Een man wordt in zijn leven driemaal geboren. Eenmaal uit zijn moeder, eenmaal uit zijn vader en tenslotte uit zijn eigen diepste wezen.
Guy Corneau
Vaders kunnen fysiek veel afwezig zijn, vaak voor hun werk of door hobby’s. Maar ze kunnen ook emotioneel afwezig zijn. Dan zijn ze er wel fysiek maar niet met hun aandacht en hun gevoel, waardoor de behoefte van het kind aan aandacht en genegenheid niet wordt beantwoord.
In dit artikel bespreek ik het gevolg van afwezige vaders op de ontwikkeling van hun zonen en daardoor het gebrek aan een emotionele band met de vader waar ze juist behoefte aan hebben.
Een zoon wil zich kunnen identificeren met de vader om zijn mannelijke identiteit te kunnen ontwikkelen
Hij heeft ook de steun en bevestiging nodig van de vader om vanuit zelfvertrouwen en eigenwaarde de wereld tegemoet te kunnen treden. Om je identiteit te kunnen vormen, helpt het wanneer je je kunt identificeren met iemand. Dat wil zeggen, je neemt de ander als het ware in je op door hem te imiteren. Omdat de ouders voor kleine kinderen al een soort goden zijn is het logisch dat dochters zich gaat identificeren met de moeder en zoons zich gaan identificeren met de vader. De aanwezigheid van de vader is wel nodig, wil een zoon zich kunnen herkennen in de vader.
De eerste relatie van een kind en de eerste identificatie is met de moeder.
Om een ‘man‘ te worden heeft een zoon de vader nodig om zich mee te kunnen identificeren. Als de vader afwezig is blijft de zoon hangen in zijn identificatie met de moeder. Een moeder die dominant, overbeschermend of onderdrukkend is, betekent vaak dat de vader letterlijk of figuurlijk, afwezig is. Hoe meer afwezig de vader is, des te moeilijker is het voor een zoon om zich een realistisch beeld te vormen van een vader en van een man.
Stel dat de vader wel aanwezig is maar zwak, afstandelijk, koud of autoritair is. In dat geval is de vader niet aantrekkelijk voor de zoon en wil hij in geen enkel opzicht op zijn vader lijken.
Daarnaast zijn er vaders die hun liefde alleen beloven wanneer de zoon aan voorwaarden voldoet zoals iets bereiken op school of in de sport.
Elk voorbeeld doet volgen
Tijdens de lagere school leert een zoon hoe hij met zijn emoties moet omgaan door de wijze waarop zijn vader met emoties omgaat. Als de vader eerlijk en transparant is in zijn gevoelens, vriendelijk en flexibel in zijn reacties is, zal hij het respect van zijn zoon krijgen. Een jongen ziet hoe zijn vader conflicten oplost, samenwerkt, hoe hij als partner handelt en hoe hij het gezin leidt. Een speelse vader kan zijn zoon helpen bij het verkennen van gevoelens, kan hem laten zien hoe je frustratie accepteert, hoe je met winnen kunt omgaan en verliezen incasseert. Hoe de vader reageert op zijn eigen tekortkomingen is voor zijn zoon een les in gevoelsmatige eerlijkheid.
Jongens hebben een gevoel van trots en zelfvertrouwen nodig, vooral tijdens de puberteit als er zoveel veranderingen gaande zijn. Ze hebben hierin de mening van een ondersteunende vader nodig. Een jongen wil tegen zijn vader opkijken en hem bewonderen, want dan kan hij geloven dat hij zelf later ook iets kan bereiken.
Een vader die zich beter voordoet dan hij werkelijk is of die geen fouten kan toegeven stelt zijn zoon een onvolwaardig model van mannelijkheid ten voorbeeld.
Mannelijke energie
Jongens hebben behoefte aan onderlinge krachtmetingen. Daardoor vinden ze het fijn om te stoeien en elkaar uit te dagen. Ze scheppen er genoegen in zichzelf op de proef te stellen. Ze moeten net als jonge honden hun energie kwijt.
