Het kan moeilijk zijn om de waarheid onder ogen te zien wanneer ouders je liefdeloos hebben opgevoed, emotioneel verwaarloosd of emotioneel en/ of fysiek hebben mishandeld. Voor een kind was alles normaal en een kind zal lang loyaal zijn aan zijn ouders.
Waarom is het belangrijk om dit onder ogen te zien?
Als je blijft ontkennen wat er in het gezin is gebeurd zul je alle gevoelens die daar mee te maken hebben onder de deksel blijven en zul je hier indirect last van hebben. De kans is groot dat je vanuit een voortdurende onrust, schuldgevoel en gebrek aan eigenwaarde door het leven gaat.
Je kunt de beschadiging niet oplossen en terugdraaien maar je kunt er wel mee in het reine komen
Was jouw opvoeding beschadigend?
In plaats van ouders kan het ook een van beide ouders zijn.
- Zeiden je ouders dat je slecht of waardeloos was?
- Scholden ze je uit?
- Werd je aanhoudend bekritiseerd?
- Werd je geslagen om je discipline bij te brengen?
- Werd je op een andere manier fysiek pijn gedaan?
- Werd je seksueel misbruikt?
- Waren je ouders regelmatig dronken?
- Gebruikten je ouders drugs?
- Waren je ouders depressief of hadden ze last van een psychische ziekte?
- Moest je voor je ouders gaan zorgen?
- Moest je zaken die in huis gebeurden geheimhouden voor de buitenwereld?
- Was je bang voor je ouders?
- Schaamde je je voor je ouders?
- Voelde je je machteloos?
Ouders die die hun energie nodig hebben voor hun eigen lichamelijke en emotioneel welbevinden, geven hun kinderen onvoldoende tijd, aandacht en zorg.
Hun non-verbale boodschap is; ‘Jouw gevoelens zijn niet belangrijk. Ik ben de enige die telt.’ Kinderen zuigen verbale en niet- verbale boodschappen op als een spons. Omdat je als kind meestal geen referentiekader hebt buiten het gezin, is de context waarin ze opgroeien de waarheid. Veel van deze kinderen gaan zich onzichtbaar gedragen, alsof ze eigenlijk niet bestaan. Doordat de ouders zelf zo in de problemen zitten krijgen de kinderen medelijden met hen. De ouders gedragen zich als hulpeloze kinderen, waardoor hun kinderen als beschermer gaan optreden. Ze staan altijd klaar om hun ouders te verdedigen als slachtoffers. Ook nu kunnen ze zeggen; ‘Ze bedoelden geen kwaad’ of ‘ze deden het zo goed mogelijk’. Zulke verontschuldigingen verdoezelen het feit dat deze ouders hun verantwoordelijkheden op de kinderen afwentelden.
Hoe een beschadigde jeugd kan doorwerken in je volwassen leven:
- Je hebt de neiging om op partners te vallen met verslaving- of andere problemen
- Je hebt moeite te geloven dat je partner echt van je houdt
- Je hebt last van angst voor verlating
- Je hebt vaak schuldgevoelens dat je te weinig geeft
- Je hebt wantrouwen in het algemeen naar mensen
- Je hebt moeite om te voelen wie je bent en wat je wilt
- Je bent perfectionistisch.
- Je gaat ervan uit dat mensen je niet goed (genoeg) vinden
- Je bent bang om door de mand te vallen op het werk
- Je hebt moeite om je te ontspannen of te genieten
Wanneer een kind veel te jong te veel verantwoordelijkheid krijgt voor broertjes en zusjes en soms zelfs voor een van de ouders, leren ze dat ze altijd tekortschieten. Ze kunnen onmogelijk als een volwassene functioneren omdat ze simpelweg niet volwassen zijn. Maar dat beseffen ze op die leeftijd niet. Het enige wat ze ervaren is dat het niet lukt en daardoor voelen ze zich mislukt en ze voelen zich schuldig omdat ze niet voldoen. Deze cyclus van te veel verantwoordelijkheid, tekortschieten, schuldgevoel en opnieuw zich inspannen, put hen uit en leidt tot een steeds sterker gevoel van waardeloosheid.
Ooit werd er gezegd dat schelden niet pijn doet. Maar niets is minder waar.
