De karakterstructuren van Reich.
Wilhelm Reich, (1897 – 1957) Oostenrijks-Amerikaanse psychiater, psychoanalyticus, ontdekte na heel veel onderzoek dat mensen met gelijksoortige ouder-kindrelaties en jeugdervaringen, lichamelijke overeenkomsten vertoonden en een soortgelijke mentale en emotionele houding hadden. Deze innerlijke houding veroorzaakt dat men emoties blokkeert en daarmee een vrije expressieve energiestroom. In plaats daarvan gaat het kind een bepaald afweermechanisme ontwikkelen dat een gewoontepatroon wordt.
In dit artikel maak ik duidelijk tot welke levensweg mensen, met een bepaalde karakterstructuur, worden uitgedaagd. Uitgangspunt is dat je de karakterstructuur kunt zien als een basisprobleem die iemand in zijn huidige incarnatie mag oplossen. Je kunt het ook zien dat iemand zichzelf deze taak heeft gegeven in dit leven. De structuur maakt zich duidelijk zowel in het lichaam, in relaties, mentaal en emotioneel, zodat je er niet omheen kunt.
De basis van de structuren is een gebrek aan zelfacceptatie, zelfliefde en angst voor afwijzing en verlating.
Elke structuur is een beschermingsstrategie tegen pijn, kwetsing, angst voor afwijzing en verlating. De vrije energie van ons zijn en onze emoties worden geblokkeerd door negatieve en angstige aannames en overtuigingen. Dat was in de kindertijd misschien nodig omdat je afhankelijk was, maar eenmaal volwassen is deze bescherming niet meer nodig. Het veroorzaakt spanning, lijden en eenzaamheid. Blokkades in je energie gaan opspelen in je lichaam en kunnen chronische pijn en ziekte veroorzaken.
Waar ‘hij’ staat geschreven kan uiteraard ook ‘zij’ of ‘hen’ staan.
De schizoïde karakterstructuur
De eerste structuur vindt plaats voor, tijdens of vlak na de geboorte. Op de een of andere manier is de moeder niet in staat een emotionele connectie te maken bijvoorbeeld omdat het stress of verdriet heeft, wat de baby in de baarmoeder al ervaart of omdat het gelijk na de geboorte in een couveuse komt te liggen of omdat de moeder door een postnatale depressie emotioneel niet beschikbaar is.
De enige mogelijke energetische afweerreactie op deze pijn is zich weer terug te trekken in de spirituele wereld waar de ziel vandaan komt. De afweer van terugtrekken en verdwijnen wordt een gewoonte. Hij laat zich niet zien, spreekt in algemeenheden, rationaliseert en is vaak onzichtbaar aanwezig. De angst is groot door de overtuiging dat hij geen recht van bestaan heeft. Zo versterkt hij zijn gevoel van afgesneden zijn van het leven zelf.
De spirituele levensweg van iemand met een schizoïde karakterstructuur:
Voor iemand met een schizoïde karakterstructuur is het een grote levenstaak om zichzelf toestemming te geven om er helemaal te mogen zijn. Maar eigenlijk besta je al, alleen het gevoel dat je net als alle anderen een recht hebt om te bestaan, mag je omarmen. Het vraagt een compassievolle benadering met betrekking tot het innerlijke kind die heeft geconcludeerd dat ‘gaan leven’ betekent ‘sterven’, omdat de moeder niet beschikbaar was. Dit heeft het kind vertaald in, dat het niet welkom was. Het gevoel niet welkom te zijn loopt als een rode draad door het leven. Er is een nieuw besluit nodig, namelijk; “Ik mag er zijn”. En vanuit dit besluit zichzelf in zijn lichaam gaan versterken om van hieruit te voelen: “Ik besta.”
Vanuit de terugtrekkende beweging naar het spirituele leven is dit deel heel sterk ontwikkeld. Dat kan zich uiten in belangstelling voor het spirituele, veel nadenken over het leven en creatieve ideeën bedenken. Ideeën die alle kanten op kunnen gaan en geen handen en voeten krijgen, belemmerd door de angst om zijn plek in te nemen.
