Herken je deze irritante stem die voortdurend al je doen en laten beoordeelt?
Meestal negatief; ‘Heb je er weer niet aan gedacht om te vragen dat…..” “Zet je er over heen”, “Je bakt er ook niets van”, ‘Denk je dat iemand in jou is geïnteresseerd?”, “Wat ben jij nou voor een moeder/ vader?!”
Heb je veel last van zelfkritiek?
Doe je voortdurend je uiterste best om deze stem te behagen?
Maar wat je ook doet is het nooit goed genoeg?
Zelfkritiek is de stem van de Innerlijke Criticus
De Innerlijke Criticus is een deel in jou, die al jong ontstaat. Het heeft de kritiek van je ouders en andere opvoeders overgenomen met de bedoeling om je te beschermen tegen kritiek en afwijzing en om je schaamte en pijn te besparen. Je ouders willen dat je een goede indruk maakt, dat je je gedraagt zoals het hoort zodat je in het leven zult slagen. Zo kunnen ze het vervelend vinden als je druk of luidruchtig bent of als je niets zit te doen. Als je niet gehoorzaamt raken ze geïrriteerd. Je past je aan als kind want je bent totaal afhankelijk van je ouders en voor een kind hebben de ouders gelijk. Zij weten hoe je moet leven.
Wat ben je als kind gaan doen om het je ouders naar de zin te maken?
Welk gedrag werd er van je verwacht?
Deed je wat ze wilden of kwam je in opstand of ging je je eigen weg?
Het doel van zelfkritiek
De Innerlijke Criticus wil dat het goed met je gaat, dat je slaagt in het leven, in de liefde, in vriendschappen en succesvol bent op het werk. De Innerlijke Criticus herinnert zich heel goed de pijn en angst uit jouw kinderjaren. Om je te helpen kan hij alleen maar kritiek geven.
Om geaccepteerd te worden, helpt hij je aan te passen aan de verwachtingen van je omgeving. Hij houdt je nauwgezet in de gaten om te zien of je zwakheden vertoont. Hij wil de zekerheid hebben dat je niet in de steek gelaten wordt, ontslagen wordt, dat je niet voor schut staat, buitengesloten wordt of iets doet waarmee je jezelf in de nesten werkt. “Wat zullen de mensen wel niet denken” is een belangrijke vraag van de Innerlijke Criticus, want waar het hem uiteindelijk om gaat is de indruk die je op anderen maakt. Hierachter zit de angst onbemind, in de steek gelaten en hulpeloos te zijn. Hij wil zich ervan verzekeren dat mensen in je omgeving je goedkeuren, van je houden en voor je klaarstaan.
Zijn criteria zijn de ervaringen die je als kind hebt gehad. De regels van je ouders en hun voorbeeldgedrag worden zijn leefregels. Hij zorgt ervoor dat je je daaraan gaat houden. Dat is de belangrijkste taak van de Innerlijke Criticus. Soms is de plek die een Criticus inneemt zo groot, en spreekt hij je zo vaak vermanend toe, dat het ten koste gaat van je levensplezier. Dan levert hij bijna overal commentaar op met een gevoel van minachting, waardoor je verlamt of verkrampt.
Wat je ook probeert de Innerlijke Criticus is nooit tevreden.
Je doet het nooit goed. Dit maakt hem tot een zware last op je schouders en belemmert je om zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde te ervaren. Een gebrek aan eigenwaarde betekent dat je geen goed gevoel over jezelf hebt. Je bent niet blij met wie je bent en wat je doet. Je kunt je niet succesvol voelen omdat het nooit goed genoeg is.
Wat zegt de Innerlijke Criticus zoal?
- Je bent egoïstisch
- Je bent moeilijk
- Je bent gemeen
- Je bent slordig
- Je bent lui
- Je bent brutaal
- Dat had je niet moeten doen
- Waarom heb je daar niet aan gedacht
- Dat was heel stom van je
- Je moet meer je best doen
- Wat zullen e mensen wel niet denken?
Het destructieve effect van zelfkritiek
Als de innerlijke criticus je bij alles in de gaten houdt, ga je je steeds onbehaaglijker voelen en word je bang dat je fouten gaat maken. Misschien begin je ergens niet meer aan omdat je bang bent het verkeerd te doen, een blunder te slaan of te falen. Hierdoor doodt het je creativiteit en je ondernemerslust. Wanneer hij vindt dat je je moet schamen en hij brengt dat vanuit een absolute autoriteit, dan krimp je in elkaar. Hij weerhoudt je ervan risico’s te nemen omdat hij je bang maakt voor mislukkingen. Een sterke Innerlijke criticus ziet jouw leven als een aaneenschakeling van fouten die je zou kunnen maken en vergelijkt je in je nadeel met anderen. Daardoor ga je je minder voelen en het zorgt voor een gebrek aan zelfvertrouwen. Wanneer je vaak last hebt van zelfkritiek ontneemt het je al je plezier in je leven.