Schelden, minderwaardige opmerkingen maken, vernederen en kleinerende kritiek geven, kunnen kinderen een negatief zelfbeeld geven. Ouders kunnen zeggen dat het kind dom of lelijk is. Ze kunnen zeggen dat ze wilden dat het nooit geboren was Maar er zijn ook ouders die het kind door zogenaamde plagerijen, sarcasme en zogenaamde grappige bijnamen vernederen en diep kwetsen. Als het kind klaagt, krijgt het te horen dat het geen gevoel voor humor heeft. Kinderen geloven wat ouders over hen zeggen, ze begrijpen niet dat het grappig is. Het verwart ze. Het is kwetsend en zelfs sadistisch om steeds weer grapjes te maken ten koste van een gevoelig kind.
Ouders kunnen hun wrede, vernederende opmerkingen echtvaardigen door te zeggen dat ze dat doen om het kind weerbaar te maken tegen de harde buitenwereld.
Jaloezie en verwachtingen van ouders
De puberteit, wanneer een meisje een vrouw wordt, kan bedreigend zijn voor een moeder die zich altijd heeft aangepast. Ze kan haar dochter als een concurrent gaan zien en daardoor haar gaan kleineren.
Een vader kan zich bedreigd voelen door zijn opgroeiende zoon(s) in zijn macht en gaat hem daardoor belachelijk maken of vernederen.
Soms verwachten ouders dat hun kind perfect moet zijn. Vaak hebben ze zelf veel bereikt en hun overtuiging dat je absoluut niet mag falen brengen ze over op hun kinderen. Daardoor moeten hun kinderen volmaakt zijn, zodat ze een volmaakt gezin hebben. Kinderen kunnen niet aan deze onmogelijke verwachtingen voldoen. Ze worstelen met enorme faalangst, schuldgevoel en uitstelgedrag. Ze kunnen enerzijds er alles aan doen om de goedkeuring van de ouders te winnen of ze worden zo opstandig dat ze bang zijn voor alle vormen van succes. De serie Succession laat dit perfect zien.
Welke overtuigingen vormen de basis van jouw relatie met (een van) je ouders?
Overtuigingen zijn diep ingesleten opvattingen, in dit geval, over hoe je je hoort te verhouden tot (een van) je ouders.
- Het is mijn taak mijn ouders gelukkig te maken
- Ik moet zorgen dat mijn ouders trots op mij zijn
- Ik ben alles voor mijn ouders
- Mijn ouders kunnen niet zonder mij
- Ik zou niet zonder mijn ouders kunnen leven
- Als ik mijn ouders zou vertellen over………………. raak ik hen voor altijd kwijt
- Als ik me verzet tegen mijn ouders zullen ze mij afmaken
- Als ik hun zeg hoe ze mij gekwetst hebben, willen ze niets meer met mij te maken hebben
- Ik wil niets doen of zeggen dat de gevoelens van mijn ouders kan kwetsen
- De gevoelens van mijn ouders zijn belangrijker dan die van mij
- Het heeft geen zin met mijn ouders te praten, het helpt toch niet.
- Als mijn ouders mij zouden waarderen, zou ik me een beter mens velen
- Ik blijf hen schuldig voor de rest van mijn leven
- Wat ze ook deden, het zijn mijn ouders en ik moet hen eren.
- Mijn ouders hebben niets over mijn leven te zeggen
- Ik heb altijd ruzie met mijn ouders
Als vier of meer van deze overtuigingen de relatie met jouw ouders bepaald, zit je nog sterk aan je ouders vast. Er zijn overtuigingen bij die jou volledig verantwoordelijk maken voor het wel en wee van je ouders. Al deze overtuigingen weerhouden je ervan een vrije, onafhankelijke persoonlijkheid te worden. Ze vergroten je afhankelijkheid en nemen je het gezag af dat je als volwassene toekomt.
Welke gevoelens ervaar je ten aanzien van (een van) je ouders?
- Ik voel me schuldig wanneer ik niet aan een van de verwachtingen van mijn ouders voldoe.
- Ik voel me schuldig wanneer ik iets doe dat hen van hun stuk brengt.
- Ik voel me schuldig wanneer ik iets doe tegen hen advies in.
- Ik voel me schuldig wanneer ik ruzie met hen maak.
- Ik voel me schuldig wanneer ik boos op hen ben.
- Ik voel me schuldig wanneer ik mijn ouders kwets.
- Ik voel me schuldig wanneer ik hen teleurstel.
- Ik voel me schuldig wanneer ik niet genoeg voor hen doe.
- Ik voel me schuldig wanneer ik niet alles doe wat ze van mij vragen.
