Symbiotische verstrikking begrijpen met IOPT
De ontwikkeling van een kind en de rol van symbiose
Kleine kinderen zijn voor hun lichamelijke, emotionele en psychische ontwikkeling volledig afhankelijk van de liefde en zorg van hun ouders. Deze extreme afhankelijkheid roept in de psyche van het kind een diepe, instinctieve angst op om de ouders te verliezen. Kinderen verlangen ernaar dat hun ouders hen vasthouden, zien, liefhebben, troosten, steunen en voeden.
Wat is symbiose?
Symbiose betekent dat twee organismen, of in dit geval twee mensen, een verbondenheid hebben die voor ten minste één van hen belangrijk of zelfs noodzakelijk is. Soms hebben ze elkaar nodig om te kunnen bestaan. In de eerste zes maanden van zijn leven ervaart een baby zichzelf nog niet als een zelfstandig individu.
De symbiotische band met de moeder
Met geen enkel ander mens bestaat een diepere verbondenheid dan met de moeder. Het kind neemt onbewust de gevoelens en stemmingen van de moeder in zich op. Dit kunnen positieve emoties zijn, zoals vreugde en ontspanning, maar ook onverwerkte gevoelens als gevolg van vroegkinderlijk trauma, zoals woede, schaamte, angst, verdriet en machteloosheid. Elk kind voelt hoe het met zijn moeder gaat en scant onbewust voortdurend haar emotionele toestand:
- Is ze angstig of ontspannen?
- Is ze blij of heeft ze een kort lontje?
- Is ze emotioneel beschikbaar of juist afwezig?
Hoe stabieler en veiliger de moeder is, des te beter kan het kind zich ontwikkelen en voor zichzelf zorgen. Veilig gehechte kinderen kunnen zich gemakkelijker op hun omgeving richten, omdat ze minder bezig hoeven te zijn met het emotionele welzijn van hun moeder.
Omdat een kind zo sterk verlangt naar emotionele verbinding, neemt het onbewust de emoties van de moeder over. Hierdoor kan het moeite krijgen met het herkennen en ervaren van zijn eigen gevoelens en lichamelijke sensaties. Dit kan leiden tot verwarring over de vraag: “Wie ben ik?” Wanneer het kind niet in staat is emotioneel contact te maken met de moeder, kan het zichzelf de schuld geven en denken dat het niet goed genoeg is.
Symbiotische verstrikking
Een symbiotische verstrikking ontstaat onbewust en al vóórdat taal zich ontwikkelt (preverbaal). Dit betekent dat het met het verstand moeilijk te bevatten is. Symptomen van een symbiotische verstrikking zijn:
- Moeite hebben om je eigen weg te gaan.
- Gemakkelijk te manipuleren zijn.
- Vooral bezig zijn met wat anderen willen en voelen.
- Je voortdurend afstemmen op de behoeften van anderen.
- Niet goed weten wat je eigen behoeften zijn.
- Je makkelijk aanpassen en jezelf wegcijferen.
- Veel zorgen maken om het welzijn van een dierbare.
- Je sterk afhankelijk voelen in relaties.
- Niet in staat zijn om zelfstandig keuzes te maken.
IOPT: Identiteit-georiënteerde psychotrauma-opstelling
De opstellingsmethode van Franz Ruppert helpt om gevoelens te bereiken die onbewust en in een preverbaal stadium zijn afgesplitst en opgeslagen. Deze methode verschaft toegang tot innerlijke processen en patronen, zodat je ze op een dieper niveau kunt begrijpen. Door contact te maken met afgesplitste delen en deze te erkennen en bevestigen, kun je een diepe innerlijke rust ervaren.
Na intensieve studie van de hechtings- en traumatheorie heeft Ruppert een model ontwikkeld dat helpt om ervaringen uit het verleden en het heden van elkaar te scheiden.
De psychische delen volgens IOPT
Volgens de IOPT-theorie worden traumatische ervaringen in de kindertijd (zoals emotionele en lichamelijke verwaarlozing, mishandeling, misbruik of ouders met psychische problemen) opgesplitst in verschillende delen binnen de psyche:
- Het gezonde deel
- Het getraumatiseerde deel
- Het overlevingsdeel
- Het gezonde deel
Het gezonde deel van de psyche heeft een realistisch besef van het leven en de eigen geschiedenis. Kenmerken van gezonde delen zijn:
- De realiteit neutraal kunnen waarnemen.
- Gevoelens op een passende manier kunnen uiten.
- Een goed geheugen van de kindertijd hebben.
- Vertrouwen in anderen kunnen hebben.
- In staat zijn je los te maken uit ongezonde relaties.
- Kunnen reflecteren op jezelf.
- Passende verantwoordelijkheid dragen voor je leven.
- Oplossingsgericht zijn.
