You are here: Home » In de beste families » Ieder mens moet 8 levensvaardigheden leren om goed te kunnen functioneren. (volgens Erik Erikson)

Ieder mens moet 8 levensvaardigheden leren om goed te kunnen functioneren. (volgens Erik Erikson)

 

 

 

 

 

 

Volgens de Deens-Amerikaanse psycholoog Erik Erikson (1902-1994) moeten we in de loop van ons leven acht vaardigheden leren. Als het goed is leren we deze vaardigheden in een natuurlijk ontwikkelingsproces tijdens ons leven. Maar dat lukt niet altijd en dat heeft gevolgen voor ons latere leven. Zijn levenslooptheorie introduceerde hij in 1963.

Erikson werd in Duitsland geboren als resultaat van een buitenhuwelijkse relatie. Later trouwde zijn moeder met een andere man die Erik erkende als kind. Zijn ouders hielden zijn geboorte en afkomst geheim. Zijn moeder en stiefvader waren Joods. Erik werd als blond jongetje met blauwe ogen grootgebracht in een Joods milieu. Erik hoorde als kind nergens bij: op school werd hij uitgemaakt als Jood en door Joodse kinderen werd hij uitgemaakt voor Noord-Europees. Het ontwikkelen van een gezonde identiteit speelde in zijn leven een belangrijke rol.

Het leven nodigt ons uit te blijven veranderen en steeds weer nieuwe ervaringen en kennis op te doen.   

Volgens Erikson worden we min of meer gedwongen om deze vaardigheden te leren omdat we bij iedere ontwikkelingsfase weer voor een nieuwe uitdaging staan in het leven. Hij spreekt bij deze uitdaging van een crises omdat mensen een verandering vaak als een crises ervaren. De mate van vrijheid en veiligheid die we ervaren om te veranderen, hangt af van de omgeving waarin we opgroeien.

Iedere fase in de psychosociale ontwikkeling van de mens wordt gekenmerkt door een conflict.

Dit conflict moet op positieve wijze opgelost worden, dat is een levenstaak. Elke fase bestaat uit polariteiten; twee schijnbare tegenstellingen waarmee je je moet verhouden die in het gunstige geval uitmonden in een ‘deugd’ en in het ongunstige geval stagneert de persoonlijkheidsontwikkeling, waarbij je in de fase blijft steken.

 

De acht stadia van de menselijke ontwikkeling, volgens Erik Erikson, zijn:
  1. Vertrouwen tegenover fundamenteel wantrouwen (0-1 jaar)

Een pasgeboren baby is in symbiose met de moeder. Wanneer het baby’tje zich liefdevol ontvangen voelt, gekoesterd in de armen van de moeder en zij deze liefde en zorg blijft geven, kan het kindje zijn ouders vertrouwen, dat het welkom is.

Er kunnen omstandigheden zijn, zoals spanning in de relatie, financiële zorgen, de dood of ernstige ziekte van een dierbare, waardoor ouders niet met hun aandacht bij het nieuwe kindje kunnen zijn. Het kind mist dan de veilige koestering die het nodig heeft om zich te hechten en te ontwikkelen. In plaats van vertrouwen, ontwikkelt het eerder wantrouwen. Onze eerste uitdaging is om ons te hechten. We begeven ons allemaal ergens op de lijn tussen een basisgevoel van vertrouwen en wantrouwen, ontstaan in het eerste jaar van ons leven.

  1. Zelfstandigheid tegenover schaamte en twijfel (1-3 jaar)

De behoefte aan autonomie staat centraal in de levensfase waarin een kind ontdekt dat het een eigen wil heeft. Voor een kind betekent autonomie: eten wat het op dat moment lekker vindt, bepalen welke kleren het wil dragen en actief zijn als het actief wil zijn. Het kind kan de autonomie opgeven omdat ouders vinden dat hun kind moet gehoorzamen, ouders het kind over-beschermen, dreigen met het onthouden van liefde of het kind een schuldgevoel aanpraten. Het kind durft geen initiatief meer te nemen. In plaats daarvan voelt het schaamte bij de behoefte om zijn eigen wil te volgen.