- Ik voel me schuldig wanneer ik ‘nee’ tegen hen zeg.
- Ik ben bang wanneer mijn ouders tegen mij schreeuwen
- Ik ben bang wanneer ze boos op mij zijn.
- Ik ben bang wanneer ik boos op hen ben.
- Ik ben bang wanneer ik iets wil vertellen wat ze niet willen horen.
- Ik ben bang wanneer ze dreigen dat ze niet meer van me zullen houden.
- Ik ben bang wanneer ik het oneens met hen ben.
- Ik ben bang wanneer ik probeer een vuist te maken.
- Ik voel me verdrietig wanneer mijn ouders ongelukkig zijn.
- Ik voel me verdrietig wanneer ik mijn ouders heb teleurgesteld.
- Ik voel me verdrietig wanneer ik hun geen prettiger leven kan geven.
- Ik voel me verdrietig wanneer mijn ouders zeggen dat ik hun leven heb verwoest.
- Ik voel me verdrietig wanneer ik iets graag doe en mijn ouders dit afkeuren.
- Ik voel me verdrietig wanneer mijn ouders mijn partner afkeuren.
- Ik ben boos wanneer mijn ouders me bekritiseren.
- Ik ben boos wanneer mijn ouders proberen mijn leven te regelen.
- Ik ben boos wanneer ze mij vertellen hoe ik moet leven.
- Ik ben boos wanneer ze mij zeggen hoe ik me moet gedragen en wat ik moet denken.
- Ik ben boos wanneer ze eisen aan mij stellen.
- Ik ben boos wanneer ze verwachten dat ik er altijd voor hen ben.
- Ik ben boos wanneer ze mij afwijzen.
Noteer de zinnen die op jou van toepassing zijn en vul de zinnen aan met ‘omdat……..’
Bijvoorbeeld:
Ik voel me schuldig wanneer………. Omdat ik niets mag doen wat hen overstuur maakt.
Ik voel me verdrietig als ik hen teleurstel omdat het mijn taak is om hen gelukkig te maken.
Zo gedraag ik mij ten aanzien van mijn ouders:
Ik geef dikwijls toe aan mijn ouders, al denk ik er zelf anders over
Ik zeg ze niet vaak wat ik werkelijk denk.
Ik laat ze niet merken wat ik voel.
Ik doe alsof alles goed is tussen ons, terwijl dat niet zo is.
Ik praat alleen over oppervlakkige dingen met mijn ouders.
Ik doe vaak dingen uit schuldgevoel of uit angst voor afwijzing.
Ik doe ontzettend mijn best om ze te behagen.
Ik blijf de geheimen van ons gezin bewaren.
Ik heb voortdurend ruzie met mijn ouders
Ik scheld veel op mijn ouders
Ik zie mijn ouders niet meer.
Wanneer je je voegt naar de wensen en grillen van je ouders zit je uiteraard vast aan hen. Maar ook door tegen hen te vechten, zit je nog aan hen vast, door de intensiteit van je gevoelens. Je bent niet echt vrij.
In het volwassen leven kun je codependency gedrag gaan ontwikkelen. (mede-afhankelijkheid).
Dit is het gedrag van iemand die volledig in beslag wordt genomen door pogingen iemand te redden, die niet te redden valt (verslaafde) voor wie hij of zij zich verantwoordelijk voelt. Men wordt op een indirecte manier afhankelijk gemaakt omdat men altijd moet zorgen en redden.
Hoe mede afhankelijkheid ben jij?
Het oplossen van zijn/haar problemen of verminderen van zijn pijn is het belangrijkste in mijn leven – al zijn de emotionele kosten nog zo hoog
Mijn gevoel van eigenwaarde en zelfwaardering is afhankelijk van zijn of haar goedkeuring
Ik bescherm hem/haar voor de gevolgen van zijn/haar gedrag. Ik lieg, verdoezel zijn/haar fouten en bestrijd negatieve opmerkingen van anderen.
Ik wil zo graag helpen.
Het interesseert me niet hoe ik me voel of wat ik wil. Ik geef alleen om zijn/haar gevoel en wensen.
Ik zal alles doen om te voorkomen dat hij/zij mij in de steek laat
Ik zal alles doen om te voorkomen dat hij/zij boos op me wordt.
Ik geef mezelf de schuld van alles wat verkeerd gaat
Ik voel me heel vaak boos, voel me niet gewaardeerd en misbruikt.
Ik doe of alles prachtig is, ook al is dat niet zo.
