar dat neemt niet weg dat er sprake was van emotionele verwaarlozing. Dat klinkt misschien heftig, maar dat was het ook. Want een kind heeft behoefte aan emotionele afstemming, zodat het zich veilig kan hechten.
Stel je voor dat je op vakantie gaat naar een stam in de jungle, waar niemand jouw taal spreekt of jouw gedrag begrijpt. Hoe zou het voelen als je geen enkele herkenning of verbinding ervaart? Je overlevingssysteem neemt het dan over: je gaat vechten, vluchten of je past je aan. Kinderen vluchten naar binnen. Ze stoppen met zichzelf uiten en gaan zich aanpassen.
De symptomen
Veel problemen in het heden zijn symptomen van emotionele verwaarlozing in de kindertijd en herhalingen van de dynamiek met je ouders. Symptomen kunnen zijn:
- Een valse identiteit, niet afgestemd op je werkelijke gevoelens en behoeften
- Gebrekkig gevoel van eigenwaarde; jezelf kleiner of juist groter voordoen
- Perfectionisme of faalangst
- Moeite met intieme relaties (bindings- of verlatingsangst)
- Schaamte- en schuldgevoelens
- Gevoeligheid voor kritiek
- Depressieve gevoelens
- Afwezig zijn, letterlijk of figuurlijk (dissociatie)
- Gevoelens van zinloosheid
- Het gevoel jezelf kwijt te raken of gevangen te zitten
- Leven in valse hoop dat een relatie je ooit zal geven wat je gemist hebt
De weg naar herstel
Herstel begint wanneer je verdrongen herinneringen durft toe te laten en bewust wordt van de kwetsuren uit je jeugd. Door de emoties te voelen die toen geen ruimte kregen – eenzaamheid, verwarring, wantrouwen, verdriet, machteloze woede – geef je erkenning aan je gemis.
De weg naar heling loopt via rouw om de liefde en geborgenheid die je hebt gemist, juist in de fase waarin je die het hardst nodig had. Hoe beter je je kindertijd kent – de omstandigheden, de geschiedenis van je ouders, de dynamiek tussen hen, de invloed van broers en zussen – hoe beter je begrijpt welke onbewuste keuzes jij hebt gemaakt.
Dat inzicht opent de weg naar andere keuzes. Je kunt je losmaken van oude patronen en relaties die je gevangenhouden. En je ware identiteit weer tot leven brengen.
Bron: Het drama van het begaafde kind. Alice Miller
Er is geen snelle oplossing.
De gevolgen van emotionele verwaarlozing zijn diepgaand. Angst, onzekerheid en wantrouwen blijven vaak lange tijd je metgezellen. Maar als je bereid bent deze reis aan te gaan, zul je steeds meer ervaren dat je erbij hoort, dat je waardevol bent en dat je mag vertrouwen op jezelf én op anderen.
Je kunt leren omgaan met jezelf en met anderen op een diepere, meer verbonden manier — met open hart, in kwetsbaarheid en met vertrouwen. De weg naar levensvreugde.
Heb je behoefte aan begeleiding, dan help ik, Marja Postema je graag d.m.v. individuele coaching of de opleiding Emotioneel Meesterschap
Tijdens de coaching maak ik gebruik van de Identiteitsgerichte Psychotrauma therapie. Het is een methode waarin je als volwassene contact maakt met de ervaringen uit de kindertijd, zonder daarin overweldigd te raken. Je blijft in de waarnemende volwassen positie en doorleeft tegelijkertijd het innerlijke proces.
Neem contact op via het contactformulier dan gaan we kijken wat voor jou de beste aanpak is.
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Deze diepgaande opleiding is een boeiende ontdekkingsreis naar de kern van je patronen, gebaseerd op de nieuwste inzichten in emotionele gezondheid, biografisch werken, innerlijk kind werk, karakterstructuren en traumawerk.
Met het bijbehorende boek ‘Emoties, wat moet ik ermee?’ krijg je waardevolle inzichten en handvatten voor jezelf en eventueel om cliënten te ondersteunen in hun emotionele reis.
Met een ideale groepsgrootte van maximaal negen deelnemers creëren we een veilige leeromgeving. In de opleidingsgroep steunen deelnemers elkaar. Je krijgt ruimte om je proces – met alle obstakels én overwinningen – te delen. Je zult merken dat jij de regie over je leven kunt nemen. Door te delen wat je bezighoudt, kun je echte intimiteit ervaren, jezelf beter leren begrijpen en emoties toelaten.
Mijn aanpak, voortgekomen uit 30 jaar ervaring, opleiding en persoonlijke proces, is bewezen effectief en helend, omdat de bron van ineffectief gedrag bloot gelegd wordt en belemmeringen oplost die, het vrijuit ervaren van emoties en de autonomie, blokkeren.
Voor iedereen die bezig wil zijn met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling.
Voor iedereen die behoefte heeft aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen.
Voor iedereen die vat wil krijgen op verschillende vormen van conditionering en loyaliteit
De opleiding is geaccrediteerd door verschillende beroepsverenigingen.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Coaching en de opleiding vinden plaats in Amersfoort.