Kritiek van anderen activeert de Innerlijke Criticus
Kritiek van anderen maakt je onzeker, roept schaamte of schuldgevoelens op of je denkt gelijk dat je niet goed bent of schiet in alle rampscenario’s. Als reactie komt de Innerlijke Criticus je ‘helpen’. Hij wil juist voorkomen dat je kritiek krijgt van anderen door jou zelf kritiek te geven. Samen met de Drammer gaan ze de kritiek ontkrachten door extra je best te doen. Daardoor kun je niet meer objectief naar de situatie kijken en naar jouw wezenlijke behoeftes
De Innerlijke Criticus werkt samen met de Normvoorschrijver en de Drammer
Er zijn ook andere innerlijke delen die je doen en laten beïnvloeden. Denk aan de Normvoorschrijver, hij heeft criteria waaraan je moet voldoen. Dat kan zijn gehoorzaam zijn, hulpvaardig, vriendelijk, en een doorzetter zijn. Andere Normvoorschrijvers vinden dat je juist avontuurlijk, ondernemend, initiatiefrijk moet zijn of succesvol en prestatiegericht. Maar de Normvoorschrijver kan ook voortkomen uit een besluit dat je absoluut niet zo wilt zijn als je moeder of je vader. Je kiest ervoor om het tegendeel te worden. Bijvoorbeeld in plaats van een eisende en behoeftige moeder wil je een liefhebbende en gevende moeder zijn. Eisen en kwaad worden of grenzen stellen en aan jezelf denken zijn taboe geworden. Wanneer je te allen tijde liefdevol moet zijn raak je verstopt met gevoelens van irritatie of boosheid die je van jezelf niet mag voelen.
De Normvoorschrijver komt met de normen
De Innerlijke Criticus zorgt dat je hieraan voldoet. De Drammer of Doordouwer in jou zet hier nog wat extra kracht bij, zodat je in beweging komt en in beweging blijft. Hij zorgt ervoor dat je op tijd wakker bent en niet te lang lummelt voordat je iets zinnigs gaat doen. Het kan altijd sneller en je kunt volgens de Drammer altijd nog een tandje bijzetten. Gevoelens zijn voor aanstellers. Hier moet je overheen stappen volgens de Drammer. Sommige mensen ontwikkelen op basis van deze drie eenheid, de Normvoorschrijver, Innerlijke Criticus en de Drammer, ook nog een Perfectionist en een Vergelijker.
Jezelf met anderen vergelijken versterkt de Innerlijke Criticus
De Innerlijke Criticus maakt je duidelijk dat iemand anders iets beter deed, er beter uitzag, een betere indruk maakte, sneller, slimmer en spontaner was.
Het wordt heel lastig om ontspannen jezelf te blijven bij al deze mensen die beter zijn dan jij. Een van de doeltreffendste methoden die de Innerlijke Criticus toepast is jou vergelijken met anderen. Het gebeurt zonder dat je het echt in de gaten hebt maar het laat je achter met een gevoel van tekort schieten. Hij kan je met iedereen gaan vergelijken; broers en zussen, vrienden, collega’s, sporters, artiesten, succesvolle ondernemers, mooie mensen.
Dit deel in jou dat vergelijkt, ontstaat vaak doordat ouders hun kinderen met elkaar gaan vergelijken waarbij het ene kind in de hemel wordt gepraat en het andere de grote verliezer is.
Wanneer je je na een vergelijking voelt wegzakken in je tekortkomingen, kun je er mee stoppen dit spel mee te spelen. Je kunt gewoonweg besluiten er niet meer naar te luisteren.
Hoe kom je van zelfkritiek af?
Het brengt een grote ommekeer teweeg in je gevoel van eigenwaarde en zelfrespect wanneer je je losmaakt van de dominerende veroordelende uitspraken van de Innerlijke Criticus en de duwende kracht van de Drammer. Het is belangrijk dat je de zeggenschap krijgt over je eigen leven, zodat je niet langer onder de plak hoeft te zitten van deze innerlijke zwaargewichten.
Vanuit jouw autonome macht kun je je met de Innerlijke Criticus verzoenen zodat hij ten dienste kan staan van jouw keuzes. Keuzes die voortkomen uit jouw wezenlijke IK en jouw wezenlijke waarden en behoeftes. Hij kan veranderen in een scherpe, objectieve waarnemer die met mildheid en mededogen naar jouw leven kijk.
Je losmaken van de stem van de Innerlijke Criticus
Word je bewust dat jij de Innerlijke Criticus niet bent.
Jij bent niet de Innerlijke Criticus. Het is een deel van jou!
