Om los te kunnen komen van ADHD, zul je het niet meer moeten gaan zien als een ziekte en beseffen dat medicijnen werken als een symptoombestrijding met een beperkt effect. Onder de onrust ligt een diepgaande emotionele pijn; gevoelens van eenzaamheid, verwardheid, schaamte, schuld, angst en verdriet. Alle symptomen kunnen leiden tot zelfverwijt, een negatief zelfbeeld en een gebrek aan eigenwaarde. Met andere woorden het gevoel dat er iets mis met je is en dat dit je eigen schuld is.
Lees meer over de achtergrond van ADHD in mijn artikel Belangrijke kenmerken van ADHD
Het helingsproces bestaat uit:
Het ontwikkelen van zelfinzicht.
Het autonome zenuwstelsel tot rust kunnen brengen.
Emoties herkennen en erkennen.
Het ontwikkelen van zelfregulatie van je gemoedstoestand, zodat je emoties kunt ervaren zonder er hulpeloos, woedend van wordt of van in paniek raakt.
Het creëren van een geborgen, veilige omgeving zodat je nieuwe positieve ervaringen kunt opdoen met betrouwbare mensen.
In de kindertijd hebben we twee primaire behoeftes:
Enerzijds een behoefte om je welkom te voelen, waardoor je je geborgen en veilig voelt en rond de leeftijd van twee jaar begint de behoefte aan autonomie, dat je gezien en bevestigd wordt in je eigenheid en de ruimte krijgt om hier vorm aan te mogen geven. Wanneer deze behoeftes niet (voldoende) zijn vervuld, zul je nog steeds in je volwassen leven hier behoefte aan hebben en kwetsbaar zijn hoe hier met je wordt omgegaan.
ADHD en een laag gevoel van eigenwaarde
Eigenschappen die in verband worden gebracht met ADHD, zijn volgens Gabor Maté een uiting van een laag gevoel van eigenwaarde. Denk aan werkverslaving, perfectionisme, faalangst, geen ´nee´ kunnen zeggen, schuldgevoel en zelfkritiek.
Wanneer je jezelf voortdurend opjaagt tot presteren en je zelf tegelijkertijd afmaakt omdat het in jouw ogen nooit goed genoeg is, heeft deze houding niet te maken met een te laag prestatieniveau. Het is onderdeel van zelfkritiek, dat ontstaat bij een laag gevoel van eigenwaarde. Het kan heel verwarrend zijn als je in de ogen van anderen en wellicht ook jezelf als een succesvolle persoon ziet, terwijl je tegelijkertijd het gevoel hebt dat het nooit goed genoeg is of dat je niet het gevoel hebt dat je voldoende wordt gezien en gewaardeerd. Het zijn tekenen van een gebrek aan eigenwaarde. Je kunt nog zo hoog van de daken schreeuwen , hoe goed je bent, maar als je eerlijk naar jezelf bent dan kun je ervaren hoe het diep van binnen voelt. Mensen met voldoende eigenwaarde hebben geen enkele behoefte om hun prestaties van de daken te schreeuwen.
Hoe je met jezelf omgaat zegt veel over je gevoel van eigenwaarde.
Heb je begrip, compassie, geduld met jezelf? Of heb je snel kritiek op jezelf of ben je eerder teleurgesteld in jezelf of gefrustreerd? Moet je eerst iets bereiken voordat je jezelf accepteert? Dat klinkt als de voorwaardelijke liefde van ouders voor hun kind, die beloont wordt als het zich gedraagt zoals van hem of haar wordt verwacht.
Volwassenen met ADHD hebben geen lage eigenwaarde omdat ze niet veel presteren, maar het is wel aan hun lage eigenwaarde te wijten dat ze zichzelf en hun prestaties kritisch beoordelen.
Gabor Maté Het verstrooide brein (p.232)
ADHD en lage eigenwaarde zijn ontstaan in de kindertijd door een verstoorde hechting en een gebrek aan emotionele afstemming tussen het kind en de primaire opvoeders.
