You are here: Home » Artikelen over omgaan met emoties » Vijf hardnekkige belemmeringen om je emoties te uiten

Vijf hardnekkige belemmeringen om je emoties te uiten

Emotionele spanningen ontstaan vaak in interactie met andere mensen. Door je gevoelens te uiten, kun je deze spanning weer loslaten. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Wanneer emoties in het gezin waarin je opgroeide geen aandacht kregen of zelfs veroordeeld werden als zwak, heb je geleerd ze te negeren of onderdrukken. Misschien herken je jezelf in een van de volgende situaties:

  • Ik was boos omdat ik me onterecht behandeld voelde, maar durfde dit niet te uiten.
  • Ik voelde me verdrietig omdat ik werd afgewezen tijdens een sollicitatiegesprek. Thuis aangekomen, at ik een pak koekjes leeg.
  • Ik maak me zorgen over mijn relatie. Mijn partner is vaak afwezig, maar ik ben bang dat hij/zij boos wordt als ik er iets over zeg.
  • Op het werk wordt te veel van me gevraagd, maar ik durf mijn grenzen niet aan te geven, omdat ik anderen niet wil belasten.
  • Het gaat niet goed met me, maar ik doe alsof alles in orde is.
  • Ik vind het moeilijk om mijn gevoelens te uiten, omdat ik niemand tot last wil zijn.

Je kunt leren je emoties te ervaren en te uiten

Het is mogelijk om weer bewust te worden van je emoties en ze te leren uiten. Je kunt leren omgaan met lastige emoties, zoals boosheid, verdriet en angst. Emoties kun je accepteren en gebruiken als een kompas in je leven. Wat daarvoor nodig is, is de bereidheid om je innerlijke belemmeringen te onderzoeken en deze te overwinnen.

Belemmering 1: Overgenomen gedrag van je ouders

Er zijn talloze manieren om niet te voelen. We zijn er vaak heel creatief in. Zo kun je emoties wegrationaliseren, relativeren of bagatelliseren. Deze strategieën ontwikkel je vaak al op jonge leeftijd, bijvoorbeeld door het gedrag van je ouders over te nemen in het omgaan met emoties. Ik groeide op in de provincie Groningen, waar de uitspraak “niet lullen, poetsen” letterlijk werd genomen. Er werd weinig gesproken in ons gezin; als we aten, aten we, maar gevoelens werden nauwelijks geuit. Mijn ouders waren zelf niet anders opgevoed. Ik leerde om mijn emoties te negeren en was me op een gegeven moment niet meer bewust van wat ik voelde. Ik was meer bezig met dingen doen dan met dingen voelen.

 

Belemmering 2: De invloed van cultuur

In de tijd dat ik opgroeide, moesten jongens sterk zijn en mochten ze zeker niet huilen. Meisjes mochten niet boos worden; dat was lelijk en werd afgekeurd. De Nederlandse cultuur kenmerkt zich door de uitspraak “Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg,” wat weinig ruimte biedt voor emotionele expressie. Daarnaast heeft het calvinisme zijn invloed op de Nederlandse cultuur: sober leven en hard werken. In de Groningse cultuur was de communicatiestijl vaak kort en direct, soms zelfs hard en bot. Dit nodigt niet uit om gevoeligheden te tonen.

Je zou verwachten dat cultuur zich verandert met de tijd, maar in veel verhalen die ik hoor over de kindertijd, komen nog vaak oer-Hollandse opmerkingen voor, zoals: “Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg,” wanneer je spontaan doet; “Niet zeuren, maar doorgaan,” wanneer je huilt; of “Stel je niet aan,” wanneer je ergens tegen opziet.

