Hoe moeilijk is het om te accepteren dat je geen invloed hebt, dat je machteloos bent?
Het antwoord is: MOEILIJK!
Macht tegenover onmacht
Wanneer je gewend bent om zaken op te lossen, aan te pakken, anderen te helpen en advies te geven, lijkt het alsof je alles onder controle hebt. Dat geeft een gevoel van macht.
Machteloosheid kom je vooral tegen bij tegenslagen, verlies, ziekte, ontslag, scheiding en allerlei omstandigheden waar je geen invloed op hebt, zoals grote wereldproblemen. Maar ook in de dagelijkse omgang met mensen, kinderen (kleine mensen) en huisdieren kun je machteloosheid ervaren, bijvoorbeeld wanneer ze niet doen wat jij wilt. Dan wordt er vaak geschreeuwd. Het lijkt alsof je boos bent, maar eigenlijk ben je machteloos. Schreeuwen is vaak een uiting van deze machteloosheid.
Wat zijn je opties in het omgaan met machteloosheid?
Met andere woorden: hoe ga je om met dat moeilijke gevoel van machteloosheid? De meest gebruikte strategieën zijn:
- Ontkennen
- Vermijden
- Bagatelliseren
- Een controlepositie innemen
Het verlangen naar controle
Controle geeft een gevoel van almacht: almacht over je eigen leven en dat van anderen. Je gaat er bijvoorbeeld van uit dat je nodig bent voor anderen, en je neemt deze verantwoordelijkheid graag op je. Je handelt vanuit de overtuiging dat mensen en situaties zonder jouw controle niet goed functioneren. Jij bent sterk; anderen zijn zwak en hulpeloos. Je trekt (onbewust) graag mensen aan die je als zwak beschouwt.
Tegelijkertijd veroordeel je kwetsbaarheid in jezelf. Gevoelens als onzekerheid en angst onderdruk of bagatelliseer je. Je behoefte aan controle uit zich in het handelen van anderen overnemen, corrigeren en beslissingen nemen zonder overleg. Je verwacht dat jouw adviezen worden opgevolgd en jouw hulp wordt aangenomen.
Wanneer je je sterke persoonlijkheden tegenkomt, die jouw controle niet accepteren, dan kan dit leiden tot een machtsstrijd.
Hoe kun je te veel controle loslaten?
Wat is je eerste reactie wanneer je vermoedt dat je geen invloed hebt? Hoe zou het zijn als je deze reactie niet volgt? Hoe erg is het werkelijk om geen invloed te hebben?
In relaties denken mannen vaak dat ze alles moeten oplossen, zeker wanneer een partner veel kritiek geeft. Ze ervaren dat ze het nooit goed genoeg doen. Geen invloed hebben betekent echter niet dat je faalt; het betekent alleen dat je op dat moment niets aan de situatie kunt veranderen.
Vrouwen hebben daarentegen soms de behoefte om een partner te willen “redden” wanneer hij het moeilijk heeft. Ze adviseren, maken afspraken bij een therapeut of ontlasten hem in het huishouden. Maar ook hier geldt: je hebt niet altijd invloed. Het enige wat je kunt doen, is aangeven wat het met je doet. Zoals een bekend gezegde luidt: “Je kunt een paard naar het water leiden, maar je kunt hem niet dwingen te drinken.”
Machteloosheid en je dierbaren
Machteloosheid is moeilijk te verdragen omdat het pijnlijk is om anderen te zien lijden. Je wilt dat je dierbaren gelukkig zijn. Dat verlangen begint al in je kindertijd, wanneer je ouders gelukkig wilt zien. Misschien deden je ouders zelfs een beroep op jou, ook al kon je daar als kind weinig aan doen.
Machteloosheid confronteert je met je eigen pijn en verdriet. Hoe moeilijk is dat? Het antwoord blijft: MOEILIJK! Het is zwaar, want het doet pijn om je dierbaren te zien lijden. Toch is lijden een onvermijdelijk onderdeel van het leven.
Leren omgaan met je pijn en verdriet
Het kan een grote uitdaging zijn om je eigen pijn en verdriet te aanvaarden, vooral als je deze emoties afwijst en als zwak beschouwt. Misschien denk je dat niemand mag zien dat je verdriet hebt of andere lastige gevoelens zoals eenzaamheid, onzekerheid, wanhoop of moedeloosheid. Je houdt liever een masker op van onaantastbaarheid, zelfredzaamheid en onafhankelijkheid. Maar dat kan ertoe leiden dat je jezelf emotioneel isoleert.
