De liefdesstrijd in relaties is vaak een strijd tussen aan de ene kant bemind willen worden en aan de andere kant je kwetsbaarheid willen vermijden.
Het is een spagaat waarin je kunt vastlopen omdat je verlangens en je impulsen zo tegenstrijdig kunnen zijn.
Je hunkert naar liefde maar loopt er ook even hard van weg, wanneer je geconfronteerd wordt met gevoelens van afhankelijkheid. Het individualisme viert hoogtij, afhankelijkheid is een vies woord geworden. Het idee dat je het alleen kunt wat letterlijk ook zo is, daarmee onderschat je de meerwaarde van een goede relatie.
We hebben verbinding nodig met andere mensen om emotioneel gezond te blijven. Een liefdevolle band heelt wonden en geeft ons de kracht om de uitdagingen ven het leven aan te gaan. Met de steun van dierbaren groeit ons zelfvertrouwen en ons gevoel van eigenwaarde. Voortdurende emotionele steun verlaagt de bloeddruk en versterkt het immuunsysteem. De kern van gelukkige relaties wordt gevormd door een diep vertrouwen dat partners er voor elkaar zijn.
Liefde is een voortdurend proces van verbinding maken
Maar je kunt ook signalen missen en verkeerd interpreteren, waardoor de verbinding wordt verbroken. Het is de kunst om vervolgens de verbinding weer te herstellen.
Partners met problemen of partners die zich niet echt verbinden missen deze emotionele steun. Ongelukkige partners voelen zich emotioneel tekortgedaan, afgewezen en in de steek gelaten.
Om de verbinding te kunnen herstellen zul je het fundament van je relatie moeten versterken, dat wil zeggen de emotionele verbinding herstellen.
De manier waarop je in een liefdesrelatie staat is gevormd in de relatie met je moeder
John Bowlby, een Britse psychiater en bedenker van de gehechtheidstheorie, stelt onze emoties en onze interacties met geliefden voorop. Hij kreeg veel hulp van Mary Ainsworth, een Canadese onderzoeker psycholoog. Zij hielp hem zijn ideeën vorm te geven en uit te testen. Hun onderzoek toonde aan dat reacties tussen volwassenen dezelfde hechtingskenmerken vertoonden als tussen moeders en kinderen. Als geliefden zich veilig voelden, konden ze contact maken en elkaar helpen. Maar als ze zich niet veilig voelden werden ze bang, boos of veeleisend of ze trokken zich terug en werden afstandelijk.
Samen benoemden ze vier kenmerken van gehechtheid:
- We zoeken emotionele en fysieke verbinding met onze geliefden. We willen dat onze geliefde emotioneel toegankelijk zijn en empathie en betrokkenheid tonen.
- Contact met onze geliefden geeft een gevoel van veiligheid en steun.
- We raken overstuur als onze geliefden fysiek of emotioneel op grote afstand van ons staan; we missen hen dan. Isolement is een wezenlijk traumatische ervaring voor de mens.
- We hebben er behoefte aan dat onze geliefden ons emotioneel ondersteunen. Hoe meer we voelen dat we een hechte band hebben, hoe zelfstandiger en onafhankelijker we kunnen zijn.
Bowlby en Ainsworth zagen dat kinderen zich op drie manieren kunnen verbinden aan hun moeder en dat geld ook voor volwassenen. Je primaire hechtingsstijl wordt gevormd in je jeugd. De optimale, veilige stijl ontwikkelt zich vanzelf als we opgroeien in het vertrouwen dat we erop kunnen rekenen dat onze belangrijkste verzorger (vaak de moeder) toegankelijk en invoelend is tegenover ons.
Wanneer de moeder onvoorspelbaar en niet invoelend was, of wanneer we werden verwaarloosd of zelfs mishandeld, ontwikkelden we een angstige of een vermijdende hechtingsstijl. In de angstige stijl worden onze emoties opgejaagd en denken we al gauw dat we in de steek gelaten worden. Daardoor zoeken we voortdurend intimiteit en vragen om bewijzen dat de ander van ons houdt. Je vertrouwt het niet. Angstige mensen hebben de neiging hun eigen waarde in twijfel te trekken. Daarom zoeken ze als een bezetene naar goedkeuring en bevestiging dat ze de moeite van het liefhebben waard zijn.
In een vermijdende stijl dempen we onze emoties om te voorkomen dat we door onze geliefden worden gekwetst. We verbergen ons verlangen naar gehechtheid en proberen te ontkomen aan een echte verbinding. We zien anderen eerder als een bron van gevaar dan een bron van veiligheid en troost. Vermijdende mensen zien zichzelf eerder als afstandelijk en gevoelloos.