Sensitieve kinderen hebben een sterk intuïtief vermogen om aan te voelen of de ouders ruimte hebben voor hun kinderen. Bij de minste geringste stress bij ouders zorgen deze kinderen ervoor dat ze geen last zijn en houden hun emoties en behoeftes voor zichzelf. Wanneer een kind geen last wil zijn, gaat het er eigenlijk al vanuit dat het een last is voor zijn ouders. Ze voelen zich slecht of niet goed genoeg en wijten het gebrek aan aandacht aan zichzelf. Erbovenop ontstaan gevoelens van schaamte en schuld voor de last die het denkt te zijn en voor de behoeften die het heeft. Als je je als kind niet onvoorwaardelijk geliefd hebt gevoeld, ontwikkel je strategieën om wel geliefd te worden en aandacht te krijgen. Maar hieronder beweegt een innerlijke onrust en angst om afgewezen en veroordeeld te worden. Het kind krijgt niet wat het nodig heeft om zich te kunnen ontwikkelen tot een evenwichtig persoon met voldoende eigenwaarde. Het is belangrijk om zelfcompassie te ontwikkelen voor dat getraumatiseerde meisje of jongetje die verschillende bescherming strategieën heeft moeten ontwikkelen.
Het is dus begrijpelijk dat je in je volwassen leven bezig bent om te bewijzen dat je goed genoeg bent voor je omgeving.
Helaas kan niemand jou dit gevoel van angst voor afwijzing wegnemen. Daar zul je zelf mee aan de slag moeten gaan. Om jezelf te leren accepteren en liefhebben zul je eerst moeten weten wie jezelf bent. Achter alle aanpassing en bewijsdrang ben je jezelf verloren. Deze valse zelf doet wat anderen verwachten of willen, denkt wat anderen denken en voelt wat anderen voelen. Dat is een dwaalspoor. Je leert jezelf kennen door bewust te worden van je emoties en behoeften. Maar om hier ruimte voor te maken zul je eerst deze valse zelf moeten herkennen en loslaten.
Door het gevoel van afwijzing enerzijds en een gebrek aan geborgenheid en liefde anderzijds, snijd je jezelf af van je oorspronkelijke identiteit. Je gaat jezelf en de omgeving bewijzen dat je een goed, lief, aardig, behulpzaam, sterk kind en later volwassene bent. Kinderen die opgegroeid zijn met te veel discipline kunnen later dwangmatig gedrag gaan vertonen of onvoorwaardelijke gehoorzaamheid of gaan pleasen. Pleasen is een indirecte manier om aan te geven dat je een behoefte hebt aan waardering en aandacht. Je geeft in de hoop om aandacht of waardering terug te krijgen.
Welke voorwaarden zijn nodig voor de ontwikkeling van zelfregulatie, intrinsieke motivatie en eigenwaarde?
Je hebt de mogelijkheid om jezelf deze ondersteunende aandacht te geven. Er is geen ouder meer die dit kan rechtzetten. Je bent zowel je eigen ouder als je eigen innerlijke kind. Vanuit een volwassen houding kun je mededogen en zelfcompassie ontwikkelen voor al je gevoeligheden en beperkingen. Het is een proces waarin je al je strategieën om geaccepteerd te worden en al je zelfkritiek gaat ontmantelen en loslaten.
Het innerlijke krachtenveld van emoties waarnemen zonder oordeel en begrijpen hoe deze emotionele reacties zijn ontstaan. Waarnemen betekent dat je leert er een zekere afstand van te nemen zodat je jezelf er niet in verliest en verdrinkt.
Het beïnvloeden van je autonome zenuwstelsel met behulp van de polyvagale benadering
Door bewust aandacht te geven aan autonome ervaringen, ontstaat de mogelijkheid om het autonome systeem te beïnvloeden. Het autonome zenuwstelsel leert van ervaringen, dus ook van nieuwe, positieve ervaringen, Automatische reacties kunnen worden doorbroken door bewust aandacht te besteden aan een ontspannen toestand.
Je kunt ontdekken hoe je een regulerende hulpbron kunt zijn, zodat je omstandigheden kunt creëren die bevorderlijk zijn voor een gevoel van veiligheid en verbondenheid.
Inspiratie: Het verstrooide brein (Gabor Maté)
Ik (Marja Postema) help je graag om meer innerlijke rust te ontwikkelen.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Voor iedereen die bezig wil zijn met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling.
Voor iedereen die behoefte heeft aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen.
Voor iedereen die vat wil krijgen op verschillende vormen van conditionering.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
