Heel worden
De kinderwond maakt zich kenbaar in het heden
Je leeft vanuit het idee dat je een normale of goede jeugd hebt gehad. Maar zonder helder te hebben waarom, kun je geraakt worden, je zomaar machteloos voelen, woedend dat je niet serieus genomen wordt of geen invloed hebt, gefrustreerd zijn dat er geen rekening met je wordt gehouden, je waardeloos voelen omdat iets niet lukt of je ergens voor wordt afgewezen of je niet begrepen voelen waardoor je het gevoel hebt dat het leven geen zin heeft. Meestal zijn deze emoties heftig en niet passend bij de situatie. Omdat je jouw reactie niet begrijpt, heb je de neiging om jezelf hierin te veroordelen. Je kunt ook de dwangmatige neiging hebben om alles perfect te willen doen, je overal verantwoordelijk voor te voelen of altijd maar bezig zijn met de zorg voor anderen.
In zekere zin probeer je het verleden te vergeten, toch word je er op de meest onverwachtse momenten aan herinnerd.
De amygdala heeft een waakhondfunctie
Al onze kind ervaringen zijn opgeslagen in de amygdala, het deel van de hersenen waar nare ervaringen worden bewaard. Als er maar iets gebeurt in het heden, wat lijkt op een nare ervaring uit je jeugd, gaan de alarmbellen rinkelen. Dit noemen we triggers.
De amygdala vergelijkt in je volwassen leven voortdurend situaties en gedrag van mensen, met de herinneringen die zijn opgeslagen, om te bepalen of de huidige situatie veilig is. Wanneer het alarm aangaat, wat je in je lichaam ervaart als het toenemen van spanning en angst of boosheid, ben je terug in het verleden. De deur naar oude herinneringen is opengegaan. Het is de ervaring van het kind van destijds. Je kunt dit zien als het bewustzijn van een kind. Je volwassen bewustzijn zegt, dit is geen normale reactie binnen de omstandigheden. De vaak vecht (woede), vlucht (inhouden, vertrekken) of bevries (verkrampen) reacties werken eerder tegen je, omdat het meestal disfunctioneel is in het hier-en-nu. Anderen vinden dat je overdreven reageert.
Van onbewust naar bewust jezelf leren kennen
Om te voorkomen dat je telkens getriggerd wordt op onbewuste oude emoties, is het zinvol om jouw kindertijd eens onder de loep te nemen, om hier meer vat op te krijgen. Door je bewust te worden van jouw kind ervaringen, van de onbewuste conclusies die je hebt getrokken (zelfverwijt) en onbewuste keuzes (compensatiegedrag) die je hebt gemaakt, wordt duidelijk hoe je je hebt aangepast en wat je hebt verdrongen, onderdrukt of genegeerd. Door het hervinden van delen van jezelf die je hebt veroordeeld, onderdrukt of genegeerd, kun je weer een (ge)heel worden.
Je kunt het verleden niet veranderen, maar je kunt wel iets doen aan de invloed die het op je huidige leven heeft.
Weer heel worden, betekent:
- Beseffen wat je hebt gemist in de kindertijd en welke kwetsuren je hebt opgelopen.
- Bewust worden van emotionele triggers in het heden die de pijn van het verleden bloot leggen.
- De kwetsing, gemis en pijn verbinden met het kind van destijds.
- Een compleet verhaal kunnen maken van je kindertijd.
- Heden en verleden leren scheiden
Beseffen wat je hebt gemist in de kindertijd en welke kwetsuren je hebt opgelopen.
De kwetsuren uit de kindertijd kunnen later leiden tot relatieproblemen, omdat je moeite hebt om je te verbinden, omdat je last hebt van wantrouwen of een gevoel dat je niet goed genoeg bent om van te houden. Een gebrek aan liefde en geborgenheid in de kindertijd kan leiden tot chronisch minderwaardigheidsgevoel, gebrek aan eigenwaarde, verlegenheid en onzekerheid. Een onveilige jeugd kan leiden tot een harde buitenkant en het innemen van een boven/positie waardoor je nooit echt verbinding kunt maken met anderen. Wanneer je je al jong zelf moest redden heb je niet geleerd om hulp te vragen of om kwetsbaar te zijn in nabijheid van anderen. Hier ligt een diep wantrouwen onder, dat mensen je geen hulp willen geven, omdat je denkt dat zij je niet de moeite waard vinden.
Zo kun je in een liefdesrelatie bezig zijn met het behagen van de ander of juist eisend zijn in wat de je partner jou moet geven. Van iemand houden gaat dan over het gevoel dat de ander jou moet geven. Je kunt vanuit een kind-bewustzijn nog steeds bezig zijn met het krijgen van goedkeuring en liefde. Dat is geen volwassen liefde.
Bewust worden van emotionele triggers in het heden die de pijn van het verleden bloot leggen.