De grootste uitdaging is te dealen met deze angst en de enorme creativiteit in daden om te zetten. Hij kan door middel van creativiteit zijn sterke verbinding met spiritualiteit vorm gaan geven.
De orale karakterstructuur
De orale karakterstructuur ontstaat doordat de behoefte van het kind aan aandacht, liefde, geborgenheid en wellicht ook aan eten, niet wordt vervuld. Wat het kind krijgt is niet voldoende. De mogelijke afweerreactie rond deze leeftijd is niet meer behoeftig zijn waardoor het te vroeg onafhankelijk wordt. Door de diepe overtuiging dat het niet kan verwachten dat het iets krijgt, is hij later bang om iets te vragen en kan hij moeilijk ontvangen, omdat hij ervan overtuigd is dat het hem niet gegeven zal worden.
Het is ook mogelijk dat het gebrek aan koestering en geborgenheid, uitmondt in afhankelijkheid, claimen, vastplakken en inhaligheid.
Iemand met een orale structuur voelt zich chronisch innerlijk leeg en niet vervuld. Hij kan ook verbitterd raken door het gevoel dat het nooit genoeg is wat hij krijgt. Dat hij nooit tevreden is. De oorzaak hiervan kan zijn dat hij van alles najaagt in de buitenwereld om vervuld te worden. Dat is een doodlopende weg, want dat kan de innerlijke leegte niet vullen. Diep van binnen wil hij gekoesterd en bemoederd worden maar hij is geen kind meer. Dit gemis kun je niet meer inhalen.
De spirituele levensweg van iemand met een orale karakterstructuur:
Zijn grote levenstaak is dat hij in zijn leven voldoening gaat vinden en gaat ontdekken hoe hij zelf zijn behoeften kan vervullen en daarmee een slachtoffer houding opgeeft. Hij mag leren om op eigen benen te staan en hij mag leren vertrouwen op de overvloed van het universum. Daarnaast mag hij leren geven in plaats van te nemen.
Je moet dealen met de angst om alleen te zijn, want alleen zijn is zo verbonden met de leegte en de eenzaamheid. Onder de leegte zit het leven te wachten als je de verantwoordelijkheid neemt voor je eigen behoeften en je jouw verlangen en nieuwsgierigheid kunt volgen, onafhankelijk van de ander. Je beschikt over een groot vermogen om Bourgondisch van het leven te genieten.
De masochistische karakterstructuur.
De masochistische karakterstructuur ontstaat wanneer het kind niet de ruimte krijgt om zijn autonomie te ontwikkelen. Elke poging wordt de kop ingedrukt. Als hij zijn eigen keuzes wil maken, word hij aangesproken en op zijn schuldgevoel. Hij voelt zich in de val zitten, verraden en vernederd. Het afweermechanisme is zich inhouden en zich aanpassen. Maar dit aanpassen gaat vol weerzin en ingehouden woede. Ook later in zijn leven wordt het een gewoonte om zich onderdanig te gedragen en te pleasen, maar hij zal zich van binnen nooit onderwerpen. Gevoelens van woede, wrok en vijandigheid onderdrukt hij, waardoor hij veel spanning bij zich draagt. Door deze opgebouwde spanning kan hij overvallen worden door woede-uitbarstingen.
De spirituele levensweg van iemand met een masochistische karakterstructuur:
Zijn levenstaak is vrij worden; loskomen van een gevoel van vernedering en van de overtuiging dat hij zich moet aanpassen. Het is een zoektocht terug naar zijn eigen wil, behoeftes en grenzen. Het is helpend als er een (tijdelijke) uitlaatklep is voor zijn woede en hij een manier vindt om de gestolde energie vrij te laten stromen. Door zijn sterk ontwikkelde sensitiviteit voor het leed van anderen, heeft hij veel te geven. Hier ligt wel het gevaar op de loer, zichzelf te vergeten.
De rigide karakterstructuur.
De rigide karakterstructuur ontstaat wanneer het kind zich in zijn jeugd afgewezen heeft gevoeld door de ouder van het andere geslacht. Dit heeft hij toen ervaren als een verraad van zijn liefde. Een kind maakt geen onderscheid tussen erotische liefde en emotionele liefde.