Een man heeft iets agressiefs in zich (in de betekenis van intense energie), iets impulsiefs waaraan hij niet kan ontsnappen maar die hij wel kan leren besturen. Wanneer strenge ouders deze uitbarstingen van energie niet kunnen tolereren gaan hun zoon deze energie onderdrukken.
Afwezige vaders kunnen hun zoons niet leren hoe ze met deze energie kunnen omgaan zonder dat het uit de bocht vliegt. Hun afwezigheid kan ervoor zorgen dat hun zoon deze energie afwijst en in zichzelf onderdrukt. Wanneer strenge ouders deze uitbarstingen van energie niet tolereren gaan hun zoons deze energie onderdrukken. Daardoor krijgt hij een afkeer van de mannelijke kant van zichzelf.
Omdat de energie toch ergens naar toe moet kan het zich op andere manieren uiten:
De energie vervormt zich tot zelfverachting. Door zich constant schuldig te voelen over het hebben van deze afkeurenswaardige impulsieve energie gaat het kind zichzelf haten. Dit kan leidden tot allerlei vormen van verbetergedrag of overmatige behulpzaamheid. Maar het kan ook leiden tot depressie en verdoving van deze schuldgevoelens. Deze sterke energie kan zich vervormen tot agressie ten aanzien van anderen. Hij kiest iemand die zwakker is dan hemzelf om zich af te reageren. Door deze pure energie op een verkeerde manier aan te wenden wordt de zoon een slachtoffer of hij maakt anderen tot slachtoffer.
De meeste zoons worden door een emotionele kloof van hun vader gescheiden.
Vaders en zoons zijn personages in een verhaal over onbeantwoorde liefde. Dat is schadelijk voor de ontwikkeling van een jongen, die de vader nodig heeft om een denkbeeld te vormen over zijn man zijn. Deze emotionele breuk kan voor een jongen een levenslange bron zijn van verlangen maar ook van teleurstelling, verdriet en boosheid. Jongens verlangen ernaar om door hun vader geliefd te worden en bij hem in hoge achting te staan. De gevoelsmatige afstandelijkheid die ontstaat wordt doorgegeven. Het gevolg is dat de zoon niet geleerd heeft om later zelf als vader emotionele verbondenheid te creëren met zijn kinderen. Omdat ze niet van hun vader hebben geleerd hoe een man een andere man lief kan hebben, wordt het later moeilijk om in termen van ‘liefde‘ of ‘intimiteit’ te denken of uitdrukking te geven aan de liefde die ze later voor hun zoon(s) voelen. In plaats daarvan vallen ze terug op wat ze als jongens hebben geleerd; wedijveren, controleren, bekritiseren en bagatelliseren.
Omdat in onze cultuur van oudsher de aandacht voor goede relaties in handen van vrouwen is toebedeeld zijn mannen meer of minder emotioneel analfabeet geworden.
Het is belangrijk dat een vader interesse toont in zijn kinderen en specifiek in zijn zoon(s).
Door eerlijk te zijn over zijn twijfels en zwaktes laat hij zien dat je niet perfect hoeft te zijn en dat gezonde competitie niet tot maagzweren hoeft te leiden. Het opleggen van grenzen en discipline heeft alleen effect wanneer er een liefdevolle relatie is tussen vader en zoon.
Het is heel belangrijk dat vaders hun kinderen knuffelen, met name hun zoons omdat de zoons daardoor ook hun eigen sensitiviteit gaan ontwikkelen.
Zoons die opgroeien met een afwezige vader, kunnen (later) kampen met de volgende problemen:
- Door identificatie met de moeder, kunnen ze meer vrouwelijke gedragspatronen gaan ontwikkelen, waardoor ze moeite hebben om in hun kracht te staan
- Een gebrek aan eigenwaarde.
