Ieder mens maakt situaties mee die boosheid oproepen;
Je wordt genegeerd, iemand behandelt je bruut of onrechtvaardig, je wordt van het kastje naar de muur gestuurd, je wordt verraden, iemand maakt misbruik van je hulp. Ik kan nog wel even doorgaan.
Maak je herhaaldelijk situaties mee waarin je je irritaties en boosheid inhoudt? Je spaart als het ware irritatiezegeltjes. (opsparen) Krop je het op totdat het boekje vol is en explodeer je dan? Dat lucht op z’n minst op, maar is meestal niet fijn voor je omgeving. Misschien heb je niet in de gaten dat je kwaad bent en dit opkropt. Maar energie wil stromen, dus zal het niet gemakkelijk zijn deze onbewuste stroom binnen te houden.
Of heb je juist de behoefte om, met iedereen die je tegenkomt, je verhaal van onrechtvaardigheid te delen. In het begin willen mensen waarschijnlijk nog wel naar je luisteren maar op een gegeven moment roept het weerstand op, waardoor men je gaan mijden.
Wanneer je vastzit in boosheid ontstaat er een stemming van wrok
Wanneer je in een wrok stemming bent dan kan het voelen alsof de hele wereld tegen je is. Daarnaast zorgt het ervoor dat je constant gespannen en prikkelbaar bent. Zo zit je vast in een vicieuze cirkel van boze, verontwaardigde gedachten, die prikkelbaarheid veroorzaken waardoor je, bij het minste geringste, heftig reageert. Of je reageert je af op je dierbaren, zit ze dwars of reageert overdreven negatief op kleine voorvallen.
Woede, wrok en haatgevoelens in het heden hebben vaak niet te maken met je baas, je collega, je buurman of zelfs niet je (ex)partner. Deze heftige gevoelens zijn vaak in de kinderjaren ontstaan. Toen was het machtsverschil te groot en gaat het om sleutelfiguren van wie je totaal afhankelijk was. Je kunt je afvragen wie je tekort heeft gedaan, wie je vernedert of bekritiseerd heeft en wie je verwaarloosd of mishandeld heeft.
Boosheid is op zich een functionele emotie. Wat het negatief maakt is het feit dat het onderdrukt wordt en vervolgens ongecontroleerd en vernietigend naar buiten komt.
Soms kan er onder de woede een enorme angst zitten. Het is dan blijkbaar gemakkelijker om de boosheid te voelen dan de angst.
Een goede manier om boosheid te reguleren is door een gebeurtenis anders te interpreteren.
In plaats van te denken; ‘Iemand wil mij met opzet een hak zetten.’, kun je denken; ‘Diegene was zich niet bewust van het effect van zijn gedrag.’ Of ‘Hij was zijn frustraties aan het afreageren.’ of ‘Zij kon er ook niets aan doen.’
Door een andere interpretatie kunnen gevoelens van boosheid verminderen of helemaal oplossen. Het helpt als iemand je daarbij kan helpen, omdat diegene buiten de situatie staat, kan hij anders naar de situatie te kijken. Wat zou een positieve intentie van iemand kunnen zijn in een situatie waar je je irriteerde of welke ander uitleg zou je kunnen geven? Stel je voor dat jij die persoon was, wat zou hij of zij dan kunnen denken of voelen?
Boosheid kan je aanzetten om voor jezelf op te komen
Wanneer je boos bent of je ergert dan zou je kunnen zeggen dat je niet tevreden bent met hoe een situatie is gegaan. In basis is boosheid de energie om je grenzen aan te geven en voor jezelf op te komen. Deze energie merk je doordat je harder gaat praten, schreeuwen of de neiging hebt om te gaan slaan.
Deze intense energie van boosheid kun je omzetten in een doel die je gaat nastreven, zodat je voor jezelf zorgt. In die zin kan boosheid je motiveren om in actie te komen. Stel dat je van het kastje naar de muur wordt gestuurd. Dat kan heel frustrerend zijn. Je besluit dat je bijvoorbeeld een duidelijk antwoord wilt. Je wordt niet boos maar in plaats daarvan word je doelgericht en standvastig. Je laat je niet meer wegsturen. Je zegt steeds weer opnieuw dat je een antwoord wilt en dat je je niet meer van het kastje naar de muur laat sturen.
