De relatie is een aantrekking tussen tegenpolen.

Vaak worden we verliefd op onze schaduwkant.

Hij is rationeel en zij is gevoelig. Hij is stil en zij praat voluit.  Hij is ondernemend en zij houdt van rust. Hij is extravert en zij is introvert.

Een relatie die bestaat uit tegenpolen, zijn de gedragspatronen van de partners elkaars spiegelbeeld en heeft ieder zijn vaststaande rol. Het gevolg is dat je delen van jezelf opgeeft om de relatie te beschermen. Je beperkt je leven binnen de veilige grenzen van een paar aanvaardbare ikken.

De ontmoeting met onze ikken

We hebben delen van onszelf ontwikkeld die werden gewaardeerd door onze ouders, leraren, familie. Als kind is dat een logische keuze, want het is afhankelijk van de liefde en aandacht van de ouders.  Ouders hebben een ontzaglijke invloed op ons gehad, niet alleen omdat ons welzijn zo volledig afhankelijk van hen was, maar ook omdat zij de eerste mensen waren die we innig lief hebben gehad.

De delen die we niet hebben ontwikkeld liggen als het ware in de schaduw. Ze zijn er wel, maar niet zichtbaar. Deze delen ontmoeten we vaak in een ander. Onze reactie kan zijn dat we de ander hierom bewonderen maar ook verafschuwen en afwijzen.  De ander vertegenwoordigt onze delen die we (nog) niet hebben ontwikkeld.

In plaats van jezelf te beperken kun je elke relatie zien als een uitdaging om je persoonlijk te ontwikkelen. Zodat ook andere delen van jezelf de ruimte krijgen om voor de dag te komen.

“Elk mens dat we veroordelen, haten, verwerpen, of elk mens dat we op een voetstuk plaatsen, is een potentiële leraar voor ons. Als we een stapje naar achteren doen kunnen we zien hoe de oorzaak van onze reactie een verstoten ik is.”

Stone en Winkelman

We hebben ook allemaal een beschermer en een beheerser ontwikkeld. De beschermer beschermt het kwetsbare kind in ons en de beheerser zorgt ervoor dat je weet hoe je je in verschillende situaties moet gedragen zodat je wordt geaccepteerd.

Bindingspatronen

Bindingspatronen zijn voortdurend werkzaam in alle relaties. De basis van de bindingen tussen man en vrouw bestaat enerzijds uit het moederdeel van de vrouw met de zoondeel van de man en anderzijds bestaat deze binding uit het vaderdeel van de man met het dochterdeel van de vrouw.

Deze basisbinding bestaat in allerlei relaties tussen man en vrouw, tussen broers en zussen, tussen werkgevers en werknemers, tussen collega’s, tussen vrienden en natuurlijk in een intieme relatie. Twee vriendinnen kunnen jarenlang een goede vriendschap hebben, een vriendschap waarin de ene de rol speelt van de moeder en de ander van de dochter.

Deze bindingen kunnen positief ervaren worden, gevoelens van zekerheid en geborgenheid geven. De beperking van deze binding wordt veroorzaakt door het ouder – kind patroon.

Er kan zich geen volwassen relatie ontwikkelen en er is helemaal geen ruimte voor persoonlijke ontwikkeling.

Destructieve bindingspatroon

Het is heerlijk als je partner de rol op zich neemt van een warme, aandacht gevende ouder of een verantwoordelijke zorgende ouder. Het wordt minder leuk als je partner verandert in een kritische, oordelende ouder of een mokkend opstandig kind.

“Onze bindingspatronen vertonen veel gelijkenis met de patronen die in het verleden bestonden ten opzichte van onze eigen ouders en broers en zussen. We herleven het verleden met onze ouders en broers en zussen en komen in opstand tegen de manier waarop ze met ons omgingen”

Stone en Winkelman

Er ontstaan conflicten als een oude pijn zich aandient; een herinnering van bijvoorbeeld niet gezien of gehoord worden, zich niet serieus genomen voelen, zich buitengesloten voelen, zich niet gewaardeerd voelen, zich bedreigd voelen etc.

