Betekenis emotionele chantage
Emotionele chantage is een van de krachtigste vormen van manipulatie, waarbij iemand je bedreigt en/of straft, als je niet doet wat hij of zij wil. Degene die chanteert weet dat jij waarde hecht aan de relatie of beseft dat jij afhankelijk bent. Daardoor kan diegene dreigen met bijvoorbeeld het ontzeggen van liefde of affectie. Emotionele chantage kan zich voordoen in een ouder-kind relatie, een vriendschap en in een intieme relatie. Wanneer je emotioneel gechanteerd wordt, moet je liefde verdienen door te doen wat diegene van je verlangt.
Het kan moeilijk zijn om onder ogen te zien dat een vriend of je partner dit met je doet. De kans is groot dat je ouders dit ook al deden en het daardoor voor jou heel normaal is. Als je dit niet in gaat zien, loop je het risico dat je je hele leven bezig bent om liefde te winnen van de mensen waar je van houdt, waarbij je jezelf vernederd en verlaagd. Liefde is iets wat je spontaan moet krijgen.
Hoe herken je emotionele chantage?
- Iemand dreigt een eind aan de relatie te maken als je niet doet wat hij/zij wil.
- Iemand vindt dat hij/zij het recht heeft om bepaalde eisen te stellen
- Iemand gaat er vanzelfsprekend vanuit dat je doet wat hij/zij wil.
- Iemand dreigt ermee niet meer van je te houden.
- Je krijgt alleen waardering als je doet wat er gevraagd of geëist wordt.
- Aanspreken op schuldgevoel; ‘Als je dit niet doet dan hou je niet van mij’.
- Slachtoffergedrag door stilzwijgend te lijden, zodat de ander zich aangesproken voelt om dit op te lossen.
- Machtsmiddelen worden gebruikt; seks, geld, aandacht
Wat is de drijfveer van iemand die je emotioneel chanteert?
Angst voor machtsverlies; Angst voor verlating; Angst voor afwijzing
Deze angsten zijn ontstaan in de kindertijd die wellicht gepaard ging met gebrek aan liefde en basisveiligheid. Je kunt ervan uitgaan wanneer er emotionele spanning stijgt, de kans groter is dat iemand emotionele chantage gebruikt om zich weer veilig te voelen. Slechte emotionele ervaringen in de kindertijd, reageer je af op je partner. Er bestaat zelfs een kans dat hetzelfde gedrag vertoond wordt, waar hij/zij in de kindertijd last van had. Diegene denkt als het gedrag van de ander maar verandert, dan zal ik gelukkig zijn. Dat is een grote misvatting. Je kunt alleen jezelf veranderen.
Als zij/hij de kans krijgt gaat hij de rol van de alwetende rechter aannemen, waarmee hij/zij wil aangeven dat alleen hij/zij weet wat goed voor jou is en wat het beste voor jou is.
Wanneer ben je gevoelig voor emotionele chantage?
Ieder mens heeft zo zijn gevoelige, pijnlijke gebieden. Je kunt het zien als een knop waar iemand op drukt, waar je gevoelig voor bent, bijvoorbeeld:
- Je hebt een laag zelfbeeld, geen hoge dunk van jezelf dan is het gemakkelijk voor een ander om kritiek te geven, omdat je er in mee gaat dat je niet goed genoeg bent.
- Je bent bang om alleen te zijn dus ben je minder kritisch ten aanzien van je vrienden of partners.
- Je voelt je financieel afhankelijk.
- Je voelt je snel schuldig dat je iets nalaat of niet goed doet. Je wilt graag een goed mens zijn.
- Je kunt niet zien dat de ander lijdt. Je doet er alles voor om de ander gelukkig te maken.
- Je kunt niet tegen ruzie en boosheid, waardoor je toegeeflijk wordt om de rust te handhaven.
- Je neemt genoegen met weinig, bent al blij dat iemand met je om wil gaan.
- Je krijgt het gevoel dat je te weinig verdraagzaam bent, dat je egoïstisch bent of dat je de ander tekort doet.
Als een van deze knoppen aangeraakt worden, dan veroorzaakt dat pijn.
