Het verschil tussen kind-bewustzijn en volwassen-bewustzijn
Wanneer het leven voor kleine kinderen te pijnlijk is om te ervaren, door bijvoorbeeld een pijnlijk gemis aan knuffels, een liefdevolle benadering van de ouders of door letterlijk veel afwezige ouders die te druk zijn met andere zaken, wil het kind deze pijn niet ervaren. Kinderen gaan vanuit een pijnlijk (onbewust) besef dat de liefde die ze nodig hebben er niet is of het besef dat ze slecht (niet gezien, gehoord, serieus genomen) behandeld worden en vanuit een (onbewust) besef dat ze dit niet kunnen beïnvloeden en een besef dat ze afhankelijk zijn van hun ouders, uit zelfbescherming strategieën ontwikkeling om dit gemis en de pijn hiervan niet te hoeven voelen. Dat kan zijn door verdringing van het gemis, ontkenning van het gemis, ontkenning van het onverantwoordelijke gedrag van de ouders en/of ontkenning van eigen behoeftes, waardoor ze een bepaalde onverschilligheid ontwikkelen. Iets wat ik heel erg herken in de Groningse nuchterheid.
Verdringing zorgt dat iedere realiteit of gebeurtenis die te pijnlijk is om te verwerken geheel of gedeeltelijk buiten het bewuste denken wordt gehouden, zodat het kind door kan leven alsof het niet waar, nooit gebeurt of niet belangrijk is.
Jean Jenson Een zoektocht naar het ware zelf.
Het ontwikkelen van een vals zelf.
Kleine kinderen zijn intelligent en creatief. Als vader ‘nee zegt’ op een vraag dan gaan ze naar moeder en andersom. Maar ze zijn ook creatief om zo aangenaam mogelijk te leven binnen het onaangename. Zo ontwikkelen ze gedrag waarbij ze hopen dat het een positieve reactie, waardering en bevestiging oproept bij de ouders. Zo ontwikkelt een kind zich als een ideale zoon, dochter; altijd behulpzaam, nooit lastig, een zonnetje in huis of zorg dragen voor de kleine broertjes en zusjes. Dit allemaal in de (valse) hoop dat het geliefd en gezien wordt. Omdat de hoop niet wordt bevestigd ontstaat het zelfbeeld; ik ben niet goed genoeg, waardoor er verbeteringsplannen worden gemaakt om een beter mens te worden om eindelijk gezien te worden. Dit proces kan onbewust doorgaan in het volwassen leven en leiden tot een burn-out omdat de eigen grenzen niet worden gevoeld en nageleefd en omdat het gebrek aan zelfliefde iemand emotioneel uitput.
De beschermingsmechanismen die we in de kindertijd nodig hadden, blijven in werking omdat we niet bewust zijn van de emotionele onderlaag.
Wat niet weet wat niet deert?
Het antwoord is NEE, want er is altijd een zogenaamd innerlijk beschermingsleger aan de macht die een scanapparaat heeft ontwikkeld om te voorkomen dat deze onverwerkte emoties niet worden geraakt. Je kunt je nooit echt ontspannen. Je hebt daarnaast geleerd om bepaalde ervaringen en gedrag anders te interpreteren. Een opmerking als “mijn ouders bedoelden het goed”, kan later in een destructieve relatie terugkeren “mijn partner bedoelt het goed”, terwijl je niet krijgt wat je emotioneel nodig hebt.
Het idee dat de pijn en gemis die je hebt ervaren in de kindertijd, hoort bij de kindertijd toen je overgeleverd was aan je ouders en nu niet meer speelt, is een illusie. Of je nu overreageert of onderreageert in je volwassen leven op huidige situaties, je reactie komt voort uit een oud gevoel dat geraakt wordt. Het verleden weet zijn weg te vinden in het heden zonder dat je het doorhebt.
Het gevolg van verdringing en onderdrukken van emoties in de kindertijd, is helemaal geen emoties meer voelen. Het rationele denken heeft de leiding overgenomen, waardoor in sociale relaties een vervreemdende communicatie kan ontstaan met mensen die wel toegang hebben tot hun emoties.
Onze psyché werkt zo dat onverwerkte ervaringen niet vanzelf oplossen. Ze kunnen onbewust zelfs worden getriggerd door gebeurtenissen en gedrag in het heden, zonder dat je begrijpt wat er gebeurt en waarom je zo geraakt, gekwetst, boos of angstig wordt.