Op dat moment komen de beschermende stoottroepen naar voren om dit innerlijke gekwetste kind te beschermen en het gevaar aan te vallen De beschermende ikken zullen er alles aan doen om deze kwetsbaarheid niet te laten zien. Ze zullen woedend worden, de ander bekritiseren of heel rationeel de zaak analyseren, afstandelijk worden en koud of zich helemaal terugtrekken.

Op deze manier ontstaan er Ouder – Kind patronen. De bestraffende/afkeurende Ouder roept in de ander het schuldige Kind op. Maar dit kan ook zomaar weer omslaan, zodat het schuldige Kind verandert in de aanvallende Ouder en de ander daardoor bijvoorbeeld de slachtoffer Kind wordt of het opstandige Kind.

De negatieve Ouder probeert de situatie te overheersen en te manipuleren. De andere partner neemt automatisch de complementaire, aanvullende rol op zich.  En zo ontstaat het patroon.

En zo herhaalt zich ons verleden en leven we de relatie uit tussen onze ouders en het kind van vroeger.  Een relatie die destijds extra pijnlijk was omdat we klein en afhankelijk waren. Nu zijn we groot en zullen we het die ander wel eens betaald zetten. Op deze manier ontstaat er een patroon van de ander willen overheersen, de schuld geven en soms zelfs vernietigen. De ander kan zich laten overheersen, het slachtoffer worden of ook in opstand komen. Het wordt een spel van winnaars en verliezers maar uiteindelijk verliest de gehele relatie.

Velen zullen zich herkennen in het Ouder – Kind patroon waarin een van de partners zijn hart sluit, koud en afstandelijk wordt. Het Kind patroon wat opgeroepen wordt bij de ander bestaat uit gevoelens van verlorenheid, in de kou staan. Waarschijnlijk zal het Kind er alles aan doen om weer emotionele verbondenheid te voelen.

De sleutel om weer dichter bij elkaar te komen ligt in het tonen van de kwetsbaarheid.

Dat zal niet meevallen want de beschermende ikken hebben een scala aan argumenten ontwikkeld waarom je dat niet moet doen:

“Je moet sterk zijn in een relatie, want kwetsbaarheid is een teken van zwakte”

“Als je je kwetsbaarheid laat zien dan maakt de ander daar misbruik van”

“Als je je kwetsbaarheid laat zien dan kan de ander je pijn doen”

“Mensen waarderen je alleen maar als je intelligent en elegant overkomt”

Er zijn bepaalde onderwerpen die ons sneller in een bindingspatroon duwen; Geld, huishouden, jaloezie, vrijheid, verantwoordelijkheid.

 De verstoten ikken

Een andere oorzaak van destructieve bindingspatronen zijn onze verstoten ikken die vertegenwoordigd wordt door de ander. Dit kan in elke soort relatie plaats vinden.

In het begin van de relatie is er nog waardering voor elkaar en bewondering voor de eigenschappen van de ander. Maar op een gegeven moment komen de beschermende delen in opstand. De eigenschappen die we in de ander bewonderen zijn bij ons verstoten omdat deze eigenschappen destijds niet gewaardeerd werden toen we nog kind waren.

Het gevaar is afwijzing, afkeuring en negeren.  En dit wil de beschermer koste wat kost voorkomen. Dus de aanval wordt ingezet op diegene die deze eigenschappen wel inzet. Dat kan van alles zijn; woede, speelsheid, genieten, luieren, directheid, jaloersheid, verdriet, gevoeligheid, kracht, verantwoordelijkheid, etc.

 De strijd tussen de innerlijke ikken

De innerlijke strijd speelt zich af tussen de overheersende ikken, waarmee je je identificeert en de verstoten ikken die meestal door de ander wordt vertegenwoordigd. Deze patronen komen voor in allerlei relaties; in een intieme relatie, binnen het gezin, bij vriendschappen en op het werk.

De eerste stap is bewustwording van deze ouder-kind patronen.

Je kunt je bewust worden door afstand te nemen van de emotionele ervaring. Er als het ware uitstappen en ernaar kijken.