Bowlby gaat ervan uit dat de behoefte aan de nabijheid van enkele dierbaren ons hele leven blijft bestaan en de kracht is die onze volwassen liefdesrelaties vormgeeft
Sommige hechtingsstijlen zijn moeilijk met elkaar te verenigen. Zo zal een relatie tussen twee mensen met een vermijdende hechtingsstijl moeite hebben om zich te verbinden omdat ze de emotionele betrokkenheid uit de weg gaan. Maar ook twee angstig gehechte mensen zullen moeite hebben om een stabiel paar te worden omdat ze beiden in beslag worden genomen door hun eigen angsten.
Een relatie tussen een angstige en een vermijdende partner kan goed uitpakken wanneer de vermijdende partner zijn of haar best doet om de angstig gehechte partner gerust te stellen.
Relaties tussen een veilige en enigszins angstige of vermijdende persoon kunnen ook goed werken; de veilig gehechte partner kan de angstige partner geruststellen en heeft niet de neiging om de vermijdende partner te claimen.
Als je eenmaal een bepaalde hechtingsstijl hebt, wil dat niet zeggen dat dat niet kan veranderen. Met een partner waar je je veilig bij voelt kun je opener worden en meer innerlijke rust ontwikkelen en wat de vermijders betreft kun je leren om je meer te verbinden.
Mogelijk scenario van een angstig gehechte partner met een vermijdende gehechte partner:
Je bent woedend op je partner omdat hij of zij niet emotioneel of letterlijk bereikbaar is. Je voelt je onveilig en alleen. Als je partner niet reageert, ga je hem of haar meer als een vijand ervaren. In dat geval heb je te maken met paniek en de pijn van verlatingsangst. Ook al ben je volwassen je beleeft dit op dezelfde manier als toen je een kind was. Je voelt je afgewezen en in de steek gelaten. Vervolgens probeer je de ander te bereiken vanuit een gevoel van wanhoop waardoor je de neiging zult hebben om je aan je partner te gaan vastklampen, verwijten te maken of te gaan eisen. Als je herhaaldelijk het gevoel hebt dat je je partner niet kunt bereiken kun je vervallen in gevoelens van wanhoop, hulpeloosheid en depressie. Het einde van een relatie dient zich aan wanneer je terecht bent gekomen in gevoelens van onverschilligheid. Je bent er op dat moment van overtuigd dat je verlangens niet in vervulling zullen gaan. Dit proces heb je ook als kind doorlopen en kan zich herhalen in het volwassen leven.
In een stabiele relatie waarin de partners een zeker niveau van wederzijdse veilige verbinding hebben kan de ontwikkeling van deze fases al in een vroeg stadium worden gestopt door hierover op een volwassen en empathische manier te communiceren met elkaar.
Om een band te herstellen en veiligheid te creëren in een relatie moet je enerzijds leren om je tot de ander te wenden om je angsten en verlangens kenbaar te maken en anderzijds leren om hier op een medelevende manier over te praten. Dat is moeilijk als je je hiervoor schaamt of niet weet wat je dan moet zeggen.
Wie ben jij? Ben jij veilig, angstig of vermijdend gehecht?
- Ik vind het gemakkelijk om in nauw contact te komen met anderen en heb er geen moeite mee om hen te steunen. Ik ben niet bang om in de steek gelaten te worden of bang dat iemand te dichtbij komt. (Veilig gehecht)
- Ik maak me vaak zorgen dat mijn partner niet echt van me houdt of niet bij wil blijven. Ik wil heel intiem zijn met mijn partner en dat schrikt soms af. (Angstig gehecht)
- Ik vind het niet prettig om steeds nauw contact te hebben met iemand. Ik vind het moeilijk anderen volkomen te vertrouwen en mezelf toe te staan op hen te steunen. Wanneer iemand nauwer contact wil, word ik zenuwachtig. (Vermijdend gehecht)
Zelfreflectie
- Wat doet je partner waardoor jij jezelf waardevol en geliefd voelt?
- Wat doe jij om je partner een waardevol gevoel en een gevoel van geliefd te zijn, te geven?
- Wat heb je nodig van je partner om je geliefd, veilig en gerustgesteld te voelen?
Wil je aan je relatie werken?
Ik, Marja Postema, help je graag d.m.v. individuele coaching of relatiecoaching
Neem contact op via het contactformulier dvoor een gratis kennismakingsgesprek. Dan gaan we kijken wat voor jou of jullie de beste aanpak is.
Voel je weer verbonden met je partner met behulp van de gratis Relatiescan
De Relatiescan bestaat uit 30 vragen die je eerst voor jezelf invult en vervolgens deelt en bespreekt.
Heb je te vaak last van verwijten en ruzie met je partner?
Om ruzie te kunnen voorkomen moet je wel met elkaar kunnen praten. Wanneer dat lukt, ervaar je een diepe emotionele band. Met behulp van de online cursus Probleemloos communiceren met je partner leer je om gestructureerd in alle rust, aandacht te besteden aan jullie relatie. Samen werk je aan het herstellen en versterken van de wederzijdse liefde.
Online cursus Probleemloos communiceren met je partner
Willen jullie alles uit je relatie halen?
Wil je optimaal van elkaar kunnen genieten?