Wanneer het verdringen het natuurlijke vermogen om ervaringen te verwerken verstoort, raak je aan de binnenkant overbelast met onverwerkte emoties en aan de buitenkant overbelast om de façade van onaanraakbaar op te houden.
Overreageren of onder-reageren
Overreageren ontstaat wanneer je onbewust getriggerd wordt in een de situatie of door gedrag van iemand en dit negatief interpreteert of persoonlijk maakt. De deur van de opslagkamer met oude emoties gaat op een kier open maar genoeg om een heftige reactie eruit te laten. De emotionele reactie past niet bij de situatie. Het stamt uit de kindertijd.
Onder-reageren ontstaat door verdringing van wat er werkelijk aan de hand is. Door een situatie of gedrag te relativeren ga je onder-reageren. Het valt allemaal wel mee, diegene bedoelt het niet zo, wat heeft het voor zin. Je hebt waarschijnlijk een aantal standaard opmerkingen paraat om de ernst van de situatie niet tot je door te laten dringen.
Zowel overreageren (woede) als onder-reageren (angst) komen voort uit onverwerkte ervaringen uit de kindertijd.
Overreageren of onderreageren brengt je in je Kind-bewustzijn
Wanneer je over-reageert of onder-reageert in een situatie dan is de kans groot dat je in je kind-bewustzijn bent terecht gekomen. Bij het kind-bewustzijn horen o.a. gevoelens van machteloosheid, angst, afhankelijkheid en woede. Een kind is nog niet in staat om complexe situaties te begrijpen of op een genuanceerde manier te denken. Kinderen denken zwart-wit en kunnen gevoelens dramatiseren door te denken in termen van ‘altijd’ en ‘nooit’. Hun emotiebrein heeft de overhand. Daarnaast speelt een totale afhankelijkheid een grote rol voor een kind. Anderen bepalen hoeveel vrijheid je hebt in je doen en laten.
Kind-reacties zijn:
- Ik haat hem.
- Niemand vindt mij aardig.
- Ik ben waardeloos.
- Het komt nooit meer goed.
- Het is oneerlijk
- Ik heb niets in te brengen
- Ik word toch niet gehoord
Wanneer je terechtkomt in je kind-bewustzijn, val je terug in gevoelens en gedachten uit je kindertijd. Dit noemen we ook wel regressie. Je interpreteert het heden vanuit een kinderbril. Voor de omgeving kan dat vreemd zijn omdat jouw reactie (overreageren of onder-reageren) niet past bij de werkelijkheid. Veel pijn, waarvan je denkt dat het veroorzaakt wordt door een huidige gebeurtenis of gedrag, is oude, onverwerkte pijn uit de kindertijd.
Hoe kun je overreageren en/of onderreageren voorkomen?
Elke verandering begint bij bewustzijn. Het begint bij het onderzoek in welke situaties of bij welk gedrag je over-reageert en/of onder-reageert. De zogenaamde triggers die een emotionele reactie bij jou oproepen. Je wordt geraakt in een oud gevoel, dat kan een kwetsing zijn maar ook een gevoel van niet serieus genomen worden, je aangevallen of bekritiseerd voelen, je afgewezen voelen of het gevoel krijgen dat het nooit goed is. Je gaat een link leggen met je kindertijd en aandacht besteden aan onverwerkte en niet geziene kwetsingen. Tegelijkertijd ga je onderzoeken wat een volwassen reactie zou zijn in de huidige situatie.
Een overreactie is gemakkelijk te herkennen, want het is vaak een emotionele reactie; je wordt boos, begint te huilen, loopt woedend weg, gaat mokken of je voelt je bedreigt en gaat in de aanval. Een onderreactie is moeilijker te herkennen want er gebeurt niets in jou. Je voelt niets. Misschien herken je dat je dichtslaat of dat je niet meer weet wat je moet zeggen. Maar het is verleidelijk om te zeggen dat de situatie je niets doet omdat je niets voelt. Iemand anders zou je erop kunnen wijzen dat het raar is dat je niets voelt, onaangedaan lijkt, in een situatie waarbij het logisch zou zijn dat je bijvoorbeeld boos werd, teleurgesteld, machteloos of jaloers. Denk aan een situatie dat je partner verteld dat ze een ander heeft of bij je weggaat, je plotseling ontslag krijgt of een collega jouw geliefde project overneemt of een dierbare persoon verongelukt is.
