Hoe je relatie bepaald wordt door de mate waarin je als kind gehecht bent aan je ouders

Als je als kind je goed hebt kunnen hechten, voornamelijk aan je moeder, dan is de kans groot dat je in je volwassen leven ook gemakkelijk emotionele verbindingen aan kunt gaan.

Je bent in staat jezelf te uiten en kunt er echt voor iemand zijn, dat kan voor een liefdespartner zijn maar ook voor een vriend(in), voor collega’s en je familie. Daarom is die veilige hechting zo belangrijk.

In symbiose met je moeder

De behoefte aan hechting is gemakkelijk voor te stellen als je beseft dat je 9 maanden in de buik van je moeder leeft en totaal geen besef hebt dat je een eigen ‘ík’ hebt. Dat gevoel dat je een bent met je moeder, in symbiose dus, blijft nog maandenlang bestaan. Het is pas tussen 13 en 24 maanden dat een baby tot het besef komt dat het een eigen persoontje is.

Door de totale afhankelijkheid heeft het baby’tje geborgenheid, vertrouwen, fysieke aanraking en voorspelbaarheid nodig om zich veilig te voelen. Als dat goed gaat, vertrouwt het dat moeder na korte periodes van scheiding elke keer terugkomt en dat het krijgt wat het nodig heeft.

Geen goede hechting zorgt voor gevoelens van onveiligheid en wantrouwen

Als er geen goede hechting is geweest, zal het kindje zich gespannen voelen en niet vertrouwen dat er zorg is. Dan treden er allerlei overlevingsmechanismen in werking zoals het onbewuste besluit dat het alles zelf moet doen. De natuurlijke impuls om uit te reiken stopt, want er komt toch geen bevredigende respons. De hechting stopt.

Een onveilige hechting kan ontstaan zijn:

• Wanneer een ouder zelf behoefte heeft aan geborgenheid en liefde en daardoor vraagt in plaats van geeft.
• Wanneer een ouder kampt met een diep verlies of ander onverwerkte trauma. In dat geval is een ouder niet in staat om zich emotioneel te hechten omdat haar emoties verbonden zijn met het verleden.
• Wanneer je al jong te veel verantwoordelijkheid hebt gekregen, ben jij er voor je ouders in plaats dat zij er voor jou zouden moeten zijn.
• Wanneer een ouder, vooral je moeder, langere tijd afwezig is, bijvoorbeeld door ziekenhuisopname.
• Wanneer je als baby of peuter langere tijd in het ziekenhuis hebt gelegen.
• Wanneer je als kind te weinig bent aangeraakt en geknuffeld, ervaar je dit als een emotionele verlating, ook al hebben je ouders verder goed voor je gezorgd. Aanraking met liefde is de ultieme bevestiging van je bestaan.

Het kind verliest door een onveilige hechting het vertrouwen dat het bij de ouder terecht kan, daardoor reikt het niet meer uit. Het gaat zich inhouden omdat het bang is de ouder te belasten met zijn wel en wee. In plaats van te twijfelen aan de liefde van zijn ouders ga het aan zichzelf twijfelen, of het wel een goed kind is. Zelfs als de ouder daarna weer beschikbaar is, zal het afstand houden. Dit gedrag kan zich later in het leven herhalen in een liefdesrelatie.

Een sensitief kind dat het lijden van de ouder ervaart, zal voor de ouder gaan zorgen vanuit liefde en loyaliteit. Ze geeft zichzelf weg, wellicht in de hoop dat ze daardoor ook liefde krijgt. Maar dat is vaak valse hoop. Het patroon om anderen te helpen en jezelf wegcijferen en geen grenzen te stellen zet zich vaak voort in het volwassen leven. Een andere overlevingsstrategie kan zijn dat de Pleaser opkomt, die aanvoelt wat anderen nodig hebben zodat mensen je altijd aardig vinden.

Een veilige hechting zorgt ervoor dat je later in een intieme relatie in staat bent een balans te vinden tussen geven en ontvangen.

Een van de pijlers van een goede relatie is een evenwicht tussen geven en ontvangen. Sommige mensen noemen dit de emotionele bankrekening. Als de ene partner voortdurend te veel geeft dan is er bij de andere partner een schuld ontstaan. Dat gaat zowel over aandacht geven en initiatief nemen om fijne dingen samen te doen maar ook over de verdeling in huishoudelijke taken.