De afweerreactie op deze pijn is het inhouden van zichzelf met al zijn gevoelens. Hij wil bewijzen dat hij de liefde waard is door te gaan presteren en een winnaar te zijn. Op die manier wil hij zijn ouders laten zien dat hij de liefde waard is. Het wordt een gewoonte om aan de buitenkant zelfverzekerdheid en trots uit te stralen terwijl hij aan de binnenkant zich kwetsbaar en eenzaam voelt. Kwetsbaarheid wil hij ten koste van alles vermijden vanwege de angst om weer gekrenkt en gekwetst te worden. Dat maakt het moeilijk om zich te binden in een liefdesrelatie. Mensen ervaren hem als hard en onbenaderbaar.
De spirituele levensweg van iemand met een rigide karakterstructuur:
Zijn levensweg is het contact herstellen met zijn emoties en gevoelens, deze uiten en laten zien aan anderen. Hij mag weer zacht worden. Hierdoor kan zijn energie vrij in- en uitstromen tot in de kern van zijn wezen, zodat zijn unieke karakter tevoorschijn kan komen. Hij kan een inspirerende leider worden die anderen inspireert door zijn krachtige uitstraling.
De psychopathische karakterstructuur
Deze structuur ontstaat wanneer je in je vroege jeugd te maken hebt gehad met (bedekte) verleiding door een van de ouders en door een zeer onveilige omgeving. Denk aan een sterk disfunctioneel gezin waar alcohol en wellicht criminaliteit een rol speelden. In plaats van steun en bemoediging is er sprake van vernedering, mishandeling en wellicht misbruik.
Het afweermechanisme is zoveel mogelijk controle houden over de situatie vanuit de overtuiging dat je niemand kunt vertrouwen. Er is een sterke drang naar macht en een behoefte om anderen te domineren. Dat kan door anderen te intimideren of juist te verleiden en te charmeren. Dit gedrag wordt gevoed door gevoelens van superioriteit en minachting, waarmee je de pijn, gekwetstheid en angst, eronder houdt.
De spirituele levensweg van iemand met een psychopathische karakterstructuur:
Zijn grote levenstaak is anderen leren te vertrouwen en de behoefte aan overheersen langzaam leren los te laten. De blokkade is een diepe angst om vernederd te worden en de controle te verliezen. Hij is bang om overheerst en een speelbal te worden van anderen. Als hij in contact staat met zijn ware ziel, kan hij een oprechte integere waarheid in de wereld brengen. Door zijn kracht kan hij ingewikkelde projecten leiden en een voorbeeld zijn voor anderen.
Je kunt jouw levensenergie die je ooit hebt geblokkeerd weer vrij maken.
Van automatisme naar vrije keuze.
Omdat deze beschermingsstrategieën al jong onbewust een patroon zijn geworden, denk je dat je echt zo bent en geen andere keuze hebt in plaats van het gedrag als een bescherming te zien, dat je kan inzetten wanneer het echt nodig is. Het is een diepe inprent in je persoonlijkheid, zowel fysiek, manier van denken, het omgaan met emoties en in de interactie met anderen.
Het is zowel voor je persoonlijke als professionele ontwikkeling belangrijk om je hiervan bewust te worden en te ontdekken hoe deze oude bescherming je belemmert in het vervullen van bepaalde behoeften en verlangens zoals meer kunnen voelen, meer intimiteit, je kunnen ontspannen, meer bij jezelf kunnen zijn.
Je kunt leren de sterke punten die bij de structuur horen, beter en bewuster te benutten en de valkuilen die horen bij elke karakterstructuur proberen te vermijden.
Vanuit jouw specifieke levensweg, kan er energie vrij komen om ruimte te geven aan onderdrukte emoties en diepe verlangens.
Wil je loskomen van innerlijke belemmeringen?
Ik help je er graag mee.
Neem contact met mij (Marja) op via het contactformulier.
Onderdeel van deel 1 van de opleiding Emotioneel Meesterschap
is het werken met de karakterstructuren.
Ook interessant om te lezen:
