Wat is het verband tussen de invloed van het gezin waarin je bent opgegroeid en de manier waarop je met je emoties omgaat?
Hoe je omgaat met je emoties leer je in eerste instantie door het voorbeeld van je ouders en andere volwassenen, in het omgaan met emoties. Kinderen leren nu eenmaal door voorbeeldgedrag.
- Welk voorbeeld gaven je ouders of andere volwassenen in het omgaan met emoties?
- Aan welke verwachtingen van je ouders (uitgesproken of onuitgesproken) wilde je voldoen?
- Wat betekende het voldoen aan deze verwachtingen voor het omgaan met emoties?
Dus hoe we leren omgaan met emoties nemen we onbewust over van onze ouders.
Eigenlijk is het geen leren in de zin van bewust iets leren, waarbij je oefent. Wat een kind nodig heeft om met emoties te leren omgaan is:
- Dat het leert emoties te herkennen en leert er taal aan geven
- Dat het leert emoties te erkennen, dat er geen oordeel is, dat ze er mogen zijn, dat er ook geen negatieve emoties zijn.
- Dat het leert dat emoties geuit mogen worden en onderzoekt waar dat veilig kan.
De meeste mensen hebben deze opvoeding niet gehad. We leven in een Westerse op succes gerichte samenleving. Niet gericht op gelukkig en ontspannen zijn. Gelukkig ben je nooit te oud om dit te leren.
Het is bekend welke mensen gevoelig zijn voor een burn-out;
De harde werkers, de redders, de aanpakkers, de verantwoordelijken en ambitieuzen. Mijn eigen burn-out eind jaren negentig viel onder de categorie ambitieus; te veel willen en willen bewijzen en niet kunnen voelen waar mijn grenzen lagen op lichamelijk, emotioneel en mentaal vlak.
In het boek Van burn-out naar levenszin van Jane Alice Coerts, zegt zij:
Deze crises vergt interventies op identiteitsniveau, met aandacht voor onderliggende thema’s.
Daar kan ik me helemaal in vinden en zo komen we weer uit bij de kindertijd, de eerste levensfase. In de eerste tien jaar wordt jouw identiteit gevormd. Er zijn wetenschappers die zeggen dat je identiteit, je zelfbeeld en je beeld van de wereld al rond je vierde is gevormd. Onbewust trekken we al heel jong conclusies over wie we (moeten) zijn, wat er van ons verwacht wordt, of je mensen kunt vertrouwen en of de wereld veilig is.
De grote vraag is: is jouw identiteit verbonden met jouw authentieke zelf of met een aangepaste identiteit.
Mijn identiteit, zelfbeeld was een nuchtere, zelfstandige Groningse, die niemand nodig had. Een koe in de wei. Ik noem dat een valse zelf. Mijn valse zelf was o.a.; ik heb niemand nodig.
Daarmee wees ik al mijn gevoeligheid, afhankelijkheid en verlangen naar verbinding, af. Dit deel van mij werd verbannen naar mijn onbewuste achter slot en grendel.
Een grote invloed in het omgaan met emoties is de cultuur.
De cultuur van het land, de provincie, de stad of een dorp en de familiecultuur met zijn gewoontes en tradities.
- Hoe heeft de cultuur vanuit deze verschillende invalshoeken jou beïnvloed?
- Welke identiteit heb je daardoor ontwikkeld?
Vanuit de Nederlandse cultuur, maar ook de Groningse cultuur ben ik beïnvloed door de normen en waarden: Niet lullen, maar poetsen en Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. Daarin paste geen gevoeligheden.
De invloed van jouw plaats in de kinderrij.
Hoe je jouw plaats in het gezin van herkomst hebt beleefd is afhankelijk van hoeveel kinderen er waren, hoeveel zij in leeftijd verschillen en het hoeveelste kind jij was. Jouw positie in het gezin is net als de sekse een gegeven waar je niet onderuit kan.
Samen met vader en moeder vormt het eerste kind een drie-eenheid; alle aandacht, liefde en zorg is er voor dat eerste kind. De ouders willen geen fouten maken in hun nieuwe rol als vader en moeder. Daardoor doen ze extra hun best.
Maar dan komt er (plotseling) een tweede kindje. Als eerste en enig kind sta je daar niet bij stil dat dat mogelijk is. Dat is nogal een shock in het jonge leven en vraagt een grote aanpassing. Ook al brengen de ouders dit, voor hun blije nieuws, nog zo zorgvuldig, het kan een onaangename verrassing zijn, want je wordt even aan de kant geschoven.
Het tweede en middelste kind zijn, betekent dat je (een tijdje) de jongste bent. Je ouders hebben hun eerste ervaring gehad met het krijgen en zorgen voor een kind. Ze zijn daardoor meer ontspannen.
Het is onmogelijk om te zeggen dat alle middelste kinderen jong zelfstandig moesten worden. Het hangt ook van je karakter af. Sommige kinderen zijn zich heel erg bewust van de gevoelens van hun ouders en passen zich snel aan. Andere kinderen zijn daar niet zo mee bezig en gaan op zoek naar plezier en gezelligheid ergens anders.
Het jongste kind roept associaties op van vertroeteld worden door oudere broers en zussen die altijd voor je klaarstaan en de hete kolen voor je uit het vuur halen. Maar hier zit ook duidelijk een keerzijde aan van niet serieus genomen worden en geen zelfvertrouwen ontwikkelen.
Je ontwikkelt eigenschappen die ontstaan door jouw plaats in de kinderrij, maar ook als er in het gezin een van de kinderen veel aandacht nodig heeft, zal een ander kind besluiten niet lastig te zijn of juist extra behulpzaam worden. Zo zal een oudste kind zich snel verantwoordelijk voelen voor de jongere kinderen, maar ook de neiging hebben om de baas te spelen. Het wil de ouders behagen, omdat daar ooit die fantastische drie-eenheid was.
Zo heeft ieder kind zijn eigen verhaal
Om nogmaals de stelling van Jane Alice Coerts, te gebruiken:
Deze crises vergt interventies op identiteitsniveau, met aandacht voor onderliggende thema’s.
Hoe krijg je inzicht in deze onderliggende thema’s?
Hier heb ik mij de afgelopen 20 jaar mee bezig gehouden. Sinds 2015 geef ik de opleiding Emotioneel Meesterschap gericht op je persoonlijke en eventueel op je professionele ontwikkeling.
Opleiding Emotioneel Meesterschap
Meer naar je eigen gevoelens kunnen luisteren is in eerste instantie een proces van bewustwording. Je bewust worden van je (valse) identiteit, je conditionering, je loyaliteit en verwachtingen waar je onbewust aan wilde voldoen. Het is een boeiende reis met verrassende en pijnlijke inzichten met als doel, vrijuit te kunnen leven vanuit je authentieke zelf. Het is een reis die ik zelf heb gemaakt naast de nodige professionele opleidingen.
Je krijgt een werkwijze aangeboden met tools om:
- aan de slag te kunnen gaan op identiteitsniveau.
- inzicht te krijgen in onderliggende thema’s.
- thema’s die in het heden spelen te plaatsen in het verleden.
- het verleden en heden te scheiden, zodat er ruimte ontstaat voor nieuwe (identiteit)keuzes.
Kijk voor meer informatie op:
https://www.omgaanmetemoties.nl/basisopleiding-emotioneel-meesterschap