De worsteling om hem/haar van mij te laten houden beheerst mijn leven
Het loslaten van jouw verantwoordelijkheid.
Het wordt tijd dat je medelijden krijgt met dat kleine jongetje of meisje dat zo gekwetst werd of niet werd gezien.
Stel je voor hoe klein en hulpeloos je was als kind. Stel je dat kind voor en zeg tegen haar:
Je bent niet verantwoordelijk voor het geluk van je ouders
Je bent niet verantwoordelijk voor hun problemen
Je bent niet verantwoordelijk voor hun (wan) gedrag
Je bent niet verantwoordelijk voor hun ontevredenheid
Je bent niet verantwoordelijk voor hun hulpeloosheid
Je bent niet verantwoordelijk voor
Wie was verantwoordelijk voor jouw geluk en gevoel van eigenwaarde?
Verdriet is een normale reactie op verlies.
Vaak denkt men aan het verlies van iemand maar dat hoeft niet. De verliezen die je in je jeugd kunt hebben zijn:
- Verlies van een goed gevoel over jezelf
- Verlies van een gevoel van veiligheid en geborgenheid
- Verlies van vertrouwen
- Verlies van vreugde en spontaniteit
- Verlies van steun van je ouders
- Verlies van je jeugd
- Verlies van je onschuld
- Verlies van liefde
Mishandelde kinderen borrelen van woede
Ieder kind zou het recht moeten hebben om kind te mogen zijn en zich tijdens de jeugd, speels, spontaan en onverantwoordelijk te mogen gedragen.
Je kunt niet worden geslagen, vernederd, bang gemaakt en geminacht en ook nog eens de schuld krijgen, zonder je boos te voelen. Maar je kon je boosheid niet uiten in de kindertijd. Daar kan in de volwassenheid pas een uitlaatklep voor gevonden worden.
Geef jezelf toestemming om boos te mogen zijn, want als je boosheid onderdrukt ben je nog verder van huis. Het dient zich dan op ongewenste momenten aan of maakt zich kenbaar in je lichaam.
Uit je boosheid, bijvoorbeeld door alleen in de auto te schreeuwen en vloeken of in huis door op een kussen te slaan of met een mattenklopper op een matras slaan werkt ook goed.
Raak je spanning in je lichaam kwijt door sport of andere actieve lichaamsbeweging
Gebruik je boosheid als een bron van energie om iets te doen wat je graag wilt doen en bereiken, voor jezelf.
Gebruik je boosheid als een energie om je grenzen aan te geven. Je hoeft niet boos te worden maar het kan je helpen om “nee” te zeggen.
Inspiratie voor dit artikel:
Eindelijk je eigen leven leiden. Loskomen van een beschadigde jeugd. Dr. Susan Forward en Craig Buck
Wil je loskomen van beperkende patronen en ontdekken wie je nog meer bent?
Wil je onderzoeken of jouw zelfbeeld jouw levensgeluk in de weg staat?
Heb je zin om op avontuur te gaan en jezelf beter te leren kennen?
Wil je een andere richting geven aan je leven?
Opleiding Emotioneel Meesterschap
Onderdeel van d eopleiding is het onderzoek naar de oorsprong van jouw thema’s. Met andere woorden de problemen of belemmeringen waar je tegen aanloopt. Je deelt jouw geschiedenis met twee andere deelnemers. Het is een enorme meerwaarde om de verhalen van anderen te leren kennen, omdat het twee kanten op werkt. Op de eerste plaats heb jij een frisse, andere kijk op het verhaal van je medecursisten. Op de tweede plaats houden zij jou die spiegel voor en krijg jij daardoor nieuwe inzichten over jezelf. Door met elkaar verhalen te vergelijken krijg je handvatten om aan de slag te gaan.
In een klein groepje krijg je alle aandacht en expertise van mij om antwoorden te krijgen op jouw vragen.
Lees meer over deze opleiding
Woon je te ver weg maar wil je hier wel mee aan de slag gaan?
Of wil je liever in je eigen tempo online leren om meer jezelf te zijn?
Dan is de onlinecursus Ontspannen jezelf zijn wellicht iets voor jou
Wil je liever een intensieve individuele begeleiding?
Dat kan ook. Mijn praktijk is in Amersfoort. Neem contact met mij op via het contactformulier
Wil je eerst een (gratis) kennismakingsgesprek om te kijken wat het beste bij jou aansluit?
Neem contact met mij op via het contactformulier
