You are here: Home » Artikelen over boosheid » Hoe werkt het Dramadriehoek en hoe doorbreek je dit patroon?

Hoe werkt het Dramadriehoek en hoe doorbreek je dit patroon?

 

 

 

 

 

Wat is het Dramadriehoek?

Wat zijn de diepere drijfveren?

Hoe stap je uit het Dramadriehoek?

De Dramadriehoek is ontwikkeld door Stephen Karpman, leerling van Eric Berne (1910-1970) de grondlegger van de Transactionele Analyse. In de dramadriehoek kun je wisselende posities innemen: Redder, Slachtoffer of Aanklager. Samen ontstaat er een disfunctioneel communicatiepatroon. Het patroon bestaat uit ongevraagd helpen (Redder), passiviteit (Slachtoffer) en verwijten maken (Vervolger). Dit model wordt vaak gebruikt om een destructieve hulpverleningsrelatie in kaart te brengen en benoemd als redderssyndroom of helperspatroon.

De rollen roepen elkaar op.

De Redder en het Slachtoffer hebben elkaar nodig om dit destructieve patroon in stand te houden. Dat zal niet moeilijk zijn want een Redder zoekt onbewust een Slachtoffer en een Slachtoffer zoekt bewust een Redder.

Het ‘drama’, ontstaat doordat het Slachtoffer geen verantwoordelijkheid neemt voor eigen voelen, denken en handelen. Hij voelt zich machteloos en legt de verantwoordelijkheid bij de buitenwereld. De Redder heeft een diepe onbewuste superieure drijfveer om anderen te moeten redden en creëert onbewust een afhankelijkheidsrelaties. De Aanklager vertegenwoordigt de woede en machteloosheid van zowel het Slachtoffer als de Redder.

Een Slachtoffer houding

Het gevoel van slachtoffer zijn komt voort uit een machteloos gevoel. Dit gevoel kan ontstaan zijn in de kindertijd. Als kind was je totaal afhankelijk van je ouders en je was niet vrij om te doen en laten wat je wilde. Wanneer je ouders je het gevoel gaven dat je niets in te brengen had, kan dit gevoel van slachtoffer gaan groeien. Zo kun je je slachtoffer voelen van een gespannen sfeer thuis, van de opvliegendheid van je vader of de bemoeizuchtigheid van je moeder. Een slachtoffer houding is een voortzetting van een kindgevoel, geen baas te zijn over je eigen leven en ervoor te zorgen dat een ander je gaat helpen. Aannames en overtuigingen die een Slachtoffer houding stimuleren zijn:

  • Ik ben hulpeloos.
  • Ik ben machteloos.
  • Het heeft geen zin.
  • Ik kan het niet.
  • Ik durf het niet.
  • Ik weet niet wat ik moet doen.
  • Mijn ouders hebben mijn leven verpest.
  • Ik sta er helemaal alleen voor.
  • Het leven is zwaar.
  • Het lukt me nooit.
  • Er is altijd wat.

De Redders houding

Een Reddershouding kan ook ontstaan zijn in de kindertijd. Ieder kind wil dat zijn ouders gelukkig zijn. Voor een kind is het vreselijk om te voelen en te zien dat vader of moeder ongelukkig is. Deels omdat je loyaal bent en liefde voelt en deels omdat je afhankelijk bent van je ouders, waardoor een overlevingsinstinct in werking treedt. Het kind levert zichzelf in door geen aandacht te vragen, gehoorzaam en behulpzaam te zijn. Het wordt een ouder van een van de ouders (parentificatie). Diep van binnen hoopt het door zichzelf te geven, dat de ouder weer gezond en gelukkig wordt zodat het zelf de aandacht krijgt die het nodig heeft. Maar dat is vaak een illusie.

Dit inleveren en te veel geven aan anderen kan later een patroon worden zowel in je prive omgeving als op het werk. Wellicht ben je een professionele helper geworden. Helaas is het een vorm van helpen die je uitput omdat het bodemloos is.

Zoals je je in het slachtoffergevoel onder iemand voelt staan en machteloos, zo voel je je als Redder min of meer boven iemand staan. Het is een vorm van macht.