  1. Initiatief tegenover passiviteit en schuldgevoel (3-6 jaar)

Het kind leert zelf initiatieven te nemen en taakjes verrichten, zoals het aan- en uitkleden. In deze fase zal hij allerlei activiteiten ondernemen. Het kind heeft plezier in wat hij doet. Maar het kind kan ook onvoldoende ruimte krijgen om zich uit te leven omdat het moet gehoorzamen of hij krijgt te weinig structuur aangeboden. In deze gevallen zal het kind zich schuldig gaan voelen en geen actie meer gaan ondernemen. Ieder mens zit ergens op de lijn tussen initiatief nemen en volgen. Alleen maar initiatief nemen leidt tot verzet bij de ander en alleen maar volgen leidt tot een lijdzaam leven zonder plezier.

  1. Eigen kunnen tegenover minderwaardigheid (6 jaar tot adolescentie)

Dit zijn de eerste ervaringen met school waar het kind nieuwe vaardigheden leert; lezen, schrijven, rekenen, handenarbeid, muziekinstrument bespelen, sporten, enz. Het kind ontwikkelt zelfvertrouwen in wat hij kan. Wanneer hij aangemoedigd en positief bekrachtigd wordt kan hij zijn mogelijkheden onderzoeken. Hij zal een positief zelfbeeld ontwikkelen en het gevoel krijgen dat hij ergens goed in is. Bij onvoldoende positieve bevestiging of negatieve bejegening, dreigt het gevaar dat er een gevoel van minderwaardigheid ontstaat en een negatief zelfbeeld. Het is de kunst om ons los te maken van het oordeel van anderen en bewust te zijn van onze kwaliteiten en beperkingen.

  1. Identiteitsbesef tegenover indentiteitsverwarring

Tijdens de puberteit is er sprake van een versnelling ten aanzien van de lichamelijke groei.  Hierdoor heeft de puber soms vreemde lichaamsverhoudingen; lange armen of benen in verhouding tot de rest van het lichaam. Daarnaast leidt de seksuele ontwikkeling naar nieuwsgierigheid en naar het experimenteren met de seksuele behoefte. De puberteit is een periode van onderzoek en experimenteren vanuit de behoefte om een eigen identiteit te ontwikkelen (wie ben ik?), zich af te zetten tegen de normen en waarden van de ouders, een eigen mening te ontwikkelen en een plek in te nemen.

De wens naar een duidelijke identiteit kan leiden tot gevoelens van onzekerheid, verwarring en angst. Wie ben ik? Waar hoor ik bij? Deze vragen kunnen een leven lang spelen.

  1. Intimiteit tegenover isolement

Dit dilemma ontstaat tijdens de zoektocht van de jongvolwassene die professioneel, en maatschappelijk een plek zoekt, waar hij zich thuis voelt. Door de uitdagingen aan te gaan, in werk, vriendschappen en in de liefde, versterkt hij gevoelens van intimiteit. Het is een proces van volwassen worden. In deze fase staat de mens voor de uitdaging om een gelijkwaardige, intieme relatie op te bouwen die volgens Erikson bestaat uit wederkerigheid en met wie hij bereid is, een wederzijdse verantwoordelijkheid te delen.

Als angst, verlegenheid of onzekerheid hem belemmert om hier stappen in te zetten, loopt hij het gevaar van sociale afzondering.

  1. Open staan voor verandering tegenover stagnatie

Erikson definieerde generativiteit als het verlangen, op latere leeftijd, om de jongere generaties te begeleiden en hen te helpen hun plek in de wereld te vinden. Daarmee krijg je betekenis voor een ander en lever je een zinvolle bijdrage aan de toekomst door het doorgeven van wat je belangrijk en waardevol vindt. Als dit niet gebeurt, kan men last krijgen van een gevoel dat je leven geen betekenis heeft gehad. De ervaring van stagnatie, die er ook voor kan zorgen dat je weer in beweging komt.

  1. Ego-integriteit tegenover wanhoop

De laatste levensfase kan ofwel kalm en vredig zijn, ofwel vol met gevoelens van radeloosheid. Dat hangt af van het verloop van de zeven voorgaande stadia.

Als je in dit stadium met een tevreden gevoel kunt terugblikken, dan heb je een zinvol leven gehad. Zijn er eerdere gestagneerde ontwikkelingsstadia die je nog parten spelen of voel je spijt en teleurstelling over het geleefde leven, dan zul je allicht geteisterd worden door gevoelens van onrust en wanhoop.

