Lichaam en geest zijn een eenheid

Je lichaam vertelt je voortdurend hoe het met je gaat.

Wanneer je te veel van jezelf vraagt, geeft je lichaam dat aan. Misschien word je moe of krijg je hoofdpijn. Het lichaam geeft je aan waar je gespannen of onzeker van wordt. Helaas herken je deze signalen vaak niet of je negeert ze of neemt ze niet serieus.  Wellicht heb je niet geleerd om ernaar te luisteren of je denkt dat jouw ratio en je wilskracht jouw leven bepaald. Je hebt hoofdpijn, maar dat komt even niet uit en je neemt een paracetamol. Lekker gemakkelijk. Maar stel dat je even stil zou staan bij de hoofdpijn? Want stilte is nodig om de betekenis te kunnen toestaan en gevoelens te kunnen ervaren.  Misschien ontdek je dat je geneigd bent te veel  verantwoordelijkheid op je te nemen.

Tijdens de Lagere school had ik regelmatig buikpijn in de ochtend voordat ik naar school moest. Mijn moeder nam me mee naar de huisarts en hij verwees ons door naar het ziekenhuis. Mijn bloed werd onderzocht en mijn buik aan alle kanten gevoeld. Ik weet niet wat de artsen hebben gezegd maar mijn moeder zei “Er is niets aan de hand”. En daarmee was de kous af. Ik had buikpijn maar er was niets aan de hand. Dus gewoon negeren en doorgaan. Ik weet nu dat ik buikpijn krijg als ik me gespannen voel of ergens tegen op zie. Dat was toen waarschijnlijk ook zo op de Lagere school

In de communicatie kennen we het fenomeen lichaamstaal.

Ons lichaam gaat zijn eigen gang. Kijk eens naar je collega’s tijdens een vergadering.

Henk beweegt voortdurend zijn voet op en neer, terwijl hij aan de bovenkant rustig lijkt. Truus hangt achterover en kijkt steeds naar buiten. Cor zit met strak gevouwen armen en een strak gezicht te luisteren. 

Wat communiceren deze mensen met hun lichaam over hoe ze zich voelen? Het lichaam lijkt een eigen leven te leiden. Iedereen ziet het en weet het, maar het wordt meestal niet besproken.

Lichamelijke symptomen zijn vaak verbonden met bepaalde gevoelens.

Zo word je letterlijk gedragen door je benen. Ze geven je de kracht om in beweging te komen en voor jezelf te gaan staan. Wanneer jouw emotionele basis niet stevig is kun je doen alsof je stevig bent. Maar je kunt ook geneigd zijn te vluchten of niet aanwezig te zijn. Stevig staan gaat over je plek innemen, aanwezig zijn en verantwoordelijkheid nemen.

Het hart is verbonden met liefde en compassie.

Je kunt je hart afstemmen op jezelf. (Wat heb ik nodig?) en op de ander (Wat heeft de ander nodig?) Het hart kan open en gesloten zijn. Kleine kinderen zijn spontaan in hun gevoelens van liefde, maar veel volwassenen hebben door afwijzing en kwetsing het hart gesloten. Anderen zijn te veel afgestemd op wat anderen nodig hebben en verwaarlozen zichzelf.

Alle emotionele gebeurtenissen in je leven zijn opgeslagen in je geheugen en in je lichaam, o.a. in je spieren.