Voor veel mensen is het idee dat je in het heden geraakt wordt op een situatie uit het verleden, iets onmogelijks. Je denkt; ‘ik erger me nu aan deze persoon’ of ‘ik word bang van deze persoon op dit moment.’ Dat is deels waar, want het gebeurt ook in het heden. Maar wanneer de emotionele reactie heftiger is dan je zou verwachten en niet in verhouding is met de situatie, dan wordt er iets diepers geraakt. Reacties als; ‘Zie je wel, ik ben waardeloos’, ‘Mijn leven is voorbij als mijn partner weggaat’, ‘Ik ben een looser’, ‘Niemand wil mij’, ‘Ik stel iedereen teleur’, ‘Je kunt niemand vertrouwen’, ‘Ik val straks door de mand’, ‘Ik deug nergens voor’, ‘Als het erop aankomt laat iedereen je in de steek’, ‘Ik heb gefaald.’
We denken dat je het heden ziet, maar je ziet het verleden. Natuurlijk ervaar je emoties in het heden en wordt het aangewakkerd door iets wat in het heden gebeurt. Je verwart het heden met het verleden, omdat er iets is in het heden wat lijkt op iets in het verleden. Het activeert een oude herinnering en een oud gevoel.
Daarom is het belangrijk om de werking van je hersenen en specifiek de werking van de amygdala te begrijpen. De amygdala reageert op het heden met een alarmsignaal als het iets herkent wat op een nare ervaring uit het verleden lijkt. Daarom kun je ervan uitgaan dat een sterke emotionele reactie, in het algemeen een oude emotionele reactie is, die je destijds niet hebt kunnen toestaan in je bewustzijn en daardoor niet kon uiten.
Je kunt leren te reageren vanuit een volwassen bewustzijn, waarin je niet gehinderd wordt door emoties, maar op een neutrale, analyserende manier naar de situatie kijkt. Het helpt als je een goede vriend of collega die ook aanwezig was, vraagt hoe hij/zij de situatie interpreteert. Mocht er niemand aanwezig zijn dan is dat een mooie oefening om de situatie zonder oordeel en emotie aan iemand te beschrijven.
De kwetsing, gemis en pijn verbinden met het kind van destijds.
De pijn, woede, angst, eenzaamheid, machteloosheid en verdriet zijn emoties die je als kind vroeger hebt gevoeld maar niet hebt kunnen toelaten. Het is goed om te beseffen dat het oude pijn is. Je kunt de emotie ervaren zonder dat je erin verdringt. Het zijn de emoties van een klein kind. Je kunt tegen jezelf zeggen; ´dat was de pijn van toen.´
Jean Jenson (auteur van Zoektocht naar het ware zelf) heeft het begrip duaal bewustzijn ontwikkeld, waardoor je het kind bewustzijn leert scheiden van het volwassen bewustzijn, in een bepaalde situatie. Wanneer je getriggerd wordt in een heftige emotie, kun je spreken van het kind bewustzijn. Het is een onbewust deel waar oude pijn is opgeslagen. Je ervaart de situatie zoals je het gevoeld hebt in het verleden. Je hebt bijvoorbeeld het gevoel dat je tot iets gedwongen wordt, wat je niet wilt, waardoor je je machteloos voelt. Of je hebt het gevoel dat het nooit meer goed komt, omdat je je waardeloos voelt. Op dat moment ben je niet in staat het heden waar te nemen. Daar heb je het volwassen bewustzijn voor nodig.
Het volwassen bewustzijn is in staat om rationeel naar een situatie te kijken en met mededogen waar te nemen dat er een oude kind ervaring wordt getriggerd. Als volwassene besef je dat je pijnlijke herinneringen uit je jeugd bij je draagt.
Lees meer over kind/ en volwassenbewustzijn
Stop met anderen te verwijten en te veroordelen
Onderzoek het gevoel achter de woede, frustratie en irritatie. Ook al sta je helemaal in je gelijk en deugen er bepaalde mensen niet, als het duidelijk een patroon bij jou is, kun je ervan uit gaan dat je op een oud gevoel geraakt bent. Onderzoek wat je het meest raakt aan het gedrag van de ander. Maak het algemeen, bijvoorbeeld mensen die geen rekening met je houden, mensen die maar wat doen, mensen die iets niet aankunnen, mensen die alleen met zichzelf bezig zijn, mensen die liegen om iets voor elkaar te krijgen. Welke mensen en welk gedrag reageer je allergisch op? Ga eens na of iets in dit gedrag lijkt op gedrag van een van je ouders in de kindertijd. Wat had dat gedrag voor effect op dat kleine jongetje/meisje? Werd hij/zij daardoor niet gezien, niet gehoord, niet gesteund, niet gewaardeerd, maar juist onaangenaam behandeld of bekritiseerd?
Een compleet verhaal kunnen maken van je kindertijd.
Oude kwetsuren worden geactiveerd door een zintuiglijke waarneming in het heden, iets wat je hoort, ziet, ruikt of voelt in je lichaam, zoals een verhoogde hartslag, zweten of misselijk worden. Wanneer de amygdala dit interpreteert als een bedreiging, wordt een instinctieve reactie als vechten (boos worden) of vluchten geactiveerd. De ervaring wordt versterkt omdat er verkeerde kind-conclusies aan verbonden zijn, zoals ´ik ben niet goed´ of ´het ligt aan mij.´
Besef dat je dacht dat je een slecht kind was, omdat je behandeld werd als een slecht kind. Besef dat je je al jong zelf moest redden, terwijl je dat nog niet echt kon, omdat je ouders er niet waren of omdat ze te druk waren met andere dingen.