Kun je benoemen welke emoties je hebt ervaren?

Welke herinneringen heb je bij deze situatie?

Welke personen herken je in jezelf en in je partner?

De tweede stap is het analyseren van het destructieve karakter van dit patroon.

Welke Ouder – Kind ikken zijn betrokken?

Op welk moment werd het negatieve Ouder – Kind patroon geactiveerd?

Welke kwetsbare gevoelens waren op dat moment aanwezig?

Welke verstoten ikken vertegenwoordigen jullie voor elkaar?

De derde stap is een besluit nemen vanuit een volwassen positie.

Wat wil je anders?  Wat heb je nodig?

Hoe kun je uit dit patroon blijven?

Welke kwetsbaarheid had je kunnen communiceren?

Het belang van kwetsbaarheid

Het onvermogen om de gevoelens van het kwetsbare innerlijke kind te ervaren en te uiten is een belangrijke oorzaak voor problemen in onze relaties.

Als je kunt laten zien en horen waar je kwetsbaar in bent dan geef je jezelf bloot.

Als je samen als het ware bloot bent dan geeft dit een diep gevoel van geborgenheid en verbondenheid.  Deze kwetsbaarheid kan ook toegang geven tot het fantaserende, speelse kind in ons. Waar we kwetsbaar in zijn kan verschillend zijn maar er zijn ook veel overeenkomsten:

• Vertellen wat je ten diepste denkt en voelt.
• Zeggen wat je het liefste zou willen, je diepste verlangens en behoeftes.
• Mededelen waar je bang voor bent, wat je zorgen maakt.
• Gehoor geven aan een plotselinge impuls.

“Kwetsbaarheid is noodzakelijk om de relatie levend en intiem te houden, om de relatie te laten groeien en te verrijken.”

Hal Stone en Sidra Winkelman

De functie van onze Ouder – Kind patronen 

Oordelende innerlijke Ouder gedrag is makkelijker en veiliger dan laten zien waar je gevoelig in bent. Onze beschermende deel is ontstaan vanuit het besluit dat het niet veilig was om kwetsbaar te zijn. Deze Beschermer zal er alles voor doen om te voorkomen dat je jezelf blootgeeft. Daarom is het zo belangrijk om je bewust te worden van de krachten die er spelen in een bindingspatroon. Deze patronen zijn verbonden met vroegere situaties.

Juist de kwetsbaarheid wijst ons de weg naar ons diepste zijn.

Het laat ons ervaren wie we zijn, wat we belangrijk vinden, wat onze verlangens zijn. Het kwetsbare innerlijke Kind is dat deel in ons dat alle emotionele ervaringen onthoudt. Zowel positieve als negatieve. Dit Kind is ook gevoelig voor de kleinste signalen van afwijzing en onveiligheid. Het is niet vatbaar voor rationele verhalen maar voor gevoelens, spanning en voor sfeer. Kwetsbaarheid is het laagje dat onze werkelijke wezen verbergt.  Als we elkaar vanuit deze wezenlijkheid kunnen ontmoeten dan ervaren we diepe bevrediging en geluk.

Fifty ways to leave your lover, and yourself

• Hard werken
• Veel hobby’s hebben
• Alles kunnen
• Marathons lopen
• Geen relaties aangaan.
• Macht vergaren
• De clown uithangen
• Voor anderen zorgen
• Jezelf opjagen

Veel mensen komen pas in contact met hun kwetsbaarheid als ze vastgelopen zijn. 

Dat kan zijn dat ze geen relaties in stand kunnen houden of dat ze merken dat ze in kontakten alleen maar geven en niet kunnen ontvangen. Andere mensen lopen vast omdat het lichaam aangeeft dat het niet meer kan dragen. Door de gedwongen rust die het lichaam eist is er ruimte om met jezelf in contact te komen. Uiteindelijk blijken dat dankbare ervaringen te zijn die iemands zijn levensweg geheel kan veranderen. En niet te vergeten de mid-life crises, waardoor mensen een inventarisatie maken van hun leven en zich realiseren dat er iets mist in hun leven.