Als je in je gezin van herkomst je woede en/of je verdriet moest inhouden, dan heeft de energie van de emotie zich vastgezet in lichaamsdelen waarmee het zich wilde uitdrukken, zoals de kaken, nek, benen en armen. Een emotie betekent gevoel in beweging. Emoties zijn energieën die je aanzetten tot een beweging, zoals slaan wanneer je boos bent. Wanneer deze beweging wordt geblokkeerd, zet de energie zich vast in je lichaam. Misschien hebben de spieren rondom je mond zich aangespannen om je verdriet in te houden. Misschien heb je veelvuldig op je kiezen gebeten, om jezelf niet te laten kennen in je gevoeligheid. Zo leerde het lichaam zich samen te spannen om de natuurlijke stroom van de emoties tegen te houden. Op een gegeven moment zijn deze fysieke reacties automatisch geworden, alsof het lichaam weet dat jij bepaalde emoties niet wilt voelen.  De ervaring van de emoties komen niet meer in je bewustzijn. Omdat de emotie zich zo sterk kenbaar maakt in het lichaam is het lichaam bij uitstek het middel om je bewust te worden van je emoties. Hoe meer je met je aandacht aanwezig bent in je lichaam des te meer je het gevoel zult hebben dat jij aanwezig bent. Via het lichaam krijg je contact met je emoties.

Ademhaling heeft een belangrijke relatie met emoties

Je zou kunnen zeggen dat de adem een voertuig is van de emoties. Emoties worden gedragen door de ademhaling. Als je verdriet voelt en je gaat intenser ademhalen dan komt het verdriet makkelijker mee naar buiten.  Als je chronisch je emoties onderdrukt of negeert dan is de kans groot dat je een ingehouden ademhaling hebt of een hoge oppervlakkige ademhaling. Dat voorkomt dat de adem de emotie onder in de buik raakt.

Tijdens coaching gesprekken zie ik cliënten vaak hun ademhaling inhouden op het moment dat ze gaan huilen. Ik krijg dan zelf het gevoel alsof ik stik. Als ik ze vraag hun mond te ontspannen en bewust te gaan ademen dan kan het verdriet vrij komen. “Dat lucht op” is dan meestal de reactie.

Je adem (lucht dus) is het voertuig van de opgehoopte energie van bepaalde emoties. Anders moet de adem en de energie van het verdriet ergens opgeslagen worden in het lichaam en dat geeft spanning. Door bewust te leren ademen kun je je emoties helpen te laten gaan. Het effect voor je lichaam is dat het zich dan kan ontspannen en daarnaast geeft een vrije ademhaling een vitaal gevoel.

Hij sprak met een brok in de keel

Onze stem is het communicatiekanaal voor onze gevoelens. Maar ook het kanaal waar gevoelens geblokkeerd kunnen worden. Het verschil is hoorbaar in onze stem. Angst en spanning zijn hoorbaar in het trillen van de stem. Irritatie is meestal het eerst hoorbaar in de stem. “Je lijkt wel geïrriteerd”. “NEE, IK BEN HELEMAAAL NIET GEIRRITEERD!’.

Denk aan een spreker, die de hele tijd moet kuchen of heel snel praat. De stem verraadt vaak meer dan we willen. Een stem waarin geen enkel gevoel in doorklinkt duidt er meestal op dat de persoon moeite heeft om zijn gevoelens toe te staan.

Overspanning en onderspanning

Voor een gezond leven is het belangrijk dat er een juiste verhouding is tussen inspanning en ontspanning. Je hebt een bepaalde spanning nodig om te kunnen presteren. Veel mensen leven vanuit een voortdurende overspanning. Altijd bezig jezelf te bewijzen, presteren, voldoen aan verwachtingen, alles onder controle houden, zaken moeilijk los kunnen laten, zorgen dat je je targets haalt, een vol sociaal leven, kinderen opvoeden etc. Deze overspannen houding zorgt voor een samengebalde energie in je lichaam. Met name je spierspanning, ademhaling en bloeddruk hebben hier onder te lijden. Dit is niet een ideale toestand waarin je je emoties en gevoelens leert kennen. Ze zullen je eerder overvallen omdat het lichaam ze niet langer vast kan houden, terwijl je hebt geen idee waarom ze naar boven komen. Als je je emoties wilt leren kennen is het belangrijk dat je tijd en ruimte neemt om te ontspannen, zodat je je bewust kunt worden van de signalen van je lichaam.