- Het onderdrukken van woede t.a.v. een teleurstellende vader, die zich kan uiten in minachting naar zwakke mannen in het algemeen.
- Moeite hebben met het accepteren van verantwoordelijkheid.
- Geen autoriteit en gezag aanvaarden.
- Gebrek aan plichtsbesef ervaren tegenover anderen.
Heel wording
In het wordt HEEL liggen twee betekenissen:
Het helen van het gemis aan een aanwezige vader en het weer heel worden door enerzijds de mannelijke energie weer toe te eigenen op een positieve manier en anderzijds sensitieve gevoelens te accepteren.
Inspiratie boeken:
Afwezige vaders, verloren zonen Over de mannelijke identiteit 2017 Juwelenschip
Auteur: Guty Cornaeau
De psycho-analyticus Guy Corneau herleidt de twijfel die veel mannen over zichzelf hebben tot het letterlijk of figuurlijk afwezig zijn van hun vaders.
Het Kainsteken De noodzaak van emotionele ontwikkeling van jongens 2000 Aramith
Auteurs: Dan Kindlon en Michael Thompson
‘Fascinerende leesstof, verplichte kost voor alle ouders en leerkrachten’ zegt Daniel Golman, auteur van Emotionele intelligentie.
De Wildeman voor mannen op zoek naar authenticiteit 2008 Spectrum
Auteur: Bly Robert
De Amerikaanse dichter en onderzoeker van de mannenemancipatie Bly houdt voornamelijk aan de hand van het sprookje ‘IJzeren Hans’ van Grimm maar ook verwijzend naar veel andere legenden en mythologisch materiaal, een krachtig pleidooi voor een grotere verantwoordelijkheid van oudere mannen (vaders) voor jongeren (zonen), die behoefte hebben aan iets dat de oeroude inwijdingsriten in de mannengemeenschap kan vervangen.
Heb je behoefte om je weer bewust te worden van jouw mannelijke identiteit?
Waar wil je je van bevrijden wat je ouders je hebben meegegeven?
Wat wil je niet doorgeven aan je kinderen?
Om meer vat te krijgen op deze onbewuste patronen is het belangrijk inzicht te krijgen in al die invloeden die jou hebben gevormd.
Wil je loskomen van beperkende patronen en ontdekken wie je nog meer bent?
Wil je onderzoeken of jouw zelfbeeld jouw levensgeluk in de weg staat?
Heb je zin om op avontuur te gaan en jezelf beter te leren kennen?
Wil je een andere richting geven aan je leven?
Opleiding Emotioneel Meesterschap
Onderdeel van de opleiding is het onderzoek naar de oorsprong van jouw thema’s. Met andere woorden de problemen of belemmeringen waar je tegen aanloopt. Je deelt jouw geschiedenis met andere deelnemers. Het is een enorme meerwaarde om de verhalen van anderen te leren kennen, omdat het twee kanten op werkt. Op de eerste plaats heb jij een frisse, andere kijk op het verhaal van je medecursisten. Op de tweede plaats houden zij jou die spiegel voor en krijg jij daardoor nieuwe inzichten over jezelf. Door met elkaar verhalen te vergelijken krijg je handvatten om aan de slag te gaan.
In een klein groepje krijg je alle aandacht en expertise van mij om antwoorden te krijgen op jouw vragen.
Lees meer over deze opleiding
Woon je te ver weg maar wil je hier wel mee aan de slag gaan?
Of wil je liever in je eigen tempo online leren om meer jezelf te zijn?
Dan is de onlinecursus Ontspannen jezelf zijn wellicht iets voor jou
Wil je liever een intensieve individuele begeleiding?
Dat kan ook. Mijn praktijk is in Amersfoort. Neem contact met mij op via het contactformulier
Wil je eerst een (gratis) kennismakingsgesprek om te kijken wat het beste bij jou aansluit?
Neem contact met mij op via het contactformulier
