Hoe ga je om met deze twee tegengestelde behoeften?
Deze twee tegengestelde behoeften zijn universele menselijke behoeften die, vanaf onze geboorte, een rol spelen in onze ontwikkeling en later in ons volwassen leven. Dat kan zich uiten doordat je het ene moment graag samen wilt zijn en dat je een ander moment juist alleen gelaten wil worden. In een relatie kan dat tot onenigheid leiden, vooral wanneer de ene partner veel samen wil doen en de andere partner behoefte heeft om veel op zichzelf te zijn.
We leven in een tijd waarin autonomie belangrijk is. In de zin van, doen waar je goed in bent, je hart volgen, je eigen weg gaan, ruimte voor jezelf willen hebben, onafhankelijk, vrij en succesvol willen zijn. Er zijn steeds meer singles die het belangrijk vinden hun leven autonoom vorm te geven. Het hebben van een relatie is niet meer zo vanzelfsprekend. Naast de behoefte aan autonomie blijft er vaak toch ook een verlangen naar echt contact, intimiteit en verbinding. Want door verbinding krijg je het gevoel dat je ergens bij hoort en voel je je geborgen.
Een balans vinden tussen autonomie en verbinding kan een hele uitdaging zijn.
Ergens sta je op de lijn tussen deze uitersten; aan de ene kant super autonoom en aan de andere kant super verbonden. De meeste van mijn coach cliënten ervaren een te grote verbinding, waardoor ze te veel geven en te veel rekening houden met de ander. Dat zijn de hoog gevoelige, empathische, zorgende en verantwoordelijke mensen onder ons. Er is dan een moeite om grenzen te stellen en ruimte te nemen voor eigen behoeften. De autonomie is niet sterk ontwikkeld.
In dit artikel wil ik het juist hebben over de kracht en valkuil van het hebben van een sterke autonomie.
Wanneer is je autonomie goed ontwikkeld?
Het beeld dat ik voor me heb bij iemand met een sterk ontwikkelde autonomie is een cowboy/girl. Je staat stevig op eigen benen. Je gaat je eigen gang, doet waar je behoefte aan hebt, neemt je ruimte in en stelt je grenzen naar anderen. Je hebt geen moeite om ‘nee’ te zeggen. Als iemand je een verzoek doet, vraag je je eerst af of je daar wel zin in hebt. Je vindt het fijn om op jezelf te zijn. Je neemt de volledige verantwoordelijkheid voor en controle over je eigen leven.
Ik ben opgegroeid in een Gronings gezin. Wij waren als koeien in de wei. Geen fysiek contact, nauwelijks interactie en zeker geen emoties. Ieder ging zijn eigen gang. Je stemde niet af of stelde je zeker niet afhankelijk of aanhankelijk op. De cowboy in ontwikkeling.
Ik leerde mijn eigen gang te gaan, te doen waar ik zin in had. Ik ontwikkelde mij tot een zelfstandige, nuchtere vrouw die haar leven in eigen hand had. De relaties die ik had, duurden niet lang. Een van de partners spiegelde mij: “Ik begrijp niet waarom je een relatie hebt, want je hebt duidelijk niemand nodig.”
Deze spiegel zorgde voor scheuren in mijn autonome bestaan. Ik realiseerde mij dat ik nogal een gesloten boek was voor anderen. Ik werd me steeds meer bewust dat ik niet vrij was, maar dat mijn (onbewust) aangeleerde patronen in mijn jeugd, bepalend waren voor mijn gedrag. Ik had niet geleerd mij te verbinden.
De negatieve gevolgen van een stevige autonomie:
- Zonder verbinding sta je los van je omgeving.
- Je eigen pad is een pad alleen.
- Je kunt jezelf niet van buiten zien, waardoor je niet bewust kunt worden van blinde vlekken. Daar heb je anderen voor nodig om je een spiegel voor te houden.
- Door je niet te conformeren aan de ander in een relatie of in een groep, trekken anderen zich terug. Anderen trekken zich terug omdat ze geen vertrouwen hebben dat ze iets aan je hebben.
- Men kan je gevoelsmatig niet bereiken. Ze botsen tegen de muur van onafhankelijkheid op.
- Door een sterke autonomie vermijd je je kwetsbaarheid.