Als je gehecht blijft aan een onbereikbaar doel, dan blijf je je gefrustreerd en machteloos voelen.
Frustratie en machteloosheid kan veel boosheid oproepen. Machteloosheid uit zich vaak door boosheid en woede. Daarom is het altijd goed om je te realiseren en te onderzoeken of je wel invloed hebt in een bepaalde situatie. Het is ook goed om dat met iemand te bespreken omdat je door je verlangen of wilskracht blijft vasthouden aan je doel. Je blijft hopen. Maar soms vraagt het leven van je om zaken los te laten. Waarom is dat dan zo moeilijk? Dat is moeilijk omdat het pijnlijk is. Op het moment dat je opgeeft ga je heel iets anders voelen; teleurstelling en verdriet. Door je verdriet naar buiten te brengen maak je je los van zaken of mensen die je toch niet kunt bereiken en woede zorgt ervoor dat je op de been blijft, het geeft je kracht.
Irritaties die zich steeds herhalen in een relatie
Waarom hebben we zoveel irritaties in een relatie? Dat heeft verschillende oorzaken:
Je wordt teleurgesteld in je verwachtingen, die je misschien niet bewust had. Maar dat merk je pas als je je gaat irriteren want je partner doet niet of zegt niet wat je had gehoopt.
De balans tussen geven en nemen kan uit balans zijn. Je hebt het idee dat je veel meer doet, bijvoorbeeld in het huishouden of dat jij de enige bent die initiatieven neemt om leuke dingen te gaan doen of zorg draagt voor gezelligheid in huis. De balans tussen geven en nemen is een van de belangrijkste aspecten in een relatie die een relatie doen slagen of mislukken. Wanneer je je voortdurend ergert aan je partner omdat er geen goede balans is, is het allerbelangrijkste dat je gaat verwoorden wat je van hem of haar verwacht of dat je een gesprek gaat hebben over een betere verdeling van het huishouden. Het lijken triviale zaken maar dat zijn ze niet omdat je hiermee je betrokkenheid laat zien of gebrek aan betrokkenheid.
Je ontdekt dat je beiden heel verschillend bent, elk met verschillende behoeften. Het irriteert je voortdurend dat je partner andere behoeftes heeft dan jij. Je partner wil graag thuis blijven, maar jij vindt het veel leuker om vaak op stap te gaan. Hoe voorkom je dat je dan voortdurend ruzie maakt en er een strijd van maakt wie zijn zin krijgt? Je kunt dit voorkomen door tijdig elkaars verschillen en behoeftes te bespreken en respect te hebben voor deze verschillende behoeftes. Ieder mens mag zijn eigen behoeftes hebben. Vervolgens bespreek je hoe je elkaar de ruimte kan laten om deze behoeftes te vervullen door bijvoorbeeld niet alles met elkaar te doen. Wat heb je dan nog met elkaar denk je dan. Dat is een hele goede vraag die in elke relatie op een gegeven moment wordt gesteld. Inderdaad wat hebben jullie met elkaar?
Als je van elkaar houdt en je bent heel verschillend met verschillende behoeftes, wat ook veel voorkomt in relaties, dan is het de kunst om ook met elkaar mee te bewegen. Dat is een heel praktisch gegeven; vaanvond blijf ik gezellig bij je thuis voor de buis. Gaan we een serie op Netflix kijken die we beiden leuk vinden. Soms ook een zoektocht. Dit weekend gaan we op stap of een weekend weg en kun je gaan zoeken naar dingen die je beiden leuk vindt.
Omgaan met kritiek en feedback
Niemand vindt het leuk om kritiek of negatieve feedback te krijgen van je collega’s, vrienden of van je partner. Het voelt vaal als een kwetsing en een afwijzing. Om deze pijn niet te voelen ga je in de tegenaanval en word je boos. Het probleem is dat je wellicht een beeld van jezelf hebt, dat misschien mooier is dan de werkelijkheid. Dit beeld wil je graag in stand houden. Het kan ook zijn dat het pijnlijk is om te horen dat een dierbare kritiek op je heeft.
