Je lichaam vertelt je voortdurend hoe het met je gaat.
Wanneer je te veel van jezelf vraagt, geeft je lichaam dat aan. Misschien word je moe of krijg je hoofdpijn. Het lichaam geeft ook aan waar je gespannen of onzeker van wordt. Helaas herken je deze signalen vaak niet, of je negeert ze of neemt ze niet serieus. Misschien heb je niet geleerd om naar je lichaam te luisteren, of denk je dat je ratio en wilskracht je leven bepalen. Je hebt hoofdpijn, maar dat komt nu niet goed uit, dus neem je een paracetamol. Makkelijk, maar stel je voor dat je even stil zou staan bij de hoofdpijn. Want stilte is nodig om de betekenis ervan te begrijpen en gevoelens te ervaren. Misschien ontdek je dat je geneigd bent te veel verantwoordelijkheid op je te nemen.
Toen ik op de basisschool zat, had ik regelmatig buikpijn in de ochtend voordat ik naar school moest. Mijn moeder bracht me naar de huisarts, die ons doorverwees naar het ziekenhuis. Mijn bloed werd onderzocht en mijn buik werd van alle kanten gevoeld. Ik weet niet precies wat de artsen hebben gezegd, maar mijn moeder zei: “Er is niets aan de hand.” En daarmee was de zaak afgesloten. Ik had buikpijn, maar er was niets aan de hand. Dus negeren en doorgaan. Ik weet nu dat ik buikpijn kreeg wanneer ik me gespannen voelde of ergens tegenop zag. Waarschijnlijk was dat toen ook het geval.
In de communicatie kennen we het fenomeen lichaamstaal.
Ons lichaam gaat vaak zijn eigen gang. Kijk maar eens naar je collega’s tijdens een vergadering.
Henk beweegt voortdurend zijn voet op en neer, terwijl hij er verder rustig uitziet. Truus hangt achterover en kijkt steeds naar buiten. Cor zit met strak gevouwen armen en een strak gezicht te luisteren.
Wat communiceren deze mensen met hun lichaam over hoe ze zich voelen? Het lichaam lijkt een eigen leven te leiden. Iedereen ziet het en weet het, maar het wordt meestal niet besproken.
Lichamelijke symptomen zijn vaak verbonden met bepaalde gevoelens.
Zo word je letterlijk gedragen door je benen. Ze geven je de kracht om in beweging te komen en voor jezelf te gaan staan. Wanneer jouw emotionele basis niet stevig is, kun je doen alsof je stevig bent, maar je kunt ook de neiging hebben te vluchten door figuurlijk of letterlijk niet aanwezig te zijn. Stevig staan gaat over je plek innemen, aanwezig zijn en verantwoordelijkheid nemen.
Het hart is verbonden met liefde en compassie
Je kunt je hart afstemmen op jezelf (wat heb ik nodig?) en op de ander (wat heeft de ander nodig?). Het hart kan zowel open als gesloten zijn. Kleine kinderen zijn spontaan in hun gevoelens van liefde, maar veel volwassenen hebben door afwijzing en kwetsing hun hart gesloten. Anderen zijn te veel afgestemd op wat anderen nodig hebben en verwaarlozen zichzelf.
Alle emotionele gebeurtenissen in je leven worden opgeslagen in je geheugen en in je lichaam.
Als je in je gezin van herkomst je woede en/of verdriet moest inhouden, heeft de energie van die emotie zich vastgezet in lichaamsdelen waarmee het zich wilde uitdrukken, zoals de kaken, nek, benen en armen. Een emotie betekent “gevoel in beweging”. Emoties zijn energieën die je aanzetten tot een beweging, zoals slaan wanneer je boos bent. Wanneer deze beweging wordt geblokkeerd, zet de energie zich vast in je lichaam. Misschien hebben de spieren rondom je mond zich aangespannen om je verdriet in te houden. Misschien heb je vaak op je kiezen gebeten om jezelf niet te laten kennen in je gevoeligheid. Zo leerde je lichaam zich samen te spannen om de natuurlijke stroom van emoties tegen te houden. Op een gegeven moment worden deze fysieke reacties automatisch, alsof het lichaam weet dat jij bepaalde emoties niet wilt voelen. De ervaring van de emoties komt niet meer in je bewustzijn. Omdat de emotie zich zo sterk in het lichaam aandient, is het lichaam bij uitstek het middel om je bewust te worden van je emoties. Hoe meer je met je aandacht aanwezig bent in je lichaam, hoe meer je het gevoel zult hebben dat jij aanwezig bent. Via het lichaam krijg je contact met je emoties.