- Het getraumatiseerde deel
Getraumatiseerde delen bevinden zich meestal buiten het bewuste geheugen en worden onderdrukt door de overlevingsdelen. Het belangrijkste kenmerk van getraumatiseerde delen is dat ze vastzitten in de tijd. Ze blijven op de leeftijd waarop het trauma heeft plaatsgevonden. Kenmerken van getraumatiseerde delen:
- Ze dragen de traumatische herinnering met zich mee.
- Ze blijven in hun ontwikkeling steken op de leeftijd van het trauma.
- Ze zoeken voortdurend naar een uitweg uit het trauma.
- Ze kunnen gemakkelijk getriggerd worden.
- Ze zorgen voor een constante onrust en spanning in de psyche.
Getraumatiseerde delen kunnen ertoe leiden dat iemand in een relatie terechtkomt waarin hij of zij volledig afhankelijk is van de veiligheid die de partner biedt. Dit kan ertoe leiden dat de partner bepaalt hoe de ander leeft.
Meestal zijn getraumatiseerde delen niet in het bewustzijn. Ze worden ook onderdrukt door de overlevingsdelen. Het belangrijkste kenmerk van de traumadelen is dat ze bevroren zijn in de tijd. Het zijn vooral kinddelen. Ze hebben de leeftijd waarop ze getraumatiseerd zijn. Maar onbewust spelen deze delen een rol, omdat ze getriggerd kunnen worden door situaties in het heden, zoals gedrag van iemand of een bepaalde setting. De oorspronkelijke traumareactie van bijvoorbeeld paniek, angst, woede of schaamte kan dan geactiveerd worden. Getraumatiseerde delen kunnen zorgen voor een voortdurende onrust in de psyché.
- Het overlevingsdeel
De overlevingsdelen hebben ervoor gezorgd dat het trauma verborgen blijft. Deze delen ontwikkelden zich in de kindertijd om je aan te passen aan de omgeving en te doen wat nodig was om te overleven. Kenmerken van overlevingsdelen:
- Voortdurend de omgeving scannen om te voorkomen dat traumadelen getriggerd worden.
- De ernst van het verleden bagatelliseren of ontkennen.
- Moeilijke herinneringen verdringen of situaties negeren.
- Weerstand bieden tegen verandering of nieuwe ervaringen.
- Stress onderdrukken door middelengebruik, eten, werken of andere afleidingen.
- Emotionele stress lichamelijk ervaren en symptoomgericht bestrijden.
- Dwangmatig of controlerend gedrag vertonen in relaties.
- Een fundamenteel wantrouwen naar anderen ontwikkelen (cynisme).
- Zich gedragen als dader of slachtoffer.
Deze delen hebben ervoor gezorgd dat de getraumatiseerde delen onderdrukt bleven. De overlevingsdelen hebben je geholpen om normaal te functioneren; opleiding te volgen, te gaan werken, een gezin te stichten. Het grote nadeel van overlevingsdelen is dat ze patronen vormen en je persoonlijke ontwikkeling blokkeren. Je kunt vanuit een overlevingsdeel voortdurend bezig zijn met anderen helpen en er alsmaar voor de andere te zijn, terwijl je wel wilt schreeuwen dat je ook hulp nodig hebt, maar dat doe je niet.
Overlevingsdelen staan onder voortdurende spanning, waardoor het lichaam gespannen is en het denken vastomlijnd. Discussies met overlevingsdelen is zinloos omdat ze niet van standpunt afwijken. Ze ontkennen dat trauma zulke verregaande gevolgen kan hebben.
Het verschil tussen gezonde en overlevingsdelen
Het verschil tussen een gezond deel en een overlevingsdeel is niet altijd direct zichtbaar. Overlevingsdelen kunnen zich namelijk voorbeeldig gedragen en precies voldoen aan de verwachtingen van anderen. Ze kunnen helder, doordacht en logisch klinken, maar als ze emoties en gevoelens ontkennen of minimaliseren, is dat een teken dat het overlevingsdelen zijn.
In de gezonde delen bevinden zich de hulpbronnen die nodig zijn om trauma’s onder ogen te komen. Dit betekent niet dat je de traumatische situatie opnieuw beleeft, maar dat je de bijbehorende emoties verwerkt.
Door stap voor stap de getraumatiseerde delen te bevrijden, groeit je innerlijke kracht. Het opheffen van blokkades in gevoelens en gedragspatronen maakt vitale levensenergie vrij, wat leidt tot meer innerlijke rust en stabiliteit.
Wil je verlost worden van de effecten van vroegkinderlijk trauma?
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Ben je al even bezig is met bewustwording en je persoonlijke ontwikkeling?
Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?
Heb je behoefte aan een persoonlijke en professionele ontwikkeling?
GEACCREDITEERDE OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
