Geslaagd voor Level 1
Trauma-Informed Stabilization Treatment:
Innerlijke zelfvervreemding overwinnen na trauma is een methodiek ontwikkeld door Janina Fisher
Janina Fisher was verbonden aan het Trauma Center van Bessel van der Kolk sinds 1996, waar nieuwe methodes zijn ontwikkeld om cliënten te helpen los te komen van een traumatisch verleden. Vanaf 2003 was zij verbonden aan het Sensorimotor Psychotherapy Institute van Pat Ogden.
Trauma ontstaan door (emotionele) verwaarlozing, verlating en mishandeling uit de kindertijd laten cliënten achter met overweldigend pijnlijke herinneringen, emoties en een aangetast zenuwstelsel dat hun vermogen om het dagelijks leven te tolereren bemoeilijkt.
Het ervaren van manipulatie, afwijzing, bekritisering, verwaarlozing en chronisch niet begrepen en niet serieus genomen worden tijdens de kindertijd heeft grote invloed op de ontwikkeling, vooral op het beeld dat een kind van zichzelf krijgt en van de wereld om hen heen. Het beïnvloedt het contact met zichzelf en anderen, de wijze van omgaan met emoties. Er ontstaan diepe overtuigingen van niet gewenst of niet goed zijn.
Symptomen van trauma zijn:
- Intense reacties die onbewust getriggerd worden door traumatische herinneringen.
- Vluchten in verslavingsgedrag; roken, eten, drinken, gamen, shoppen, seks of drugs, om overweldiging gevoelens te verdoven.
- Constante alertheid door een gevoel van bedreiging en onveiligheid.
- Achterdocht en impulsieve reactiviteit.
- Woedeaanvallen en zelf verachting.
- Schaamte en schuldgevoelens.
- Het autonome zenuwstelsel staat ingesteld op een gevaarlijke wereld.
Lees meer over een nieuw en veelbelovend model dat handvatten bied aan mensen met een traumatische verleden en perspectief biedt om een normaal leven te leiden door het overwinnen van innerlijke zelfvervreemding na trauma.
Uitgangspunten TIST:
Trauma gerelateerde stoornissen maken zich kenbaar in de hersenen, het lichaam en in het zenuwstelsel.
Iemand probeert zich lichamelijk en mentaal aan te passen aan een onveilige omgeving. Elk symptoom is ooit een ´oplossing´ geweest om een schijn van veiligheid te bieden aan het zich ontwikkelende kind, adolescent of de bedreigde volwassene. Om zich te kunnen aanpassen is er een splitsing ontstaan in de identiteit die zorgt voor een intern krachtenveld met verwonde, verloren en eenzame delen naast instinctieve verdediging- en overlevingsmechanismen.
Innerlijke fragmentatie en innerlijke machtsstrijd:
Aan de ene kant zijn er angstgevoelens dat het ergste kan gaan gebeuren en aan de andere kant zijn er rationele gedachten dat er niets aan de hand is.
Aan de ene kant kan er een zelfbeeld zijn van een vriendelijke, verantwoordelijke, betrokken en wellicht spiritueel mens en aan de andere kant kan er een ongenuanceerde agressieve aanval zijn.
Vanuit neurobiologisch perspectief ontstaat er door vroegkinderlijk trauma een ontkoppeling tussen de linker- en rechterhersenhelft. Waar de linkerhersenhelft doorgaans positief, taakgericht en logisch blijft denken en handelen tijdens een stresstoestand, blijft het rechterhersenhelft steken in de overlevingsmodus, voortdurend rekenend op gevaar, klaar om te vluchten, bevroren van angst en machteloos om iets anders te doen behalve zich te onderwerpen.
Het goed functionerende zelf blijft stug doorgaan om zo normaal mogelijk te leven, maar wordt regelmatig overvallen door de getraumatiseerde en overlevingsdelen.
Fragmentatie is een respons op abnormale ervaringen en specifieke eisen van een traumatiserende omgeving. De trauma gerelateerde delen worden verworpen terwijl het vermogen om te functioneren zonder een besef dat men getraumatiseerd is, wordt geactiveerd. Traumatische gebeurtenissen worden opgeslagen als impliciete emotionele en fysieke toestanden en niet in de vorm van een chronologisch verhaal.
Om trauma gerelateerde delen te kunnen herkennen en begrijpen, is het belangrijk om inzicht te krijgen in de triggers. Via inzicht in de triggers kan er meer inzicht ontstaan in de herinnerde gevoelens, overtuigingen en overlevingsresponsen.
Het stimuleren van zelfbegrip en compassie voor de innerlijke delen.
Het begrijpen van de taal van delen is nodig om de delen te kunnen identificeren en om hun vaak zo verwarrende en tegenstrijdige gevoelens, gedachten, reacties en lichamelijke responsen te kunnen duiden, zonder zich ermee te identificeren. De innerlijke conflicten, ambivalentie of verwarring is een manifestatie van worstelingen tussen delen.
Het is belangrijk om nieuwsgierigheid te ontwikkelen voor de delen, door zich voor te stellen dat alle verontrustende gedachten, gevoelens, reacties en lichaamsresponsen communicatie zijn van trauma-gerelateerde delen.