Word je bewust van de rol van de Innerlijke Criticus in je leven. De eerste stap is dat je je losmaakt van deze stem en hem observeert vanaf een afstand. Dat begint met een onderzoek naar de waarden en normen die je onbewust aanhangt.
Wat zijn favoriete uitspraken van jouw Innerlijke Criticus? Bekijk elke uitspraak en vraag je af of iemand tijdens jouw kindertijd dit tegen jou zei.
Bij welke onderwerpen en situaties slaat hij toe? Maak hier een lijst van. Meestal gaat het om iets dat je moet doen en wat je moet zijn.
Als je een kritiek aanval voelt aankomen, zeg je tegen jezelf; ‘Ik voel een kritiek aanval komen en ik ga het totaal negeren en ga iets leuks doen.’
De behoefte om te voldoen aan allerlei zelfopgelegde eisen geeft veel stress en is uiterst vermoeiend. Als je niet langer luistert naar de Innerlijke Criticus heb je veel meer energie over om te doen waar je blij van wordt.
Je kunt leren om afstand te nemen van de Innerlijke Criticus en besluiten hem niet meer zoveel aandacht te geven.
Je kunt zijn woorden negeren door hem in gedachten wat verder weg te plaatsen. Je kunt de regie nemen over je leven.
De Innerlijke Criticus is een zwaargewicht die je niet even aan de kant duwt.
Aan de ene kant is het nodig dat je zijn stem negeert. Je kunt hem niet uitschakelen maar je hoeft het niet aan te nemen als een waarheid. Dus negeren is de beste optie.
De stem van de Innerlijke Liefhebbende Ouder
Daarnaast is het belangrijk dat je jezelf positieve input geeft. Stel je een liefhebbende, zorgzame ouder voor die jou bemoedigt en geruststelt. Dat is de innerlijke stem die je nodig hebt.
Wanneer je beseft dat de onderliggende angst van de Innerlijke Criticus bezorgdheid is dat je niet geliefd wordt, niet wordt geaccepteerd of dat je gekwetst, afgewezen of in de steek gelaten zult worden, kun je ervoor zorgen dat hij stopt met kritiek geven omdat jij vanaf nu op een positieve manier voor je Innerlijke Kind gaat zorgen. Zijn rol is niet meer nodig.
Om de drijfveer van de Innerlijke Criticus te kunnen begrijpen en begrip te kunnen ervaren, moet je begrijpen hoe hij is ontstaan en hoe hij heeft geprobeerd dat jonge, kwetsbare en gevoelige kindje destijds te beschermen. Hij herinnert zich de pijn, angst, schaamte en vernedering toen je gekwetst werd, je moest aanpassen of toen je in de steek gelaten werd. Hij is tot alles bereid om deze pijn niet te hoeven voelen.
De Innerlijke Criticus verdwijnt wanneer jij de volledige verantwoordelijkheid op je neemt voor de zorg voor jouw Innerlijke Kind, want dan kan hij tot rust komen en erop vertrouwen dat je aan de behoeften van het Innerlijke Kind tegemoet zult komen.
Stel andere prioriteiten
Ontdek met welke normen en waarden je je hebt geïdentificeerd en maak je ervan los. Stel dat het even niets uitmaakt wat anderen zouden kunnen denken, wat zou je dan het liefste doen?
De nieuwe rol van de Innerlijke Criticus
Hij kan zijn kwaliteiten inzetten om jou te ondersteunen bij lastige situaties. Hij hoeft jou geen nare kritiek meer te geven omdat je zelf zorg gaat dragen voor jouw kwetsbaarheid.
Hij helpt je grenzen te stellen
Zijn kracht geeft je autoriteit
Hij geeft je een alerte oplettende blik.
Heb je hulp nodig om van je zelfkritiek af te komen?
Ik, Marja Postema, help je graag d.m.v. individuele coaching
Neem contact op via het contactformulier dan gaan we kijken wat voor jou de beste aanpak is.
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Voor iedereen die bezig wil zijn met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling.
Voor iedereen die behoefte heeft aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen.
Voor iedereen die vat wil krijgen op verschillende vormen van conditionering en loyaliteit
De opleiding is geaccrediteerd door verschillende beroepsverenigingen.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Woon je te ver weg maar wil je hier toch mee aan de slag?
Online cursus Ontspannen jezelf zijn.
Ik leer je allerlei beelden en ideeën over jezelf, die niet bijdragen aan jouw levensgeluk, los te laten. Ik biedt je een stappenplan aan waar ik al meer dan 20 jaar mee werk en wat zijn effectiviteit heeft bewezen.
Lees meer over de online cursus Ontspannen jezelf zijn
Wat levert het je op?
- Een gevoel van eigenwaarde.
- Ontspanning omdat je mag zijn wie je bent
- Een levendig gevoel dat zorgt voor spontaniteit
- Zelfvertrouwen in je mogelijkheden