Naast een overspannen houding zijn er ook mensen met een onderspannen houding. Mensen met een onderspannen houding hebben vaak een gelaten houding; ze laten alles zo als het is, vanuit een gevoel van onverschilligheid of moedeloosheid. Ze hebben het idee dat het geen zin heeft om zich in te spannen. Vanuit een onderspannen toestand lijken de met name levendige emoties niet te bestaan, zoals vreugde en boosheid. Als je meer ruimte wilt geven aan deze emoties is het belangrijk dat je vitale lichaamsactiviteiten ontwikkelt zodat je energie genereert in het lichaam.

Lichaam en geest laten je nooit in de steek, ze weten haarfijn wat je nodig hebt.

Jouw wezen maakt zich kenbaar via het lichaam. Bij situaties die je aangenaam vindt ontspant je lichaam en bij situaties die je onaangenaam vindt, verkrampt je lichaam of trek je je energie terug. Stel je wordt gevraagd voor iets waar je niet goed in bent. Je lichaam verkrampt zich, je hart klopt sneller en je ademhaling gaat omhoog. Maar je wilt dit gevoel niet erkennen want je denkt dat je geen ‘nee’ mag zeggen. Jouw wezen laat heel duidelijk merken, via het lichaam, hoe iets voor jou is. Bijvoorbeeld wanneer je voorbijgaat aan eigen behoeften, wanneer je te veel van jezelf vraagt, wanneer je je groter of kleiner voordoet dan je bent en wanneer je je veilig of onveilig voelt. Als je meer aanwezig bent in je lichaam, ervaar je wat situaties emotioneel met je doen en ben je in staat om beter zorg te dragen voor jezelf en je gezondheid.

Bewust worden van lichaamssignalen

Wat neem je waar in je lichaam? Bijvoorbeeld koude tenen, pijn in de rug, onrustige benen, spanning, hitte of kou.

Heeft je lichaam behoefte aan iets? Bijvoorbeeld bewegen, eten of rusten.

Hoe reageer je op de behoeftes van je lichaam? Mag je bijvoorbeeld rusten van jezelf?

Hoe reageert het lichaam op aanraking? Is dat ontspannen of spannend?

De samenhang tussen geluk en gezondheid is indrukwekkend.

Uit onderzoek komt naar voren dat er een oorzakelijk verband is: geluk maakt en houdt gezond. Wanneer je het gevoel hebt dat je ‘goed in je vel zit’ is dat zowel een fysieke als een emotionele ervaring. Mensen die gelukkig zijn hebben minder kans op ziektes, want ze luisteren naar de signalen van hun lichaam.

Het vraagt een behoorlijke lichamelijke inspanning om emoties te onderdrukken. Het lichaam spant zich aan, je klemt je kaken op elkaar, je houdt je adem in, je spant je nek en je schouders aan, je borst trekt samen.  Emotionele spanningen kunnen zich fysiek uiten in: vermoeidheid, rusteloosheid, slapeloosheid, opgeblazen gevoel in de maag, verstopping, hoofdpijn, hartkloppingen, misselijkheid, spierpijn.

We zijn heel creatief in het vermijden van emoties.

Ik heb er 17 manieren ontdekt. Wil je weten welke strategie jij gebruikt om emoties te vermijden?

Lichaam en geest zijn dus een eenheid.

Ik heb 75 spreekwoorden en gezegdes verzameld die aangeven hoe lichaamsdelen verbonden zijn met emoties.

Vraag ze gratis aan

Wie zijn eigen gevoelens goed kent en accepteert, kan zich gemakkelijker verplaatsen in de emoties van anderen.

Je kunt je pas echt met anderen verbinden als je met jezelf verbonden bent. Dan verbetert de kwaliteit van je relaties. Door het bevorderen van je emotionele welzijn, ondersteun je jouw lichamelijke gezondheid. Tegelijkertijd leer je jezelf beter kennen en krijg je meer vat op je emoties.

Wil je eerst gratis kennismaken?