Ook in dit geval, ga je onderzoeken wat blijkbaar een onbewuste strategie is, dat dingen je niet raken, om niets te voelen, in jezelf te verdwijnen en onderzoek je de link met je kindertijd. Wanneer ben je begonnen om je in te houden en te verdwijnen?
Onderreageren kan voortkomen uit een gedachte als kind dat je je beter gedeisd kunt houden of dat je beter kan doen wat de ander wil voor de lieve vrede of dat je besluit dat je beter kan doen alsof er niets gebeurd is, nadat je je vader je een pak slaag heeft gegeven, want als je doet alsof er niets gebeurd is, kan het je niet raken. Het kind kan op zoek gaan naar allerlei manieren om de ouders te behagen of niet lastig te vallen, zodat het alsnog krijgt wat het nodig heeft; liefde en aandacht. Ondertussen gaan al je emoties ondergronds. Later in je leven kun je overvallen worden door woede-uitbarstingen terwijl je geen idee hebt waar dat vandaan komt.
Overreactie en onderreactie in relaties
De strategieën die we als kind hebben ontwikkeld om goed door de kindertijd te komen werken onbewust, automatisch door in onze volwassen relaties.
Wanneer partners strijden om gehoord te worden of strijden om te krijgen wat ze missen in de relatie is dit vaak een voortzetting van het Kind-bewustzijn om de behoefte van het kind van vroeger te vervullen. Deze strijd kan zich op verschillende manieren manifesteren; door te overreageren of door te pleasen vanuit een, vaak valse, hoop dat de partner ziet hoe geweldig je bent en je daarmee geeft wat je nodig hebt. Dat zorgt ervoor dat je meer geeft dan je krijgt en je vaak over grenzen gaat. Dan komt het punt dat de emmer vol is en de laatste druppel voor een explosie zorgt.
Onbewust kiezen we vaak een partner die ons hetzelfde gevoel geeft als (een van) de ouders in de kindertijd. Het magisch denkende kind in ons hoopt dat hij of zij het tij nog kan keren en alsnog krijgt wat het in de kindertijd heeft gemist. Het gaat allerlei strategieën inzetten om de partner zover te krijgen. Hij of zij leeft zijn Kind-bewustzijn helemaal uit. Zo kun je lang blijven zitten in een destructieve relatie omdat het idee dat je nooit zult krijgen wat je nodig hebt dat je vader en/of moeder in de hoedanigheid van je partner je niet de liefde gaat geven die je verlangt, niet te verdragen is. Vanuit het Kind-bewustzijn heb je het gevoel dat je dit niet overleefd. Het idee dat je niet iemand bent om van te houden is onverdraaglijk en drijft je tot wanhoop. Wanneer het Kind-bewustzijn de leiding heeft in een relatie kan er geen Volwassen relatie ontstaan. Waarschijnlijk heb je ook geen idee wat een volwassen relatie inhoudt. Wat er gebeurt in de volwassen relatie wordt door een Kind-bewustzijn verwrongen waargenomen. Pas als je je bewust wordt van dit onderscheidt tussen Kind-bewustzijn en de kwetsuren die hierbij horen en Volwassen-bewustzijn kun je de focus op je partner loslaten dat hij of zij dit Innerlijke kind moet helen en kun je jezelf gaan helen.
Wil je werken aan de gevolgen van je kindertijd?
(Denk aan relatieproblemen, moeite om te voelen, altijd aan staan, niet kunnen ontspannen, opvliegend zijn of vermijdend)
Wil je leren om situaties en gedrag op de juiste manier te interpreteren?
Wil je leren om niet meer te overreageren of te onderreageren?
Wil je leren om meer te handelen vanuit volwassen bewustzijn?
Wil je minder getriggerd worden?
Ik Marja Postema, help je graag.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Ben je al even bezig met bewustwording en je persoonlijke ontwikkeling?
Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?
Heb je behoefte aan een persoonlijke en eventueel ook een professionele ontwikkeling?
Zowel de coaching als de opleiding vinden plaats in Amersfoort.