Belemmering 3: Oordelen over emoties

Naast de oordelen van je ouders en de cultuur, heb je onbewust andere oordelen overgenomen, door de mensen om je heen, door social media en door alles wat je leest. In veel omgevingen, zoals in de wetenschap of het bedrijfsleven, passen emoties vaak niet. Er wordt vaak gesproken over “negatieve” en “positieve” emoties. De zogenaamde negatieve emoties, zoals angst, machteloosheid, boosheid en jaloezie, geven een vervelend gevoel, terwijl positieve emoties zoals vreugde, liefde en compassie als prettig worden ervaren. Door emoties in positieve en negatieve te verdelen, lijkt het vanzelfsprekend om negatieve emoties te willen vermijden en positieve emoties te ontwikkelen. Dit is een waardeoordeel en biedt weinig handvatten voor het omgaan met emoties. Het geeft de illusie dat je kunt kiezen welke emoties je wilt ervaren, wat niet het geval is.

Belemmering 4: Je leeft in je hoofd, niet in je lichaam

Emoties maken zich kenbaar in je lichaam omdat lichaam en geest een eenheid vormen. Als je ergens tegen opziet, merk je dat aan spanning in je lichaam. Als je verliefd bent, voel je vlinders in je buik en kun je niet eten. Wanneer emoties opkomen, voel je dat in je lichaam, bijvoorbeeld doordat je lichaam zich aanspant, je adem in houdt, je gaat zweten of je voelt dat je gezicht rood wordt. In onze westerse samenleving wordt echter veel meer nadruk gelegd op je ratio. Als dit een voorbeeld is dat je vroeger thuis meekreeg, zoals “Houd je hoofd erbij,” dan leef je waarschijnlijk meer in je hoofd dan in je lichaam.

Belemmering 5: Moeite met kwetsbaarheid

Wanneer je de muur van je bescherming als je identiteit beschouwt, ga je je niet kwetsbaar opstellen. Het geeft een veilig gevoel, maar dit is schijnveiligheid, want achter de bescherming schuilt nog steeds de angst dat het niet veilig is om kwetsbaar te zijn. Je bevindt je in een soort gevangenis, waarin je alles wat je voelt en verlangt verborgen houdt. Wanneer je je kwetsbaar opstelt, loop je het risico gekwetst te worden. Kwetsbaar voelen, maakt je vaak onzeker, angstig of verdrietig, gevoelens die veel mensen liever niet onder ogen zien.

Belemmering 6: Trauma

Veel mensen denken bij trauma aan gewelddadige situaties, zoals een oorlogstrauma of een geweldsdelict, maar er zijn veel mensen die in hun jeugd langdurig traumatische ervaringen hebben meegemaakt, zoals:

  • Het verlies van een ouder op jonge leeftijd
  • Seksueel misbruik
  • Emotionele of fysieke mishandeling
  • Verwaarlozing
  • Langdurig in het ziekenhuis liggen
  • Langdurig gepest worden
  • Psychische problemen bij een van de ouders
  • Een vechtscheiding

Voor kleine kinderen is liefde, geborgenheid en veiligheid essentieel, vooral in de periode waarin ze voor hun levensvatbaarheid afhankelijk zijn van hun ouders. Veel mensen zijn dan ook getraumatiseerd in hun kindertijd. Dit kan zich uiten in een constante alertheid, stressgevoeligheid, prikkelbaarheid, concentratieproblemen, depressie, paniekaanvallen, slapeloosheid, angsten, geslotenheid, woedeaanvallen en psychosomatische klachten. De splitsing tussen lichaam (gevoelens) en geest is een van de belangrijkste gevolgen van trauma.

De gevolgen van deze belemmeringen zijn dat je leert je in te houden, je terug te trekken en te doen alsof alles goed gaat.

Voordat je je gevoelens kunt uiten en weer open kunt staan voor alles wat je voelt, moet je eerst bewust worden van de belemmerende strategieën die je gebruikt om emoties te vermijden. Daarna kun je besluiten dat je deze niet meer nodig hebt.

Lees over de verwoestende effecten van het chronisch onderdrukken van emoties.