Door het ervaren van compassie kunnen de traumatische- en gehechtheidsverwondingen geheeld worden. Een gedetailleerde herinnering aan de traumatische ervaring is niet noodzakelijk. De client moet alleen een gevoelde beleving hebben van datgene wat het kinddeel heeft doorstaan, zonder traumatische responsen te triggeren. Een besef van de traumageschiedenis van een cliënt stelt de therapeut en de cliënt in staat om te erkennen wat jongere zelven hebben doorstaan zonder het risico dat het zenuwstelsel wordt overweldigd.
TIST: Trauma-Informed Stabilization Treatment
Het werk van Janina Fisher is beïnvloed door de neurowetenschap en gehechtheidsonderzoek. Zij maakt gebruik van interventies uit de Internal family system therapie en uit, de Sensorimotor psychotherapie, waarbij ze de kennis over het lichaam en het zenuwstelsel integreerde met de kennis over delen in de persoonlijkheid, ontstaan uit de structurele- dissociatietheorie. Elk deel dat gedreven wordt door het instinctieve vecht, vlucht en bevries mechanisme is het verband met het lichaam gemakkelijk te leggen. Traumagerelateerde delen worden geactiveerd door prikkels uit de huidige omgeving. Doordat de prikkels worden ervaren als een dreiging, ontstaat er een automatische instinctieve reactie; vechten, vluchten of bevriezen.
Vanuit de Internal Family systems theorie komt genezing voort door de aangeboren eigenschappen zoals, nieuwsgierigheid, helderheid, creativiteit, rust, moed, zelfvertrouwen en betrokkenheid, opnieuw aan te boren.
De genezing van traumatische fragmentatie in de theorie van Janina Fisher hangt af van de relatie die iemand ontwikkeld met zijn of haar innerlijke delen.
TIST is met succes gebruikt om de uitdagingen aan te pakken van de behandeling van personen met diagnoses van complexe PTSS, borderlinepersoonlijkheid, bipolaire stoornis, verslavende en eetstoornissen en dissociatieve stoornissen.
Werkwijze TIST
Het onderscheiden en verenigen van persoonlijkheidsdelen.
Het gaat erom dat de cliënt geholpen wordt om zijn of haar kinddelen te ´zien´ en er liefdevol en zorgzaam mee om te gaan. En naargelang de cliënt de relatie van innerlijke gehechtheid met de jonge zelven ontwikkeld, kan de heling beginnen. Deze aanpak brengt een diepe transformatie teweeg in zijn/haar innerlijke toestand van onveiligheid en verwarring naar een warme, liefdevolle innerlijke omgeving waarin men zich veilig kan voelen. Doordat de cliënt een band opbouwt met het kind dat hij-zij ooit was kan de linkerhersenhelft een relatie aangaan met de emotionele rechterhersenhelft.
Een belangrijk onderdeel is de invloed van de relatie tussen therapeut en cliënt.
Er is een fundamentele verschuiving gaande in benadering in het traumawerk. Er wordt meer psycho-educatie gebruikt om duidelijk te maken dat de trauma-symptomen een normale en logische reactie zijn op trauma en kennis wordt gedeeld zodat er een meer horizontale relatie ontstaat tussen cliënt en therapeut. Een geïnformeerde cliënt wordt meer zelfredzaam voor zijn behandeling.
In plaats van een afstand nemende, rationele, analytische, spiegelende therapeut is er een therapeut nodig die een goed afgestemde samenwerking opbouwt, op basis van wat de cliënt nodig heeft. Dat is nodig om te voorkomen dat de cliënt door een onveilige en afstandelijke relatie wordt herinnerd aan zijn gezinssituatie, wat juist instinctieve verdedigingsreacties oproept.
Het zelf van de therapeut is altijd het instrument bij coaching en therapie. Daarom is het aan de professional om te leren de eigen innerlijke wereld, lichaamstaal en stemgebruik te kunnen aanwenden om een staat van troost, nieuwsgierigheid en opwinding op te roepen die de ontreddering van de cliënt transformeert.
De verwerking van een traumatisch verleden hangt af van het overwinnen van zelfvervreemding
Zelfvervreemding kan worden overwonnen door een groeiende afstemming met en tussen de delen en het volwassen deel dat normaal doorleeft. Herstellen wat verloren is gegaan: de verbinding met de jonge zelven verdiepen. Leren communiceren met de delen om hun vertrouwen te winnen, ze met compassie te bejegenen en te leren samen te werken.
Integratie van alle delen door een innerlijke verbinding van veilige gehechtheid te ontwikkelen door een uitwisseling tussen het volwassen deel en het kinddeel zodat er een einde gemaakt kan worden aan gevoelens van ontreddering. Emotionele genezing is gebaseerd op deze gehechtheid.
Er kan pas een innerlijke vrede ontstaan als je gaat houden van al die innerlijke beschadigde kindjes in jezelf.
“Het is de kwaliteit van onze innerlijke gehechtheid die bepaalt hoe veilig we ons van binnen voelen en hoe gemakkelijk of moeilijk het is om ‘mij’ te zijn. Wanneer we onze kleinste zelven negeren, verachten of verloochenen, moeten we hun pijn wel voelen: opnieuw zijn ze niet welkom. Zodra we leren hoe we die delen en onszelf een onvoorwaardelijke ‘liefdevolle aanwezigheid’ gunnen, kunnen de wonden genezen en ontstaat er nieuwe hoop.”
Janina Fisher