Het kwetsbare Kind in ons, is altijd aanwezig, of we dat nu willen of niet, zelfs als we het niet bewust zijn heeft het zijn werking. Alleen werkt het op ondoorgrondelijke manieren. Op een onbewuste manier zullen steeds aangetrokken worden naar sterke Ouder – Kind bindingen.

Dat kan in een intieme relatie zijn waarin de partner de rol van de zorgzame Ouder op zich neemt. Het kan ook in een werksituatie zijn waar de rol van de zorgzame Ouder wordt verzorgd door een secretaresse of een leidinggevende.

Het Slachtoffer

Op het moment dat iemand zich helemaal gaat identificeren met het kwetsbare Kind in zichzelf, wordt hij slachtoffer. Hij gaat op zoek naar een partner die het volledig voor het kwetsbare Kind zal gaan zorgen. Hij verstoot de krachtige, onafhankelijke ikken in zichzelf. Die krijgt de partner toebedeeld. Deze relatie gaat goed zolang de partner het prettig vindt om voor de ander te zorgen.

Verliefdheid geeft ons een moment inzage in ons wezen.

We voelen ons krachtig, erkent, herkent. We hebben het gevoel dat we onszelf helemaal kunnen laten zien. Want de ander houdt van ons. Onze beschermende delen laten de teugels vieren en de verstoten Ikken krijgen de ruimte om naar buiten te komen. Liefde is ook blind. We zien in de ander allerlei eigenschappen die we bewonderen. Eigenschappen die in ons zelf geen kans hebben gekregen zich te laten zien.

De ander is onze spiegel ook al hebben we dat niet in de gaten.

Nu is het de kunst de eigenschappen die we de ander toebedelen ook in onszelf te gaan waarderen. Op die manier biedt de relatie een kans om persoonlijk te groeien. Omdat we verliefd zijn, zijn we ineens bereid de wereld vanuit een andere bril te bekijken en te waarderen.

We hebben allemaal een beschermer/beheerser deel ontwikkeld. De beschermer beschermt het kwetsbare kind in ons en de beheerser zorgt ervoor dat we weten hoe we ons in verschillende situaties behoren te gedragen, zodat we geaccepteerd worden.

Delen die hier nog eens een flinke bijdrage aan kunnen leveren zijn de drammer, de perfectionist, de criticus en de behager.  Met z’n allen zorgen zij ervoor dat er zo weinig mogelijk veranderd, dat de omgeving ons zal waarderen en dat we geen risico’s zullen nemen.

Dit zal ten koste gaan van persoonlijke groei en op deze manier zul je niet ontdekken wat jouw mogelijkheden zijn. Ook vermijden deze delen dat je je kwetsbaar opstelt, wat juist nodig is om intimiteit te kunnen ervaren.

Is je relatie aan het ontsporen?

Heb je meer negatieve gevoelens dan positieve gevoelens ten aanzien van je partner?

Komen jullie steeds weer terecht in eindeloos en zinloze ruzies?

Voel je je steeds meer alleen staan in de relatie?

Probeer je je partner te veranderen zonder succes?

Kom je er samen niet uit?

Ik, Marja Postema, help je graag d.m.v. individuele coaching of relatiecoaching

Neem contact op via het contactformulier voor een gratis kennismakingsgesprek. Dan gaan we kijken wat voor jou of jullie de beste aanpak is.

Voel je weer verbonden met je partner met behulp van de gratis Relatiescan

De Relatiescan bestaat uit 30 vragen die je eerst voor jezelf invult en vervolgens deelt en bespreekt.

Heb je te vaak last van verwijten en ruzie met je partner?

Om ruzie te kunnen voorkomen moet je wel met elkaar kunnen praten.  Wanneer dat lukt, ervaar je een diepe emotionele band. Met behulp van de online cursus Probleemloos communiceren met je partner leer je om gestructureerd in alle rust, aandacht te besteden aan jullie relatie.  Samen werk je aan het herstellen en versterken van de wederzijdse liefde.

Online cursus Probleemloos communiceren met je partner

Willen jullie alles uit je relatie halen?

Wil je optimaal van elkaar kunnen genieten?