Zelfvertrouwen is een gevoel van vertrouwen in jezelf.
Dat kan te maken hebben met het gevoel van vertrouwen dat je de moeite waard bent als mens, of met het vertrouwen dat je ergens goed in bent.
Zelfvertrouwen bestaat uit een aantal aspecten:
Zelfwaardering
Gevoel van eigenwaarde
Geloven in je mogelijkheden
Compassie voor je beperkingen.
De mate van zelfvertrouwen wordt beïnvloed door de manier waarop je over jezelf denkt en door de ervaringen in de kindertijd. Zo zorgt een positief beeld van jezelf voor meer zelfvertrouwen.
Zelfvertrouwen geeft je het gevoel dat je invloed hebt op de invulling van je leven. Het helpt je te zijn wie je wilt zijn en te doen wat je wilt doen. Tevens wordt het gemakkelijker uitdagingen aan te gaan en risico’s te nemen, zowel op werkgebied als privé.
Je kunt zelfvertrouwen ervaren in bepaalde aspecten van je leven en een gebrek aan zelfvertrouwen hebben in een ander aspect van je leven. Zo kun je veel zelfvertrouwen hebben als het gaat om je werk, waarin je vertrouwt op je deskundigheid. Tegelijkertijd kun je een gebrek aan zelfvertrouwen hebben als het gaat om intieme relaties. Zo kun je onzeker zijn over het uiten van gevoelens in een intieme relatie.
Zelfvertrouwen is nodig in situaties waarin je jezelf moet profileren, zoals op het werk wanneer van je verwacht wordt dat je jouw deskundigheid voren brengt of wanneer je een eigen onderneming start, is het belangrijk dat je zelfvertrouwen hebt, zodat je jezelf en jouw onderneming in de wereld kunt zetten.
Het fundament van zelfvertrouwen
In de kindertijd wordt het fundament van je gevoel van zelfvertrouwen gelegd. Hierbij spelen opvoeding, voorbeeldgedrag en de manier waarop je ouders, broers en zussen met je omgingen, een grote rol. Wanneer ouders en andere opvoeders je voldoende hebben bevestigd, gesteund en vertrouwen in je hadden, ontwikkel je zelfvertrouwen. Wanneer je ouders je het gevoel hebben gegeven dat ze van je houden, ervaar je dat je de moeite waard bent om van te houden. Wanneer je ouders je het gevoel gaven, dat je mag zijn wie je bent dan ervaar je dat je OK bent zoals je bent. Wanneer ouders je complimenten gaven, omdat je bepaalde taken of verantwoordelijkheden goed hebt gedaan, krijg je een gevoel van zelfvertrouwen dat je iets goed kunt en ergens goed in bent. Met dit gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen is er een fundament gelegd om later uitdagingen aan te kunnen en risico’s te nemen, zowel op werkgebied als privé.
“Zelfvertrouwen geeft u uw kind door het aan te moedigen en te prijzen, bijvoorbeeld als uw kind u helpt in het huishouden, een mooie tekening heeft gemaakt of iets heeft geknutseld, op de speelplaats een hoog klimrek heeft bedwongen, zich langer op iets heeft geconcentreerd, zich rustig heeft gedragen in een situatie waarin het eerder agressief reageerde. Alle kinderen hebben succes nodig. Het is belangrijk dat uw kind iets heeft waar het zich veilig in voelt, goed in is, in zichzelf kan geloven en op zeker moment geen bevestiging van buitenaf meer nodig heeft.”
Thomas Kaiser
Uit: Zo komt mijn kind weer tot rust.
Wanneer je ouders of opvoeders niet voldoende aanwezig waren, je niet voldoende hebben bevestigd of juist veel eisen stelden, maakte je een slechte start. Als je weinig of negatieve aandacht hebt gekregen, is de kans groot dat je ook een negatief beeld over jezelf hebt ontwikkeld. Als je je afgewezen of in de steek gelaten hebt gevoeld, kun je de conclusie hebben getrokken dat je niets betekent. Op die manier ontstaat een gebrek aan zelfvertrouwen.