Hoe leer je je weer emotioneel te verbinden?

Pas als je met jezelf verbonden bent, kun je je met anderen verbinden

Voordat je je met een ander kunt verbinden zul je je eerst met jezelf moeten verbinden met je gevoelsleven. Je gevoelsleven is vaak bevroren toen de hechting in je kindertijd is gestopt. Maar dit innerlijke kind bestaat nog steeds in jou. Het bevat al je gevoelens die je in je leven hebt ervaren, je kwetsbaarheid, maar het bezit ook je spontaniteit en speelsheid.

Meestal ben je afgesloten van je innerlijke kind door een onveilige hechting of onveilige jeugd. Dat deel van jezelf, je gevoelens, is onbewust geworden, maar speelt (onbewust) een grote rol bij het aangaan van relaties in de vorm van bindingsangst en verlatingsangst. Als kind kon je de gevoelens van angst, hulpeloosheid, wanhoop, onmacht, verdriet, pijn van afwijzing, eenzaamheid en woede niet toestaan, vanwege jouw totale afhankelijkheid.

Wanneer je weer met je gevoelens verbonden bent zul je je minder leeg en eenzaam voelen. Je zult ook minder behoefte hebben om dit lege gevoel te compenseren met, bijvoorbeeld door eten, drinken, shoppen of gamen. Deze verbinding in jezelf geeft je een vitaal gevoel.

Het scheiden van je volwassen deel met het innerlijke kind deel.

Bij het aangaan van een intieme relatie kun je de diepe wond achter de bindingsangst of verlatingsangst ervaren. Dit is de wond van je kindertijd, die niet is opgelost. De nieuwe relatie raakt oude gevoelens die je hebt ervaren in de kindertijd omdat de nieuwe liefde je onbewust doet denken aan de oude liefde, waar je je niet veilig voelde en gestopt bent je eraan over te geven. De oude angst wordt geprojecteerd op de nieuwe liefde en zet alle overlevingsmechanismen in werking.

Wanneer je als kind geen ruimte kreeg om jezelf te zijn door bijvoorbeeld een autoritaire opvoeding of een overbeschermde opvoeding, zul je bang zijn in een nieuwe relatie om weer gecontroleerd of verzwolgen te worden door je partner. De angst om je eigenheid te verliezen wordt geactiveerd.

Wanneer je als kind een diepe verlatingsangst hebt ervaren door een afwezige of onbetrouwbare ouder, zul je in een nieuwe relatie bij de minste geringste afstand van je partner, deze angst ervaren, waardoor je je gaat vastklampen.

Teruggaan in jouw kindertijd

Het kan lastig zijn om te beseffen dat je moeder destijds emotioneel niet beschikbaar was, want als kind ben je loyaal aan je ouders. Dit uit zich doordat je veel begrip hebt voor hun geschiedenis en hun lijden. Maar het gaat helemaal niet om een schuldvraag. Het gaat om oorzaak en gevolg zonder oordeel. Je mag deze pijnlijke en machteloze gevoelens van het kind aanvaarden, want ze waren de werkelijkheid voor dat kleine meisje of jongen. Dat werkt helend.

Bij het aangaan van een nieuwe liefdesverbinding kan de angst in alle hevigheid zich aandienen, alsof het nog steeds onveilig is. Maar dat is het innerlijke kind in je, die dit ervaart en nooit heeft kunnen uiten.  Een nieuwe relatie kan deze oude paniek oproepen, waardoor je in aanraking komt met een innerlijke leegte, pijn, gemis en de angst om alleen te zijn.

 Je volwassen verbinden betekent dat je de relatie echt aangaat met de ander

• Je erkent dat je partner belangrijk voor je is
• Je stapt niet zomaar uit de relatie
• Je ondersteunt je partner wanneer zij/hij emotioneel reageert
• Je zoekt intimiteit op.
• Je voelt je vrij en je voelt je verbonden
• Je bent niet bang om alleen te zijn
• Je bent er voor je partner als hij/zij je nodig heeft

Bewust worden van kind gevoelens en oude patronen:

• Bewust worden van gevoelens van veiligheid en onveiligheid wanneer je toenadering zoekt
• Bewust worden wanneer je angst getriggerd wordt
• Bewust worden wanneer je je terug wilt trekken, bijvoorbeeld bij eisend gedrag van je partner
• Je verlangen ervaren om met een open hart te worden ontvangen
• Bewust worden van je eigen emotionele afwezigheid
• Bewust worden van emotionele afwezigheid van je partner
• Bewust worden wanneer je je te veel voegt naar de ander
• Je bewust worden wanneer je je geremd voelt om iets te delen of te vragen
• Bewust worden dat meer geeft dan ontvangt
• Bewust worden wanneer je te veel je best doet om de liefde van de ander te ontvangen

Na bewustwording ga je dit met elkaar bespreken om de pijn van het verleden te begrijpen, de ruimte te geven en op een volwassen manier er voor elkaar te zijn

Het helen van de oude wond van verlating

Vanuit je volwassenheid heb je de stevigheid om de pijn van het verleden te dragen en te verwerken. Het kind dat de angst voor verlating of de angst voor hechting heeft meegemaakt leeft nog steeds in je en is heel bang voor deze gevoelens. Zolang je deze gevoelens niet aangaat zul je vast blijven zitten in het overlevingsgedrag dat voortkomt uit verlatingsangst of bindingsangst.

De uitdaging voor jou met verlatingsangst:

In plaats van het gevecht aan te gaan met je partner die zich terugtrekt, sta je eens stil bij jouw gevoelens, als de ander je niet geeft wat je zo nodig hebt. Laat je gevoelens er zijn in al hun rauwheid. Met iedere stap naar verbinding met jezelf, kun je de ander meer vrijlaten of wellicht loslaten. Dan dient zich vanzelf een partner aan die zich wel kan verbinden omdat je de pijn van het verleden hebt verwerkt.

De uitdaging voor jou met bindingsangst:

In plaats van weg te vluchten, sta je stil bij de gevoelens die zich aandienen en de spanning die je ervaart in je lijf. Wat wordt er geraakt als het je het gevoel hebt geclaimd te worden? Hoe oud is dat gevoel? Ga met je herinnering terug in de tijd en ervaar wat je als kind hebt gevoeld aan dreiging en gemis. Terugkomen vanuit een gevoel van veiligheid en begrenzing is je grote uitdaging. Je bent geen kind meer, je kunt als volwassene voor jezelf zorgen.

Als je de veiligheid in jezelf vindt om bij je eigen gevoelens te zijn, wordt het veilig je te verbinden met de ander. De oplossing is de weg met jezelf herstellen. Dan kun je:

• Autonomie ervaren
• Veiligheid ervaren
• Vanuit vrijheid verbinden
• Relaties aangaan op basis van gelijkwaardigheid
• Kun je een gezonde balans vinden tussen samenzijn en op jezelf zijn
• Kun je je emotioneel verbinden

Inspiratie: Liefdesbang (Hannah Cuppen)

Lees meer over verlatingsangst en bindingsangst

Is je relatie aan het ontsporen?

Heb je meer negatieve gevoelens dan positieve gevoelens ten aanzien van je partner?

Komen jullie steeds weer terecht in eindeloos en zinloze ruzies?

Voel je je steeds meer alleen staan in de relatie?

Probeer je je partner te veranderen zonder succes?

Kom je er samen niet uit?

Ik, Marja Postema, help je graag d.m.v. individuele coaching of relatiecoaching

Neem contact op via het contactformulier voor een gratis kennismakingsgesprek. Dan gaan we kijken wat voor jou of jullie de beste aanpak is.

Voel je weer verbonden met je partner met behulp van de gratis Relatiescan

De Relatiescan bestaat uit 30 vragen die je eerst voor jezelf invult en vervolgens deelt en bespreekt. 

Heb je te vaak last van verwijten en ruzie met je partner?

Om ruzie te kunnen voorkomen moet je wel met elkaar kunnen praten.  Wanneer dat lukt, ervaar je een diepe emotionele band. Met behulp van de online cursus Probleemloos communiceren met je partner leer je om gestructureerd in alle rust, aandacht te besteden aan jullie relatie.  Samen werk je aan het herstellen en versterken van de wederzijdse liefde.

Online cursus Probleemloos communiceren met je partner

Willen jullie alles uit je relatie halen?

Wil je optimaal van elkaar kunnen genieten?