Het idee dat je je vrij en ongebonden door de wereld kunt bewegen, is een illusie. Je begint je leven in totale afhankelijkheid. Wanneer je in de kindertijd je autonomie gaat ontwikkelen betekent dat niet dat je totaal onafhankelijk moet worden. Helaas is dat wel wat de situatie ongewild soms van een kind vraagt.
In relatie tot de ander leer je jezelf kennen
Ik dacht dat ik een vrijgevochten vrouw was, maar dat was geen echte vrijheid. Ik was niet vrij in mijn keuze. Om echt vrij te worden besloot ik deel te nemen aan verschillende groepen. Oh wat was dat spannend, want nu werd ik geconfronteerd met mijn kwetsbaarheid; mijn angst niet echt gezien te worden, niet interessant gevonden te worden en de angst dat niemand mij een leuke vrouw vond. Ik durfde nauwelijks iets over mezelf te vertellen en deed mijn leven af als niet de moeite waard. Mijn beschermingsstrategie in het contact met anderen was mezelf nietszeggend maken. Terwijl ik me in de buitenwereld zonder de ander als een sterke vrouw door het leven ging. Hier gebruikte ik de beschermingsstrategie, dat ik niemand nodig heb.
Mensen voelen zich diep van binnen in balans als er een evenwicht is tussen autonomie en verbondenheid.
Je eerste primaire behoefte na je geboorte is dat je liefdevol ontvangen wordt. Je hebt deze geborgenheid van je ouders nodig om je veilig te voelen. Hierdoor krijg je een basisgevoel dat je welkom bent, dat ze blij met je zijn. Eerst gebeurt dat vooral door fysieke aanraking. Later ervaar je door zowel verbaal als non-verbaal gedrag of mensen blij met je zijn. Wanneer dit hechtingsproces goed verloopt, kun je ontspannen de wereld tegemoet treden. Je ervaart een innerlijke rust en een zelfvertrouwen in het contact met anderen.
Niet alleen tijdens je kindertijd maar ook als volwassene heb je behoefte aan een ander. De hechtingsbehoefte blijft. De behoefte om je geliefd en geaccepteerd te worden, de behoefte aan steun, begrip en geborgenheid en de behoefte om gezien te worden.
Wanneer je je veilig voelt in de nabijheid van de ander, voel je je vrij om kwetsbaar te zijn. Een gezonde emotionele afhankelijkheid geeft dus meer veiligheid om jezelf te laten zien. Om meer verbinding te kunnen ontwikkelen zul je de verbale en non-verbale feedback van de ander moeten toestaan. Hierdoor leer je jezelf zien vanuit de ogen van de ander. Dat is waardevolle informatie.
Als autonomie en verbinding uit balans zijn, kan dat leiden tot psychische-, emotionele- en/of relationele problemen.
In een relatie wordt het onbewuste bewust gemaakt.
In het contact met de ander leer je jezelf kennen; jouw gevoeligheden en je belemmeringen om jezelf te laten, maar ook delen die geen kans hebben gekregen of verstoten zijn kunnen worden uitgenodigd om zichtbaar te word. Thema’s ontstaan in het verleden, worden in het heden belicht door de ander waardoor je jezelf kunt ontwikkelen. Zo kunnen er gevoelens naar boven komen die je je leven lang hebt verdrongen; angst, woede, eenzaamheid of verdriet. Want wie zich openstelt voor de liefde, stuit op onverwerkte zaken die de toegang naar verdiepende liefde belemmeren. Zo kan het zijn dat je je hart hebt gesloten omdat je de pijn van een emotioneel verwaarloosde jeugd niet hebt verwerkt. Dat is een werkelijke autonome reis in verbinding.
In elke relatie spelen gevoelens van angst een rol:
- Angst om afhankelijk te zijn van je partner
- Angst voor woede van de partner of om zelf boos te worden
- Angst voor overgave
- Angst om opgeslokt te worden door de partner
- Angst om gecontroleerd te worden
- Angst om kwetsbaar te zijn en zich bloot te geven
- Angst voor verlating
Relaties zijn een belangrijke spiegel als het gaat om de mate van zelfliefde en de bereidheid om werkelijk met de ander rekening te houden.
Kun je ruimte nemen en geven?
Kun je kiezen voor je eigen behoeften en rekening houden met de behoeften van de ander?
Verantwoordelijkheid nemen.