Mensen met zelfvertrouwen hebben meestal een positief zelfbeeld.
Ze geloven dat ze de moeite waard zijn, dat ze iemand zijn om van te houden, dat ze iets te bieden hebben en iets kunnen bereiken in het leven. Ze vertrouwen erop dat ze krijgen wat ze nodig hebben, dat ze invloed kunnen uitoefenen op de invulling van hun leven en dat ze goed genoeg zijn zoals ze zijn. Vaak vertonen mensen met zelfvertrouwen proactief gedrag. Dat wil zeggen, ze durven initiatieven te nemen en uitdagingen aan te gaan.
Een gevoel van zelfvertrouwen zorgt ervoor dat je ontspannen door het leven kunt gaan en dat anderen in je vertrouwen vanwege je kwaliteiten of jou als persoon. Iemand die blaakt van zelfvertrouwen trekt mensen aan en kan voor anderen een inspiratiebron zijn.
Zelfvertrouwen behoedt je niet voor rampspoed, liefdesverdriet of andere tegenslagen, want vervelende zaken kunnen je gewoon overkomen ook al denken veel mensen dat ze hun leven helemaal onder controle hebben. Je partner verlaat je of je verliest je baan door een reorganisatie. Het grote verschil met mensen die geen zelfvertrouwen hebben is, dat je hier makkelijker overheen komt. Zelfvertrouwen helpt je dus om te gaan met tegenslag, want je vertrouwt erop dat je de moeite waard bent in de liefde of deskundig in je vak.
Wanneer ouders of opvoeders je niet voldoende hebben kunnen waarderen en bevestigen, heb je een slechte start gemaakt.
Want als een kind zich afgewezen of bekritiseerd voelt, kan het de conclusie trekken dat het niets betekent of waardeloos is. Dat is een wankel fundament voor later. Vanuit een overtuiging dat je weinig betekent of geen vertrouwen hebt in je eigen kunnen, ontwikkel je een negatief zelfbeeld.
Kinderen zullen er alles aan doen om te worden geaccepteerd. In een gezin waarin de norm is dat je het beste uit jezelf moet halen en een cijfer altijd beter kan, worden de kinderen prestatiegericht en ambitieus. In hun volwassen leven zullen ze moeite hebben om te genieten of te ontspannen, omdat ze zich schuldig voelen als ze niets doen. Ze moeten presteren om zich goed te kunnen voelen over zichzelf.
Bij een gebrek aan zelfvertrouwen zul je moeite hebben om voor jezelf op te komen, moeite om jezelf te laten zien, om risico’s te nemen of je te binden. Je zult geneigd zijn snel op te geven of toe te geven aan wensen van anderen, waardoor je vatbaar bent voor manipulatie. Je zult snel genoegen nemen met een baan, omdat je niet vertrouwt op een betere baan, of je zult snel tevreden zijn met een relatie, omdat je er vanuit gaat dat je geen betere partner kunt krijgen. Daarmee wordt het gebrek aan zelfvertrouwen weer versterkt. Zo beland je in een negatieve spiraal die het gebrek aan zelfvertrouwen en je negatieve zelfbeeld bevestigt. Uiteindelijk vermijd je allerlei situaties waarin je jezelf moet laten zien of bewijzen en zorg je ervoor dat je niet opvalt.
Symptomen voor een gebrek aan zelfvertrouwen zijn:
- het vermijden van situaties waarin je gebrek aan zelfvertrouwen opspeelt;
- je zo onzichtbaar mogelijk opstellen;
- niet opkomen voor je behoeften;
- je mening niet uiten;
- perfectionistisch gedrag;
- jezelf overschreeuwen;
- geen risico’s nemen.
Wil je je zelfvertrouwen vergroten?
Wil je loskomen van het gevoel dat je niet goed genoeg bent?
