Life is what happens to us while we are busy making other plans.
Henry Cooke
Hoe krabbel je op uit een donker gat?
Een tegenslag is een gebeurtenis waardoor je uit evenwicht gebracht wordt. Het is niet gepland, niet de bedoeling en het verstoort jouw leven zoals je het gepland had.
Denk aan ontslag, je partner die de relatie wil beëindigen, een nieuwe gedroomde baan die je niet krijgt. Een zware tegenslag zorgt voor een zware verstoring in je leven die gepaard kan gaan met veel emoties. Maar het kunnen ook ingrijpende gebeurtenissen zijn die je hele leven overhoophalen zoals de dood van een dierbare persoon, ernstig ziek zijn, een ernstig verkeersongeluk met langdurige revalidatie van jezelf of van je partner, een plotseling ernstig ziek kind. Door een ingrijpende gebeurtenis kost het je moeite om normaal te functioneren omdat je overvallen wordt door emoties als angst, verdriet, machteloosheid, wanhoop en woede.
Iedereen krijgt met tegenslag te maken.
Dat begint al in de kindertijd, bijvoorbeeld als je niet wordt uitgenodigd op een kinderfeestje of als je vriendinnetje zegt dat ze jou niet meer leuk vindt. Wanneer je ouders besluiten te gaan verhuizen en jouw mening niet wordt gevraagd. Het betekent wel dat je al je vriendjes en je bekende leven kwijt bent.
Ik herinner me dat ik graag op ballet wilde toen ik tien was, maar dat mijn lichaam niet goed werd bevonden. Dat was een heftige tegenslag omdat ik daar niets aan kon doen.
Later in ons leven krijgen we dezelfde soort tegenslag: je wordt niet aangenomen op een opleiding, je bent niet goed genoeg voor een leuke baan, je vriend(in) maakt het uit omdat hij/zij je niet meer leuk vindt.
Daarnaast krijgen we in ons leven, soms ook al jong, te maken met grote tegenslag; je ouders gaan scheiden, een van je ouders wordt ernstig ziek of overlijd. Of andere dierbare mensen of dieren overlijden
Veel tegenslag heeft te maken met dat je er niet meer bij hoort, dat je niet goed genoeg bent of dat je de liefde verliest.
Het zijn universele thema’s die diep kunnen raken.
Je kunt teleurgesteld zijn maar ook een wanhopig verdriet voelen als geliefde personen ziek zijn je verlaten of doodgaan. Je kunt woedend worden als je onterecht wordt ontslagen.
Het is een echte uitdaging om met tegenslag om te kunnen gaan. Vooral wanneer je geleerd hebt of ooit besloten hebt dat je geen emoties wilt voelen. Dan is het een hard gelag omdat emoties zich niet laten onderdrukken. Ze dienen zich dan op andere manieren aan. Door onrust, depressie of fysieke spanning.
Hoe kun je hier mee omgaan?
Hoe kun je weer een normaal leven gaan leiden?
Word je ooit weer de oude?
Wanneer een dierbare overlijdt of een ernstig ongeluk heeft zie je dat mensen in de overlevingsstand gaan.
Er is geen tijd om al deze emoties toe te staan want er moet eerst van alles geregeld worden. Je gaat in de regelstand staan en dat is prima, het houd je op de been. De emoties zijn nog te rouw en te heftig, dus het is goed om ze even te parkeren. Het is eigenlijk heel mooi hoe je automatisch, zonder dat je er iets voor hoeft te doen, jouw overlevingssysteem het overneemt zodat je er niet aan onderdoor gaat.
Tegenslag en ingrijpende gebeurtenissen zorgen ervoor dat je geconfronteerd wordt met de vergankelijkheid van het leven en de kwetsbaarheid van ons lichaam.
Een tegenslag of ingrijpende gebeurtenis zet je aan om stil te staan bij je eigen leven en deze te evalueren. Je gaat je afvragen wat de waarde van jouw leven is, wat voor jou het belangrijkste is. Misschien ga je wel andere keuzes maken in werk, relatie, omgaan met je kinderen of vrienden. Er kunnen nieuwe prioriteiten ontstaan. Door het besef van de dood, die onverwachts kan komen, kun je bijvoorbeeld besluiten dat je alles uit het leven wilt halen. Door het herhaaldelijk vastlopen in relaties en het gevoel dat je steeds op de verkeerde partners valt, kun je besluiten om in therapie te gaan om te onderzoeken wat de oorzaak daarvan is. Wie weet krijgt werk een andere plek in je leven en vind je het belangrijker om een bijdrage te leveren aan het welzijn van mensen in plaats van aan materie of succes.
Ben je een optimist of een pessimist?