Redden kan een manier zijn om je eigen slachtoffergevoel te verdringen en anderen te geven wat je zelf zo gemist hebt; hulp, steun en betrokkenheid. Het is gemakkelijker om de pijn en hulpeloosheid bij de ander te zien dan bij jezelf. Het voordeel is dat zolang je je richt op het helpen van anderen, hoef je je eigen hulpeloosheid niet te voelen. Door deze reddershouding houd je controle over je pijnlijke, gekwetste en machteloze gevoelens. Naast het vermijden van gevoelens zijn er al jong overtuigingen ontstaan zoals:

  • Ik heb alleen betekenis als ik geef.
  • Ik mag niet lastig zijn.
  • Ik heb geen recht op liefde.
  • Het leven is lijden.
  • Ik ben nodig voor anderen.
  • Niemand geeft om mij.
  • Je wordt alleen maar teleurgesteld als je om aandacht vraagt.
  • Mensen zijn alleen met hun eigen behoeftes bezig.
  • Je kunt mensen niet vertrouwen in hun liefde.
  • Mensen zijn alleen met zichzelf bezig.
  • Complimenten moet je niet vertrouwen.

De Aanklagers houding

De Aanklager ontstaat nadat de Redder alles heeft gegeven, zich niet gewaardeerd voelt en het niet lukt om het Slachtoffer in beweging te krijgen. Wanneer je iemand helpt die niet echt geholpen wil worden, raak je gefrustreerd en geirriteerd. Dat is de geboorte van de Aanklager. Je reageert je af op het Slachtoffer of je wordt star in je manier van helpen, bijvoorbeeld door alleen te helpen als diegene eerst zelf tien stappen zet.

Het Slachtoffer kan ook veranderen in een Aanklager omdat het verwacht dat de ander moet helpen. Het Slachtoffer kan de Helper gaan verwijten en het gevoel geven schuldig te zijn. Het Slachtoffer is boos om wat hem is aangedaan en reageert dat af op de Redder, want het Slachtoffer is niet bereid om verantwoordelijkheid te nemen. Op dat moment wordt het Slachtoffer de Aanklager van de Redder. 

Uit het patroon stappen van de Dramadriehoek

Het is belangrijk te zien dat je, door meer te geven, niet te vragen en niet kunnen ontvangen, het patroon zelf in stand houdt. Zolang je bevestigd wordt in je overtuigingen, houd je het patroon in stand. Er ligt een een diepe angst aan ten grondslag dat je niet de moeite waard bent zonder te geven. Uiteindelijk voel je je leeg, opgebruikt en teleurgesteld in de mensheid. Je loopt het risico dat je hard en cynisch wordt en veranderd in een verbitterde Aanklager.

Je kunt leren uit het patroon te stappen door eerlijk, je drijfveren om te helpen, te onderzoeken. Daarnaast is het belangrijk te beseffen dat je door mensen te ‘redden’ niet werkelijk helpt. Je bevestigt de ander in zijn hulpeloosheid, dat hij/zij het niet zelf kan.

Het is een uitdaging je alertheid te ontwikkelen met betrekking tot een gelijke verdeling van verantwoordelijkheid en inspanning en bewust te zijn wanneer je geneigd bent te veel te geven en over je grenzen gaat. Dit zijn de signalen:

  • Je raakt gefrustreerd
  • Je wil de ander overtuigen
  • Non-verbaal leun jij naar voren en de ander hangt naar achteren
  • Je praat meer dan de ander
  • Je raakt geirriteerd.
  • Je gaat zuchten

 Onverwerkte emoties

Zowel bij het Slachtoffer als bij de Redder spelen, vaak onbewust, onverwerkte emoties een rol. De drie posities; Redder, Slachtoffer en Aanklager zijn in feite beschermingsstrategieen om te voorkomen dat je de diepe onderliggende emotionele pijn en angst voor afwijzing gaat ervaren.