Ademhaling heeft een belangrijke relatie met emoties.
Je zou kunnen zeggen dat de adem een voertuig is voor emoties. Emoties worden gedragen door de ademhaling. Als je verdriet voelt en intenser gaat ademhalen, komt het verdriet makkelijker naar boven. Als je chronisch je emoties onderdrukt of negeert, is de kans groot dat je een ingehouden ademhaling hebt of een oppervlakkige ademhaling. Dit voorkomt dat de adem de emotie diep in de buik bereikt.
Tijdens coachinggesprekken zie ik vaak dat cliënten hun adem inhouden op het moment dat ze gaan huilen. Ik krijg dan zelf het gevoel alsof ik stik. Als ik hen vraag hun mond te ontspannen en bewust te ademen, komt het verdriet vaak vrij. “Dat lucht op” is meestal hun reactie.
Je adem (lucht dus) is het voertuig van de opgehoopte energie van bepaalde emoties. Anders moet de adem en de energie van verdriet ergens in het lichaam opgeslagen worden, wat spanning veroorzaakt. Door bewust te leren ademen, kun je je emoties helpen loslaten. Het effect op je lichaam is dat het zich kan ontspannen, en daarnaast zorgt een vrije ademhaling voor een vitaal gevoel.
Hij sprak met een brok in de keel
Onze stem is het communicatiekanaal voor onze gevoelens, maar ook het kanaal waar gevoelens geblokkeerd kunnen worden. Het verschil is vaak hoorbaar in onze stem. Angst en spanning zijn bijvoorbeeld hoorbaar in het trillen van de stem. Irritatie komt vaak als eerste naar voren in de stem. “Je lijkt geïrriteerd.” “NEE, IK BEN HELEMAAL NIET GEÏRRITEERD!” Denk aan een spreker die steeds moet hoesten of heel snel praat. De stem verraadt vaak meer dan we willen. Een stem waarin geen enkel gevoel doorklinkt, klinkt vaak als die van een robot.
Overspanning en onderspanning
Voor een gezond leven is het belangrijk dat er een juiste balans is tussen inspanning en ontspanning. Je hebt een bepaalde spanning nodig om te kunnen presteren. Veel mensen leven echter in een voortdurende overspanning. Ze zijn altijd bezig zichzelf te bewijzen, prestaties te leveren, te voldoen aan verwachtingen, alles onder controle te houden, moeilijk los te laten, hun targets te halen, een druk sociaal leven te onderhouden, kinderen op te voeden, enzovoort. Deze overspannen houding zorgt voor samengebalde energie in je lichaam. Met name je spierspanning, ademhaling en bloeddruk lijden hieronder. Dit is geen ideale toestand om je emoties en gevoelens te leren kennen. Ze zullen je eerder overvallen omdat je lichaam ze niet langer kan vasthouden, terwijl je geen idee hebt waarom ze naar boven komen. Als je je emoties wilt leren kennen, is het belangrijk dat je tijd en ruimte neemt om te ontspannen, zodat je je bewust kunt worden van de signalen van je lichaam.
Naast overspanning zijn er ook mensen met een onder-spannen houding. Mensen met een onder-spannen houding hebben vaak een gelaten houding; ze laten alles zo als het is, vanuit een gevoel van onverschilligheid of moedeloosheid. Ze hebben het idee dat het geen zin heeft om zich in te spannen. Vanuit een onder-spannen toestand lijken levendige emoties, zoals vreugde en boosheid, niet te bestaan. Als je meer ruimte wilt geven aan deze emoties, is het belangrijk dat je vitale lichaamsactiviteiten ontwikkelt, zodat je energie genereert in je lichaam.