Hoe kun je leren om meer ruimte te geven aan je emoties?

Wanneer je je bewust wordt van de oordelen en afwijzingen die je van huis uit hebt meegekregen, kun je besluiten dit te veranderen. Een oordeel als “gevoelens uiten is zwak” of “je moet nooit laten zien wat je voelt” kun je vervangen door een andere gedachte. Dit is een intern besluit om anders over jezelf te denken. Je gaat jezelf als het ware opnieuw conditioneren door jezelf telkens wanneer je een emotie ervaart en een belemmering voelt, tegen jezelf te zeggen: “Iedereen heeft gevoelens, dat is normaal.”

Het vraagt oefening om bewust te worden van je lichaam. Stel jezelf voortdurend de vraag: “Wat voel ik in mijn lichaam? Voel ik spanning of ontspanning?” Hoe meer je met je aandacht in je lichaam aanwezig bent, hoe meer je het gevoel zult hebben dat jij zelf aanwezig bent. Via je lichaam krijg je contact met je emoties.

In veel werkomgevingen en ook binnen bepaalde families wordt het uiten van emoties niet gewaardeerd, of zelfs als zwak gezien. Dit is iets om rekening mee te houden. Daarom is het belangrijk om je gevoelens te uiten bij iemand die je vertrouwt, zoals een vriend, partner of familielid, bij wie je je veilig voelt en waarvan je weet dat hij/zij je serieus zal nemen en goed kan luisteren. Je kunt besluiten om in plaats van te doen alsof er niets aan de hand is, te zeggen dat een situatie of opmerking je niet lekker zit en dat je daar graag over wilt praten. Soms wil je gewoon je hart luchten.

Je kunt leren je emoties te ervaren en te uiten.

Je kunt leren weer bewust te worden van je emoties en ze te gebruiken voor je eigen welzijn. Emoties kunnen je helpen om beter met de moeilijkere aspecten van je leven om te gaan en diepgang te creëren in je relaties. Wie zijn eigen gevoelens goed kent en accepteert, kan zich gemakkelijker in de emoties van anderen verplaatsen. Hierdoor verbeteren de kwaliteit van je relaties en bevorder je je emotionele en lichamelijke gezondheid.

Copyright: Marja Postema Emotionele Intelligentie Academie

 

Heb je ondersteuning nodig?

Het lukt niet altijd om stappen te zetten in het omgaan met je emoties. Dat kan verschillende redenen hebben. Geef jezelf geen schuld. Soms is het ingewikkelder dan het lijkt, of heb je onvoldoende steun van mensen om je heen. Het kan helpen om met een buitenstaander te praten over lastige onderwerpen, omdat het vaak veiliger aanvoelt dan met iemand uit je eigen omgeving.

Ik, Marja Postema, help je graag d.m.v. individuele coaching 

Neem contact op via het contactformulier dan gaan we kijken wat voor jou de beste aanpak is.

Een intake-, kennismakingsgesprek is gratis.

 

OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP

Voor iedereen die al even bezig is met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling.

Voor iedereen die behoefte heeft aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen.

Voor iedereen die vat wil krijgen op verschillende vormen van conditionering.

De opleiding is geaccrediteerd door verschillende beroepsverenigingen.

Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek

 

Zowel de coaching als de opleiding is in Amersfoort.

 

INTERESSANT ARTIKEL? Wil je het delen met je netwerk?

Marja heeft dertig jaar ervaring in het begeleiden van mensen bij de ontwikkeling van hun Emotionele Intelligentie en het loskomen van vroegkinderlijk trauma. Zij is auteur van het boek 'Emoties wat moet ik ermee?' en 'ABC van 15 emoties'. Marja heeft een effectief stappenplan ontwikkeld dat je helpt om emoties beter te herkennen, te accepteren en te uiten. Ze is getrouwd, heeft een volwassen dochter en woont en werkt in Amersfoort.

https://www.omgaanmetemoties.nl