Voor het Slachtoffer is het belangrijk om zijn/haar boosheid weer te gaan voelen in plaats van de hulpeloosheid. Met de boosheid kan de innerlijke kracht terugkomen om in actie te komen. Voorwaarde is wel dat de boosheid niet wordt vertaald in verwijten.

De Redder heeft de omgekeerde weg te volgen. Voor hem/haar is het een uitdaging om juist de machteloosheid en hulpeloosheid te voelen die hij/zij als kind heeft ervaren. Machteloosheid dat je je vader of moeder niet kon helpen. Maar ook boosheid dat je als kind niet kreeg wat je nodig had. Hun liefde en aandacht.

Het Slachtoffer en de Redder delen dezelfde machteloosheid. Ze zijn elkaars spiegelbeeld, maar hebben beiden:

  • Het gevoel dat ze niet de moeite waard zijn.
  • Het gevoel dat ze er niet toe doen.
  • Het gevoel dat ze niet goed genoeg zijn.
  • Het gevoel waardeloos te zijn.
  • Het gevoel niets te kunnen.

De Aanklagers houding is eigenlijk een symptoom van een doodlopende weg. In plaats van de ander verwijten te maken, is het een wake-up call dat je iets los moet laten.

Voor zowel het Slachtoffer als de Redder is het tijd om liefde voor jezelf te gaan voelen, je eigen behoeftes serieus te nemen en uiteraard daar verantwoordelijkheid voor te nemen. Dat betekent keuzes maken die goed voor je zijn en je blijdschap en energie geven.

Zeven tips om uit de Drama-driehoek te blijven

  1. Word je bewust van de Redders symptomen.
  2. Word je bewust van het gedrag van het Slachtoffer, dat een trigger voor je is om in de Reddershouding te stappen.
  3. Word je bewust van de vormen van manipulatie waar je gevoelig voor bent.
  4. Herhaal in jezelf dat ieder mens verantwoordelijk is voor zijn/haar eigen leven.
  5. Besluit alleen te geven en helpen als de ander een eerste zichtbare beweging maakt.
  6. Word je bewust van je gevoel van machteloosheid en erken het gevoel. Het mag er zijn.
  7. Besluit dat je mensen niet meer hoeft te redden.

 

Copyright: Marja Postema

Emotionele Intelligentie Academie

 

Wil je loskomen van dit beperkende patroon en ontdekken wie je bent zonder te helpen?

Tijdens de cursus Wie ben ik?  (Wie en wat heeft mij gevormd?) ga je hiermee aan de slag. Lees meer

 

Woon je te ver weg maar wil je hier wel mee aan de slag gaan?

Of wil je liever in je eigen tempo online leren om meer jezelf te zijn?

Dan is de onlinecursus Ontspannen jezelf zijn wellicht iets voor jou Meer info vind je hier

 

Wil je liever een intensieve individuele begeleiding?

Dat kan ook. Mijn praktijk is in Amersfoort. Neem contact met mij op via het contactformulier

Wil je eerst een (gratis) kennismakingsgesprek om te kijken wat het beste bij jou aansluit?

Neem contact met mij op via het contactformulier

 

Ben je een professional die met mensen werkt of leidinggevende?

De training Wie ben ik?, is onderdeel van de Basisopleiding Emotioneel Meesterschap. In de opleiding leer je een effectief stappenplan om emotionele intelligentie te ontwikkelen. De opleiding is geaccrediteerd bij verschillende beroepsopleidingen. Meer info vind je hier:

BASIS OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP VOOR PROFESSIONALS

 

INTERESSANT ARTIKEL? Wil je het delen met je netwerk?

Marja heeft dertig jaar ervaring in het begeleiden van mensen bij de ontwikkeling van hun Emotionele Intelligentie en het loskomen van vroegkinderlijk trauma. Zij is auteur van het boek 'Emoties wat moet ik ermee?' en 'ABC van 15 emoties'. Marja heeft een effectief stappenplan ontwikkeld dat je helpt om emoties beter te herkennen, te accepteren en te uiten. Ze is getrouwd, heeft een volwassen dochter en woont en werkt in Amersfoort.

https://www.omgaanmetemoties.nl