Omdat je geen pijn wilt ervaren, laat je je chanteren. Je zit al verstrikt in de emotionele chantage voor je het goed en wel beseft, omdat we min of meer gewend zijn elkaar te manipuleren. Maar emotionele chantage is een extreme vorm van manipuleren. Hier gaat het om macht, controle en zogenaamde rechten. Iemand kan daarmee je hele leven verstikken en leegzuigen. Je zelfvertrouwen wordt ondermijnd en je verliest het contact met je eigen integriteit; jouw innerlijke kompas, die jouw waarden en morele opvattingen bevatten. Uiteindelijk verlies je je zelfrespect. Je cijfert jezelf weg, je voelt je schuldig en neemt de schuld op je en bent bereid jezelf te ‘verbeteren’ en je ervaart de gevoelens van de ander als belangrijker dan je eigen gevoelens. Misschien heb je het gevoel dat je moet toegeven om nog een beetje affectie te kunnen krijgen. Wanneer de chanteur verbaal sterk is, raak je steeds verwarder en lijkt het alsof je niet meer autonoom kunt nadenken.
Jouw gevoelige knoppen zijn je zwakke plekken
Deze gevoeligheden zijn vaak ontstaan in de kindertijd. Als er zo’n gevoelig punt geraakt wordt, kan dat pijnlijke herinneringen bloot leggen; hoe je door je ouders werd behandeld of door oudere broers en zussen. Normen en regels waar je aan moest voldoen en kritiek die je vroeger kreeg. Kinderen hebben een enorme behoefte aan waardering en bevestiging dat ze goed zijn. Wanneer je te weinig waardering en affectie hebt gehad, zul je wellicht je best doen om het te krijgen.
Alleen inzicht hebben is niet voldoende
Wanneer je er eenmaal bewust van bent, maar niets onderneemt wordt het alleen maar pijnlijker. Je zult zelf de eerste stap moeten zetten en ervan overtuigd zijn dat het nu genoeg is geweest. Besef:
- Hij/zij stelt eisen en blijft zelfs bij jouw verzet vasthouden aan deze eisen, alsof ze/hij daar recht op heeft, zonder rekening te houden met jou.
- Hij/zij oefent voortdurend druk uit dat je meegaat in zijn/haar gedachtegang. Jouw gedachtegang telt niet.
- Hij/zij dreigt met verlating en afwijzing zonder rekening te houden met jouw gevoelens.
- Hij/zij doet voorkomen dat het allemaal jouw schuld is.
Je hebt het recht om de ander te laten weten dat hij/zij iets doet wat je niet accepteert.
Vraag de lijst met assertieve rechten aan:
Hoe ga je op een volwassen manier om met onenigheid?
- Je bespreekt de onenigheid, het conflict, op een open manier
- Je wilt de mening, gevoelens en zorgen van elkaar weten
- Je wilt elkaar steunen
- Je neemt beiden verantwoordelijkheid voor je eigen aandeel
Als iemand macht uitoefent wil iemand zijn zin krijgen
- Hij/zij gelooft dat hij/zij gelijk heeft
- Er is geen luisterend oor
- Een mening wordt doorgedrukt
- Protesten worden genegeerd of tegengesproken
- Jij bent de schuldige in haar/zijn visie
- Geen verantwoordelijkheid nemen voor eigen aandeel
Liefde maakt ons soms blind voor onze eigen gevoelens, verlangens en behoefte aan eigenwaarde.
Voor dat je er erg in hebt lever je jezelf in om liefde te krijgen. Als de ander maar gelukkig is, dan komt het goed. Dat is geen wederzijdse liefde.
Emotionele chantage is uitsluitend gericht op het vervullen van de eigen behoeften. Er wordt geen rekening gehouden met de emotionele druk die de ander ondergaat of met de wensen van de ander. In een man-vrouwrelatie is emotionele chantage per definitie destructief omdat alle veiligheid uit de relatie verdwijnt, waardoor je in staat bent om je kwetsbaar op te stellen.
“Chanteurs vinden van zichzelf dat ze helemaal niks verkeerd doen en dat hun eisen normaal zijn. Het probleem ligt niet bij hen, het is de ander die het niet begrijpt of wil aanvaarden. Ze gaan ervan uit dat ze gewoon hun grenzen stellen en zich fatsoenlijk gedragen. Ze nemen gewoon hun leven in handen en bepalen zelf en eenzijdig wat ze wel en niet willen. Als ze daarmee iemand pijn doen, dan is dat maar zo en hebben niet zijzelf, maar wel de anderen een probleem! Ze zijn overgevoelig ten opzichte van zichzelf (zien zichzelf als een slachtoffer) en zijn totaal ongevoelig en egoïstisch ten opzichte van anderen. Ze denken altijd dat ze in hun recht staan en doen niks anders dan anderen kwetsen (=straffen).