Jong geleerd, oud gedaan
Als kind leren we hoe we met emoties omgaan, vaak door onze ouders te observeren. Als zij geen verdriet tonen, leer je dat het niet oké is om je emoties te uiten. Misschien werden huilen of andere emoties zelfs afgewezen of veroordeeld. Als een ouder emotioneel afwezig was, kon je als kind het gevoel krijgen een last te zijn. Dit leidt ertoe dat je jezelf terugtrekt en aan de buitenkant vrolijk en behulpzaam lijkt, terwijl je innerlijke onrust en onzekerheid onderdrukt.
Herken je dit?
Je hebt moeite om te benoemen wat je van binnen voelt.
Je bent emotioneel moeilijk bereikbaar voor anderen.
Mensen begrijpen je niet goed en vinden je afstandelijk.
Je slaat dicht wanneer iemand emotioneel een beroep op je doet.
Je hebt onbegrepen (chronische) fysieke klachten.
Emoties wat moet je ermee?
Emoties horen bij het leven. Je wordt ermee geboren. Als je geen contact hebt met je emoties of ze niet begrijpt, betekent dat niet dat ze er niet zijn. Ouders hadden je moeten leren omgaan met emoties, maar zij kunnen alleen doorgeven wat ze zelf hebben geleerd. Als zij emoties als zwak beschouwen, leer jij hetzelfde.
Het gevolg is dat je nu gevoelens kunt tegenkomen waar je geen raad mee weet. In plaats van erbij stil te staan, zoek je afleiding of stort je je op werk. Mensen ervaren je als gesloten, teruggetrokken of altijd druk. Dit kan leiden tot emotioneel isolement, eenzaamheid en mogelijk depressie.
In feite heb je alleen invloed op jezelf.
Een bekende uitspraak van Franciscus van Assisi luidt:
“Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen, de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen en het inzicht om het verschil tussen beide te zien.”
Machteloosheid vraagt van je om gevoelens van pijn, verdriet en woede te verdragen. Wanneer spanning in je lichaam toeneemt, kun je je ademhaling gebruiken om te ontspannen. Afleiding zoeken is ook een manier om, om te gaan met moeilijke emoties, zolang je dit niet doet om je gevoelens blijvend te vermijden.
Je kunt maar een ding bij onmacht; het verdragen en verduren.
Ervaar wat je voelt als je onmachtig bent. Het is een moeilijk te verdragen gevoel. Het wringt en knaagt in je. Als je dieper in jezelf zoekt kom je uit bij pijn, verdriet en misschien wel woede en angst. Zijn er in je jeugd onmachtige situaties geweest, die je destijds niet kon verdragen?
Wanneer je spanning in je lichaam voelt toenemen kun je je gaan focussen op je ademhaling. Door je ademhaling te beïnvloeden, wat wel mogelijk is, kun je het lichaam gaan ontspannen.
Om niet te verdrinken in je emoties is het goed om ook afleiding te hebben. Bij overweldigende emoties kan afleiding helpend zijn, om te kunnen dealen met heftige emoties.
Machteloosheid in relaties
Wanneer ouders een kind verliezen, gaan mannen en vrouwen vaak anders om met het verdriet. Vrouwen hebben doorgaans de behoefte hun gevoelens te uiten en te delen, terwijl mannen eerder afleiding zoeken in werk of hobby’s. Beide manieren kunnen helpend zijn, maar het is belangrijk om elkaar niet te veroordelen om de verschillen.
Om almacht te doorbreken, moet je jezelf overgeven aan je pijn en eenzaamheid. Je moet leren verantwoordelijkheid te delen en kwetsbaarheid te tonen. Dit betekent accepteren dat je niet alles kunt controleren en anderen de ruimte geven om hun eigen beslissingen te nemen. Door controle los te laten, bouw je gezondere en gelijkwaardigere relaties op.
Heb je hulp nodig bij het overwinnen van een crisis of tegenslag?
Wil je beter met emoties om kunnen gaan?
Ik Marja Postema, help je graag.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Ben je al even bezig met bewustwording en je persoonlijke ontwikkeling?
Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?
Heb je behoefte aan een persoonlijke en professionele ontwikkeling?
Zowel de coaching als de opleiding vinden plaats in Amersfoort.