Er zijn twee heel specifieke reacties op kritiek en kwetsingen; ‘dichtklappen’ of ‘pantseren’. Iemand zegt iets en je klapt dicht zodat je geen weerwoord hebt. Of iemand zegt iets en je gaat als een razende tekeer. Dat gebeurt wanneer je je pantsert.
Kiezen tussen woede en verdriet
Woede en verdriet gaan niet tegelijkertijd samen. Tijdens de kindertijd heb je vanuit jezelf een bepaalde voorkeur. Zo’n aanleg kan versterkt worden door de omgeving of juist de kop ingedrukt worden. Als gedrag wordt gestraft of je afwijzende opmerkingen te horen krijgt, dan zul je al snel een andere keuze maken. Ouders kunnen natuurlijk ook een voorbeeld zijn door hun eigen gedrag.
Wanneer bepaald gedrag effect heeft, stimuleert dat om door te gaan. Er zijn kinderen die er al heel snel voor kiezen om altijd kwaad en driftig te worden, er zijn ook kinderen die bij het minste of geringste lopen te huilen.
Ben je een ‘vechter’ of een ‘slachtoffer’?
Een ‘vechter’ moet actief blijven, op de been blijven, doorzetten. Vechters zijn krachtige mensen die snel kwaad worden. Zij ervaren verdriet als een zwakte. Wanneer je moeite hebt om je verdriet te voelen en te uiten, zul je je moeilijk kunnen ontspannen.
Een ‘slachtoffer’ doet precies het omgekeerde: Hij of zij heeft gemakkelijk toegang tot verdriet. De boosheid is onbewust geworden. Dat betekent dat hij of zij zonder kracht komt te zitten. Maar het verdriet kan onbewust beïnvloed woorden door de onbewuste boosheid, dan komt het verdriet over als zeuren. De tragiek van een slachtoffer is dat hij of zij zich niet begrepen voelt. Voor de tegenpartij is dit heel verwarrend, want die ervaart beide emoties en weet niet goed op welke emotie hij moet reageren. Deze dubbele boodschappen lokken meestal verdedigingen of tegenaanvallen aan.
Machtsstrijd
Het kan zijn dat iemand iets tegen je zegt dat je niet wilt horen. In plaats dat je voelt hoe het zal zijn als je je plan opgeeft, of hoe het zal zijn als je doet wat de ander vraagt of hoe het ‘gelijk’ van de ander zal aanvoelen, vlieg je naar buiten in je woede of in je verdriet. Beide partners proberen elkaar te overtroeven. Dit overtroeven kan evengoed in kracht en macht gebeuren als in verdriet en zieligheid. De machtsstrijd heeft tot doel om de ander de pijn in de schoenen te schuiven die je zelf niet wilt voelen.
Je vraagt je niet af wat er allemaal in je innerlijk gebeurt, hoe het je allemaal raakt.
Je gaat het gevecht aan. In een machtsstrijd is er maar een vraag van belang en dat is de vraag wie de sterkste is, omdat de consequentie voor de zwakste is dat die moet toegeven. Hierdoor komt er aan een ruzie geen einde. Er wordt gevochten om het laatste woord en wie er gelijk heeft.
Pijn wordt vaak geassocieerd met verliezen, vernederd worden, terwijl geen pijn hebben wordt geassocieerd met winnen, de baas zijn. Dus naast dat je de pijn probeert te ontvluchten, gaat het er nu ook om dat je niet wilt verliezen.
De woede die wordt ingezet is erop gericht de ander te vernietigen. Verdriet in een machtsstrijd is ook op de ander gericht en verandert in zieligheid en manipulaties zodat de ander zich schuldig gaat voelen.
Wil je hier begeleiding bij hebben? Ik help je graag.
Neem contact met mij op via de contactpagina.
Kijk naar de mogelijkheden voor coaching:
Copyright: Marja Postema Emotionele intelligentie Academie