Boek: Erik H. Erikson: Het kind en de samenleving

Gedragspatronen verliezen hun waarde

Wanneer je tijdens het opgroeien een bepaald gedragspatroon hebt ontwikkeld, bijvoorbeeld zorgen dat je niet opvalt, altijd aardig zijn of hulpvaardig of altijd initiatieven nemen en willen winnen, zul je moeite hebben om dit gedrag los te laten binnen een context waar het niet nodig is. Je zit er als het ware vast aan je zelfbeeld. Terwijl dit gedrag ooit de beste keuze was binnen het gezin waarin je opgroeide, omdat je daardoor bijvoorbeeld gezien werd of geen last was, kan het je nu tegenwerken en ronduit disfunctioneel zijn. Bijvoorbeeld door niet te willen opvallen wordt op het werk niet gezien wat je mogelijkheden zijn en bij het aangaan van relaties zal de ander geen idee hebben wie je bent.  Of door overmatig wantrouwen, heb je geleerd de controle te houden en stel je je vaak in gedrag boven de ander. Op deze manier zal het je niet lukken om een gelijkwaardige relatie of samenwerking aan te gaan. Veel van mijn coach cliënten zijn mensen die graag helpen. Daar werden ze vroeger veel voor beloond maar door alleen maar te helpen verlies je het contact met je eigen behoeftes en heb je heel veel moeite om ‘nee’ te zeggen. Je moet van jezelf altijd klaar staan voor de ander. Deze weg leidt niet naar innerlijke rust en geluk.

Wil je een idee hebben tot in hoeverre je nog verbonden met je verleden en vastzit in oude gedragspatronen?

Doe de gratis zelfbeeld test:

Ik meld me aan voor de gratis Zelfbeeld test
dit veld niet invullen s.v.p.

 

Wil je loskomen van beperkende patronen en ontdekken wie je nog meer bent?

Wil je onderzoeken of jouw zelfbeeld jouw levensgeluk in de weg staat?

Heb je zin om op avontuur te gaan en jezelf beter te leren kennen?

Wil je een andere richting geven aan je leven?

Opleiding Emotioneel Meesterschap

Onderdeel van d eopleiding is het onderzoek naar de oorsprong van jouw thema’s. Met andere woorden de problemen of belemmeringen waar je tegen aanloopt. Je deelt jouw geschiedenis met twee andere deelnemers. Het is een enorme meerwaarde om de verhalen van anderen te leren kennen, omdat het twee kanten op werkt. Op de eerste plaats heb jij een frisse, andere kijk op het verhaal van je medecursisten. Op de tweede plaats houden zij jou die spiegel voor en krijg jij daardoor nieuwe inzichten over jezelf. Door met elkaar verhalen te vergelijken krijg je handvatten om aan de slag te gaan.

In een klein groepje krijg je alle aandacht en expertise van mij om antwoorden te krijgen op jouw vragen.

Lees meer over deze opleiding

 

Woon je te ver weg maar wil je hier wel mee aan de slag gaan?

Of wil je liever in je eigen tempo online leren om meer jezelf te zijn?

Dan is de onlinecursus Ontspannen jezelf zijn wellicht iets voor jou

Meer info vind je hier

 

Wil je liever een intensieve individuele begeleiding?

Dat kan ook. Mijn praktijk is in Amersfoort. Neem contact met mij op via het contactformulier

Wil je eerst een (gratis) kennismakingsgesprek om te kijken wat het beste bij jou aansluit?

Neem contact met mij op via het contactformulier

 

INTERESSANT ARTIKEL? Wil je het delen met je netwerk?

Marja heeft dertig jaar ervaring in het begeleiden van mensen bij de ontwikkeling van hun Emotionele Intelligentie en het loskomen van vroegkinderlijk trauma. Zij is auteur van het boek 'Emoties wat moet ik ermee?' en 'ABC van 15 emoties'. Marja heeft een effectief stappenplan ontwikkeld dat je helpt om emoties beter te herkennen, te accepteren en te uiten. Ze is getrouwd, heeft een volwassen dochter en woont en werkt in Amersfoort.

https://www.omgaanmetemoties.nl