Lichaam en geest laten je nooit in de steek. Ze weten precies wat je nodig hebt.
Je wezen maakt zich kenbaar via je lichaam. In situaties die je aangenaam vindt, ontspant je lichaam. In situaties die je onaangenaam vindt, verkrampt je lichaam of trekt je energie zich terug. Stel je voor dat je gevraagd wordt om iets te doen waar je niet goed in bent. Je lichaam verkrampt zich, je hart klopt sneller en je ademhaling versnelt. Maar je wilt dit gevoel niet erkennen omdat je denkt dat je geen ‘nee’ mag zeggen. Je wezen laat heel duidelijk merken, via je lichaam, hoe iets voor jou is. Bijvoorbeeld wanneer je voorbijgaat aan je eigen behoeften, wanneer je te veel van jezelf vraagt, wanneer je je groter of kleiner voordoet dan je bent, of wanneer je je veilig of onveilig voelt. Als je meer aanwezig bent in je lichaam, ervaar je wat situaties emotioneel met je doen en ben je beter in staat voor jezelf en je gezondheid te zorgen.
Bewust worden van lichaamssignalen
Wat neem je waar in je lichaam? Bijvoorbeeld koude tenen, pijn in de rug, onrustige benen, spanning, hitte of kou.
Heeft je lichaam behoefte aan iets? Bijvoorbeeld beweging, eten of rust.
Hoe reageer je op de behoeftes van je lichaam? Mag je bijvoorbeeld rusten van jezelf?
Hoe reageert je lichaam op aanraking? Voel je ontspanning of spanning?
De samenhang tussen geluk en gezondheid is indrukwekkend.
Uit onderzoek blijkt dat er een oorzakelijk verband is: geluk maakt en houdt je gezond. Wanneer je het gevoel hebt dat je ‘goed in je vel zit’, is dat zowel een fysieke als een emotionele ervaring. Gelukkige mensen hebben minder kans op ziektes, omdat ze naar de signalen van hun lichaam luisteren.
Het vraagt een behoorlijke lichamelijke inspanning om emoties te onderdrukken. Het lichaam spant zich aan, je klemt je kaken op elkaar, je houdt je adem in, je spant je nek en schouders aan, je borst trekt samen. Emotionele spanningen kunnen zich fysiek uiten in vermoeidheid, rusteloosheid, slapeloosheid, een opgeblazen gevoel in de maag, verstopping, hoofdpijn, hartkloppingen, misselijkheid en spierpijn.
We zijn heel creatief in het vermijden van emoties.
Ik heb er 17 manieren ontdekt. Wil je weten welke strategie jij gebruikt om emoties te vermijden?
Lichaam en geest zijn dus een eenheid.
Ik heb 75 spreekwoorden en gezegdes verzameld die aangeven hoe lichaamsdelen verbonden zijn met emoties.
Vraag ze gratis aan
Wie zijn eigen gevoelens goed kent en accepteert, kan zich gemakkelijker verplaatsen in de emoties van anderen.
Je kunt je pas echt met anderen verbinden als je met jezelf verbonden bent. Dan verbetert de kwaliteit van je relaties. Door het bevorderen van je emotionele welzijn, ondersteun je je lichamelijke gezondheid. Tegelijkertijd leer je jezelf beter kennen en krijg je meer grip op je emoties.
Copyright: Marja Postema Emotionele Intelligentie Academie
Wil je meer leren voelen en benoemen van je emoties?
Ik, Marja Postema, help je graag d.m.v. individuele coaching
Neem contact op via het contactformulier dan gaan we kijken wat voor jou de beste aanpak is.
Een intake-, kennismakingsgesprek is gratis.
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Voor iedereen die al even bezig is met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling.
Voor iedereen die behoefte heeft aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen.
Voor iedereen die vat wil krijgen op verschillende vormen van conditionering.
De opleiding is geaccrediteerd door verschillende beroepsverenigingen.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Zowel de coaching als de opleiding is in Amersfoort.