In mijn geval was het een reactie op mijn moeder die vaak zuchtte en het in mijn kinderogen duidelijk moeilijk had. Ik wilde geen last zijn voor haar.
Besef dat jouw gevoel van waardeloosheid is ontstaan, omdat je ouders jou geen waarde toekenden. Je werd niet gewaardeerd in de dingen die je deed.
Besef dat je gevoel, dat je op jezelf bent aangewezen en dat je geen hulp vraagt, ontstaan is doordat je te veel alleen gelaten bent.
Besef dat je gevoel dat je dom bent is ontstaan door de houding van je ouders die jou het gevoel gaven dom te zijn, misschien wel omdat ze geen geduld met jou hadden.
Besef dat je gevoel dat je een moeilijk of lastig kind was, is ingegeven door ouders die het lastig en moeilijk vonden om met je om te gaan, door de doodeenvoudige reden omdat ze niet wisten hoe ze goede ouders moesten zijn of omdat ze geraakt werden op hun eigen gevoel van machteloosheid en waardeloosheid.
Als volwassene kun je beseffen dat je als kind heel eenzaam was omdat je ouders geen tijd voor je hadden of omdat hun aandacht naar een ander kind ging of naar elkaar.
Besef dat het gevoel niet begrepen te worden geen handicap van jou is maar een handicap van je ouders was.
De totale herinnering is vertekend door het kinderbrein.
Je was niet in staat om de situatie anders te beoordelen. Door je vanuit een volwassen perspectief bewust te worden van je kindertijd, krijg je een compleet plaatje en kun je zien wat er werkelijk aan de hand was. Ouders die niet in staat waren liefde te geven, ouders die wellicht relatieproblemen hadden. Er kan van alles gespeeld hebben wat je destijds niet kon overzien.
Het is een proces van bewustwording waarin de puzzelstukjes langzaam op zijn plaats vallen. Tegelijkertijd is het een proces waarin de beschadiging zichtbaar en voelbaar wordt en het een uitdaging is om deze gevoeligheden als jouw kwetsbaarheid te accepteren.
Verbind een actueel gevoel met een herinnering
Wat gebeurde er vlak voor dat je geraakt werd, emotioneel of geïrriteerd?
Wat raakt je het meest?
Lijkt dit gebeuren op iets wat je bekend voorkomt?
Vraag jezelf af wanneer heb ik dit gevoel eerder gehad? Waar heb je dit eerder gevoeld? Focus je op het gevoel en kijk welke herinneringen er opkomen.
Ga terug in de tijd en zie dat kleine meisje of jongetje voor je. Hoe was het voor hem/haar? Waardoor voelde hij/zij zich zo boos, bang, verdrietig, eenzaam, hulpeloos. Vraag jezelf af wat je toen nodig had en wat je niet kreeg. Stel je voor dat je dat nu als volwassene aan dat kindje geeft.
Je hoeft je niet te laten overspoelen door oude pijn.
Je kunt je verplaatsen in de pijn die dat jongetje of meisje heeft gevoeld, terwijl je vanuit een volwassen bewustzijn afstand houdt en ernaar kijkt. Het helpt om tegen jezelf te zeggen. “Deze pijn is niet van nu. Ik kan het dragen. Het is oude pijn die al die jaren opgeslagen is geweest in mijn lichaam.”
Het vraagt een nieuwsgierige waarnemende houding. Want wanneer je je emoties leert waar te nemen, neem je afstand. Dan ben je in staat om aan te geven waar het gevoel in je lichaam zit en hoe het voelt. Wat je kunt doen om dit in jezelf te integreren is het gevoel toelaten, terwijl je weet dat het van vroeger is.
Wanneer je negatieve gedachten krijgt, besef dat dit gedachten zijn die je als kind had over jezelf, omdat je de schuld bij jezelf neerlegde. Het is belangrijk om deze negatieve overtuigingen te ontkrachten. Hier kunnen positieve affirmaties je bij helpen. Je hoeft je niet meer te laten belemmeren door een oud verleden die sowieso niet waar was.
Emotionele verbinding maken kun je ontwikkelen.
Je kunt loskomen van een negatief zelfbeeld en destructieve patronen in een relatie, waardoor je niet meer aangetrokken wordt door partners die niet emotioneel beschikbaar zijn.
Emotionele vaardigheden zoals emoties herkennen, erkennen en emoties uiten kun je leren.
Je kunt leren om behoeftes, verwachtingen en onenigheid op een positieve manier, in een relatie, met elkaar te bespreken en op te lossen.
Ik, Marja Postema, help je graag bij het herstellen van de effecten van emotionele verwaarlozing in de kindertijd
Dat kan via coaching of de opleiding Emotioneel Meesterschap.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Voor iedereen die bezig wil zijn met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling
Voor iedereen die behoefte heeft aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen
Voor iedereen die vat wil krijgen op verschillende vormen van conditionering
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