Weet dat iedere chanteur een bang klein kind is dat geen enkele andere manier kent om zich te manifesteren.”
Martien Verreycken (Boek: Emoties bron van kracht)
It takes two to tango
Er zijn er twee voor nodig om een patroon te kunnen creëren. De leider kan alleen leiden als er mensen bereid zijn te volgen. Zo kan iemand alleen chanteren als er mensen chanteerbaar zijn. Je veroorzaakt het niet zozeer maar je bent wel verantwoordelijk voor het feit dat je het laat gebeuren. Blijkbaar is het moeilijk om in te zien hoe onredelijk en egoïstisch de eisen van de ander zijn.
Ben je bang dat de relatie stukloopt als je niet doet wat je partner wil?
Hoe vind jij dat mensen met jou om moeten gaan?
Wat blijft er nog over van een relatie wanneer je voortdurend op eieren moet lopen en je zoveel moet toegeven?
Goede relaties hebben een evenwichtige balans tussen geven en nemen.
Je besluit dat je je voortaan niet langer zo laat behandelen
Ondanks gevoelens van twijfel, verwarring en schuldgevoelens ga je ervoor zorgen om je zelfrespect terug te winnen. Het zal een proces zijn van vallen en opstaan.
Verzamel voor jezelf een aantal uitspraken die je motiveren en bemoedigen en herhaal deze innerlijke boodschap elke dag, zoals:
Ik laat me niet mee op de kop zitten!
Ik ga me niet meer schuldig voelen!
Er is niets mis met mij!
Ik ben goed zoals ik ben!
Ik pik dit gedrag niet meer!
Aandachtspunten:
Laat je niet dwingen tot een automatische reactie. Neem rustig de tijd om na te denken over de eis of de kritiek. Laat je niet meer onder druk zetten. Zeg: “Ik heb tijd nodig om hierover na te denken”. Of “We praten hier later nog wel over”. Of “Daar kan ik nu niet op antwoorden”.
Laat je niet beïnvloeden door opmerkingen als: “Dit is je laatste kans”. “Als je niet meteen beslist, dan….”
Stop ermee je verantwoordelijk te voelen voor het geluk van de ander.
Jouw behoeften zijn even belangrijk als die van de ander.
Wat levert je dit op?
In plaats van machteloos ga je je krachtig voelen.
In plaats van je zwak voelen door toe te geven, voel je je sterk door je te verzetten
In plaats van te gaan pleasen ga je ervaren wat je zelf nodig hebt.
In plaats van je hulpeloos te voelen, ervaar je vertrouwen in jezelf.
In plaats van je een slappeling te voelen, voel je je trots en moedig.
In plaats van jezelf waardeloos te voelen, voel je je waardevol.
Is het voor jou moeilijk om voor jezelf op te komen?
Vind je het moeilijk om de situatie onder ogen te zien?
Vind je het moeilijk om je partner te confronteren?
Vind je het moeilijk om grenzen te stellen?
Vind je het moeilijk om aan te geven hoe jij je voelt en wat jij nodig hebt?
Vind je het moeilijk om je partner duidelijk te maken dat je dit gedrag niet accepteert?
Ik help je graag onderzoeken wat je wil en niet wilt en wat je verkeerd vindt.
Ik, Marja Postema help je graag om je innerlijke kracht te versterken zodat je beter voor jezelf kunt opkomen.
Neem contact op via het contactformulier dan gaan we kijken wat voor jou de beste aanpak is.
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Voor iedereen die bezig wil zijn met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling.
Voor iedereen die behoefte heeft aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen.
Voor iedereen die vat wil krijgen op verschillende vormen van conditionering en loyaliteit
De opleiding is geaccrediteerd door verschillende beroepsverenigingen.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Woon je te ver weg maar wil je hier toch mee aan de slag?
Online cursus Ontspannen jezelf zijn.
Ik leer je allerlei beelden en ideeën over jezelf, die niet bijdragen aan jouw levensgeluk, los te laten. Ik biedt je een stappenplan aan waar ik al meer dan 20 jaar mee werk en wat zijn effectiviteit heeft bewezen.
Lees meer over de online cursus Ontspannen jezelf zijn