Wanneer je eerder pessimistisch bent zul je eerder in gevoelens van hopeloosheid en hulpeloosheid belanden. Dat wil zeggen je ziet geen hoop meer en weet niet meer hoe je verder moet. Dat maakt de verwerking moeilijker. Je bent eerder geneigd tot klagen en opgeven dan iemand die optimistisch in het leven staat. Wanneer je eerder optimistisch bent is de kans groot dat je wel ergens een lichtpuntje ziet en dat je erop vertrouwd dat je in staat bent om weer iets van je leven te maken.
Een pessimist heeft pessimistische gedachten. Iemand die pessimistisch in ingesteld zegt vaak dat hij realistisch is, omdat we zo weinig invloed hebben op ons leven. Dat klopt ook, er zijn veel situaties waar we geen invloed hebben. We hebben heel weinig invloed op gedrag van anderen. Maar zijn ook veel zaken waar we wel invloed op hebben. We hebben vooral invloed op onszelf en hoe we met tegenslag omgaan. We zijn in staat om onze manier van denken te beïnvloeden en dus te veranderen. Wanneer je beseft hoe krachtig gedachten zijn is het eenvoudig om dit te veranderen. Jouw manier van denken beïnvloed direct hoe je je voelt. Het is belangrijk welke betekenis je geeft aan een gebeurtenis. Dat heeft een enorm effect op je gevoelens. Een optimistische instelling zorgt ervoor dat je mogelijkheden ziet of naar op zoek gaat. Daarmee bouw je emotionele en lichamelijke weerstand op. Iemand die optimistisch is, is positief ingesteld. Daardoor voel je je beter en de mensen in je omgeving vinden het fijn om met je om te gaan.
Wanneer je pessimistisch bent ingesteld heb je wellicht moeite om verantwoordelijkheid voor je leven te nemen of om voor jezelf op te komen? Omdat je dan geconfronteerd wordt met allerlei angsten?
Het is een kunst om tegenslag te incasseren, er niet tegen te vechten of in paniek te raken.
Maar wel gesteund te worden en troost te krijgen zodat je geholpen wordt de tegenslag te dragen, te aanvaarden en te verwerken
Vermijdingsstrategieën
Wanneer je bij tegenslag overweldigt raakt door allerlei emoties, waardoor je stress ervaart, kun je als een redmiddel grijpen naar een instinctieve vermijdingsstrategie. Bij de een is dat vluchtgedrag, wat zich kan uiten door een gevoel van lamgeslagen zijn, door er niet over na te denken, afleiding te zoeken of naar de drank te grijpen. Bij een ander bestaat de instinctieve reactie uit vechten. Wat zich kan uiten in boos worden, anderen de schuld geven, wraakacties bedenken of ander opstandig gedrag. Bij sommige mensen kan stress een bevriesreactie veroorzaken. Dit uit zich in een totale passieve overgave waarin je niet in staat bent om in beweging te komen.
Deze vermijding strategieën helpen je niet bij het oplossen van de tegenslag, want door deze strategieën wil je juist de realiteit vermijden om onder ogen te komen.
Wanneer dezelfde tegenslag zich herhaalt.
Wanneer dezelfde soort tegenslag zich herhaalt, bijvoorbeeld je relatie houd steeds op na een paar jaar of je krijgt steeds ruzie met een collega, ook als je van baan veranderd of het lukt je niet om carrière te maken ook al doe je zo je best. In dat geval is het zinvol om te onderzoeken hoe deze situaties ontstaan, want dan heb je daar duidelijk een aandeel in. Dan doe je iets of je doet juist iets niet waardoor deze situaties ontstaan. Na twee keer kun je je nog afvragen of het toeval is maar na drie keer kun je constateren dat het geen toeval meer is. Mogelijke oorzaken zijn:
Dat je (onbewust) te hoge verwachtingen hebt bijvoorbeeld van een relatie en van je partner.
Dat je geen realistische verwachtingen hebt, bijvoorbeeld dat je in een nieuwe baan gelijk de meest interessante opdrachten krijgt.
Dat je denkt dat je leidinggevende wel ziet hoe goed je bent of dat hij zou moeten weten hoe hard je werkt, waardoor je verwacht dat je vanzelf meer verantwoordelijkheid krijgt.
Het is belangrijk om je bewust te worden van je (onbewuste) verwachtingen en je af te vragen of deze verwachtingen reëel zijn. Wanneer je beseft dat je leidinggevende helemaal niet ziet hoe goed je bent of hoe hard je werkt, zul je dit zichtbaar moeten maken. Dat zal even slikken zijn want waarschijnlijk is dat iets wat niet gewend bent om te doen.
Wanneer je eenmaal inzicht hebt in je verwachtingen en je beseft dat de verwachtingen niet reel zijn, kun je je afvragen welke uitdaging zich aandient. Wat heb je te doen of te laten om bijvoorbeeld wel een succesvolle relatie of baan te krijgen? Welke vaardigheden heb je nodig? Feedback vragen aan de mensen die je kennen kan daarbij helpen.
Feedback ontvangen kan je zelfbeeld aantasten
Wanneer je het idee hebt dat je een interessante partner bent, m.a.w. goed in de relatiemarkt ligt, zou je kunnen denken dat een relatie verder vanzelf gaat. Als je dan feedback krijgt dat men je nogal gemakzuchtig vindt omdat je verder niet werkt aan een relatie, kan dat wel even incasseren zijn. Het beeld dat je van jezelf hebt komt niet overeen met het beeld dat anderen van je hebben.
De juiste vraag stellen
Hoe komt het dat mijn relaties maar kort duren?
Hoe komt het dat ik geen carrière maak?
Hoe heeft mijn leidinggevende kunnen zien dat ik hard werk en dat ik goed ben in mijn werk?
Hoe komt het dat ik steeds weer conflicten krijg op het werk?
Het onderzoek naar een antwoord op een terugkerende tegenslag begint bij een ik-vraag. Zolang je nog bezig bent de schuld buiten jezelf te leggen, ben je ver van een antwoord en oplossing. Het gaat erom dat je in alle eerlijkheid bereid bent te onderzoeken wat jouw aandeel in de tegenslag is en daar verantwoordelijkheid in te nemen.
Objectief waarnemen
Bespreek met een coach of een goede vriend, iemand die goed kan luisteren en analyseren, het verloop van een tegenslag. Net als bij een moordonderzoek, wat is er aan voorafgegaan. Stap voor stap bespreek je wat je gedaan hebt en wat de ander(en) heeft gedaan. Hoe verloopt een interactie? Door vanaf een afstand de letterlijke situatie waar te nemen, kom je er achter waar je steken hebt laten vallen. Wat valt je op?
Een persoonlijk thema ontdekken
Door een situatie die je vaker tegenkomt, waarvan het eindigt in een ervaring van tegenslag, objectief te evalueren, komt het subjectieve deel bloot te liggen. Welke gevoelens en interpretaties had je in de situatie en over de aanwezige mensen. Herken je dat in andere situaties?
Een persoonlijk thema is vaak gekoppeld aan een overtuiging hoe het leven in elkaar zit of een overtuiging bijvoorbeeld dat je toch niet de moeite waard bent of dat je nooit goed genoeg zult zijn. Het is iets wat je hebt vermeden, wat je niet hebt willen zien.
Om dit om te kunnen buigen is het zinvol om hier hulp bij te vragen, aangezien een persoonlijke thema vaak als een diepe groef in je persoonlijkheid aanwezig is. Het gaat er niet om dat je vaardigheden ontwikkeld maar dat je beeld over jezelf en een beeld en verwachting over anderen gaat veranderen. Een thema is bijvoorbeeld dat je conflicten vermijdt, dat je altijd aardig gevonden wilt worden, dat alles perfect moet, dat je te veel geeft of op je neemt en geen grenzen aangeeft.
Op papier klinkt het allemaal zo gemakkelijk, maar dat is het niet. Het begint er al mee dat je geconfronteerd wordt met een nare gebeurtenis. Alsof dat niet genoeg is, moet je er ook nog mee aan de slag. Je hebt niet zomaar een antwoord op een tegenslag, vooral niet als het een oud thema raakt.
Hoe je met tegenslag omgaat heeft veel met frustratietolerantie te maken. Dat betekent dat je de situatie uit moet kunnen houden want anders grijp je naar een vermijdingsstrategie.
Daarnaast vraagt het de bereidheid om naar jezelf te kunnen kijken, m.a.w. op jezelf te gaan reflecteren. Je af te vragen wat jouw aandeel is in het ontstaan van bepaalde tegenslag in je leven. Het vraagt ook de bereidheid om het beeld dat je van jezelf hebt eventueel te moeten bijstellen. Misschien ben je wel niet zo flexibel als je denkt of niet zo slim als je denkt of niet zo sympathiek als je denkt.
Wil je beter leren incasseren?
Wil je veerkrachtiger worden?
Wil je beter met emoties om kunnen gaan?
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Ben je al even bezig met bewustwording en je persoonlijke ontwikkeling?
Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?
Heb je behoefte aan een persoonlijke en professionele ontwikkeling?
Kijk eens naar de geaccrediteerde OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Zowel de coaching als de opleiding vinden plaats in Amersfoort.