Mijn innerlijke reis is voor een groot deel aangewakkerd in mijn huidige liefdesrelatie die in 1991 is gestart en door deel te nemen aan groepen. Bij je verbinden ligt het accent op het belang om jezelf te laten zien maar er is nog een ander aspect dat vaak wordt vergeten. Dat is de verantwoordelijkheid die je hebt voor het onderhouden van de verbinding. Voor de mensen die zich gemakkelijk verbinden is dat waarschijnlijk vanzelfsprekend maar voor degenen die vooral vanuit autonomie leven kan dat een lastig onderwerp zijn.
In het koeiengezin waarin ik opgroeide werd niemand aangesproken op een verantwoordelijkheid. We kregen geen taken in huis, er werden geen grenzen gesteld. Om zes uur hoorde je thuis te zijn om te eten maar dat voelde niet als een verantwoordelijkheid. Ik leefde vanuit een opvatting dat iedereen voor zichzelf leefde. Pas laat in mijn leven kwam ik erachter wat het betekent om verantwoordelijk te dragen in een relatie en in een groep.
Vijf definities van verantwoordelijkheid:
- De verplichting om ervoor te zorgen dat iets goed verloopt.
- Zorg en toewijding die voor iets vereist zijn
- De vastgestelde mate van aansprakelijkheid tegenover een ander.
- Verantwoordelijkheid betekent dat je aangesproken kunt worden.
- Verantwoordelijkheidsgevoel is het bewustzijn dat jij je plicht naar behoren uitvoert.
Een relatie kan alleen gedijen als beide personen verantwoordelijkheid nemen.
Als je van iemand houdt, zorg je voor hem of haar en ben je betrokken bij diens leven. Je wilt dat hij/zij gelukkig en gezond is, dus handel je daarnaar. Het klinkt heel logisch maar voor mij was dit een totaal onbekende wereld. Ik leefde vanuit een onbewuste aanname dat niemand het kon schelen hoe het met mij ging of wat mij bezighield. Een relatie wordt gedragen door twee mensen. Het betekent dat je rekening houdt met de behoeftes van de ander.
Het geheel is meer dan de som der delen.
Dit is een bekende uitspraak binnen teamontwikkeling. Het effect van een goede samenwerking is groter dan elk van de teamleden afzonderlijk zouden kunnen bereiken. Alle groepsleden tezamen hebben een geweldig potentieel. Maar je moet ze wel zien en kunnen benutten. Wat daarvoor nodig is, is interesse en nieuwsgierigheid in elkaar, waardoor je bereid bent te luisteren en vragen te stellen. In deze interactie leer je jezelf kennen, want jouw gedrag beïnvloed de mensen om je heen. Wanneer je zichtbaar niet meedoet en met andere dingen bezig bent, je telefoon, een praatje met je collega of niet voorbereid bent of te laat komt, ondermijn je niet alleen de samenwerking maar creëer je ook je eigen afwijzing.
Vanuit het gevoel van autonomie denk je dat je in je volste recht staat om te doen wat je wilt of te laten wat je niet wilt. Wat je vergeet is het effect van je gedag op de andere groepsleden. Vooral in een opleidingsgroep waarin het belangrijk is dat je je kwetsbaar kunt opstellen heeft dit gedrag een ondermijnend effect:
Het gedrag kan ervaren worden als desinteresse waardoor er een gevoel van onveiligheid ontstaat en er meer moeite zal zijn om zich kwetsbaar op te stellen.
Het gedrag kan ervaren worden als respectloos met als gevolg dat je wordt genegeerd of bekritiseerd.
In plaats van vertrouwen ontstaat er wantrouwen naar je betrokkenheid met als gevolg dat mensen hun betrokkenheid ook niet meer naar jou inzetten.
Wanneer één deelnemer in zijn gedrag afhaakt kan de hele groep niet meer groeien, want er is dan geen groep meer.
Het heeft lang geduurd voordat het besef tot mij doordrong dat ik nodig was in een groep en dat ik door mijn aanwezigheid daar heel veel voor terug kreeg zoals het gevoel dat ik waardevol ben.
Wil je je meer kunnen verbinden met anderen?
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Ben je al even bezig is met bewustwording en je persoonlijke ontwikkeling?
Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?
Heb je behoefte aan een persoonlijke en professionele ontwikkeling?
GEACCREDITEERDE OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Zowel de coaching als de opleiding is in Amersfoort.
