Hoe ontstaan medisch onverklaarde lichamelijke klachten? -

Het zit tussen je oren.

Wanneer er geen oorzaak gevonden wordt voor lichamelijke klachten dan kun je te horen krijgen dat het ‘tussen de oren’ zit. Veel mensen kunnen daar een unheimisch gevoel bij krijgen, alsof er iets mis met ze is. Er is een steekje los. Dus wat zo’n opmerking logischerwijze oproept is weerstand en verzet.

Het is het een of het ander. Blijkbaar kan het niet samen gaan. Het is, of een psychisch probleem of een lichamelijk probleem. Kan het een samenspel zijn tussen lichaam en geest? Lichamelijke klachten hebben een psychisch effect, maar psychische klachten kunnen ook een lichamelijk effect hebben. Het klinkt zo logisch………….

Medisch onverklaarde klachten worden vaak in verband gebracht met stress.

Stress is het Engelse woord voor spanning’ of ‘belasting’. Een stressor is datgene wat die spanning of belasting veroorzaakt. De stressreactie is wat er gebeurt ten gevolge van de belasting. Dat kan pijn in de buik zijn of hoofdpijn maar het kan ook zijn dat iemand ten gevolge van de stress meer gaat eten of drinken.

De meeste mensen kunnen een tijdelijke belasting wel dragen. Maar als de spanning te lang duurt of te heftig is en de draagkracht is niet zo groot om de belasting op te vangen dan ontspoort het systeem. Er kunnen langdurige fysieke of psychische klachten ontstaan die kunnen leiden tot emotionele reacties zoals boosheid, angst, wanhoop, schaamte of machteloosheid. Op die manier kan er een vicieuze cirkel ontstaan van emoties, stress, fysieke en psychische klachten.

Volgens Jan Houveen, de auteur van De dokter kan niets vinden, zorgen deze emoties ervoor dat mensen een gevoeligheid ontwikkelen voor medisch onverklaarde klachten. Wanneer je angstig reageert op ziekte en pijn creëer je meer stress wat een effect kan hebben op je fysieke welbevinden. Onderzoek heeft uitgewezen dat mensen met medisch onverklaarde klachten altijd meer klachten en meer angst rapporteren dan mensen zonder deze klachten. Angst leidt tot klachten en klachten leiden tot angst.

Risicofactoren die het ontstaan van medisch onverklaarde klachten vergemakkelijken.

Stres verhogende gedachten

Het is al langer bekend dat gedachten kunnen leiden tot bepaalde emoties. Als je denkt dat je dat het vandaag een geweldige dag gaat worden met leuke uitdagingen, dan voel je je blij. Als je denkt dat het een zware dag wordt met lastige problemen dan voel je je zwaarmoedig. Zo kun je een lichamelijke klacht interpreteren als onschuldig of denken dat het vanzelf wel overgaat. Maar je kunt ook denken dat het misschien een symptoom is dat je kanker hebt. Negatieve gedachten leiden tot angst of boosheid en dus stress. Als je angst richt op de fysieke pijn, wordt de pijn versterkt.

Negatieve gedachten kunnen zich ontwikkelen tot een doemscenario; je denkt dat je straks niet meer kunt werken en vervolgens ontslagen wordt. Dan moet je je huis verkopen en zie je jezelf al dakloos op straat rondlopen. Doemdenken gaat vaak hand en hand met piekeren, want bij piekeren zit je vast in een negatief scenario waarin je rondjes draait en niet tot een oplossing komt.

Het ontwikkelen van positief denken kan mensen helpen om uit de stresscirkel te stappen, waardoor de fysieke klachten ook minder worden.

Hypochondrie

Mensen met hypochondrie zijn constant bang dat zij een (ernstige) ziekte hebben. Allerlei gewone lichamelijke verschijnselen, zoals kramp, een steek of jeuk worden gezien als bevestiging dat er iets mis is. Hypochondrie wordt ook wel ziekteangst, ziektevrees of ziektefobie genoemd. Mensen met hypochondrie bezoeken vaak hun huisarts, maar ook als ze de bevestiging hebben gekregen dat ze gezond zijn, blijft de angst. Gevoelens van frustratie komen ook vaak voor, omdat ze zich met hun klachten niet altijd serieus genomen voelen. De frequente doktersbezoeken vormen dan een nieuwe bron van stress

Negatief zelfbeeld

Bij een negatief zelfbeeld denk je op een minderwaardige manier over jezelf. Je denkt misschien dat je weinig betekent, dat je anderen niet tot last wil zijn of dat de fysieke klacht je eigen schuld is. Deze instelling kan leiden tot somberheid en gevoelens van machteloosheid maar ook tot slecht voor jezelf zorgen, wat een negatieve invloed kan hebben op je immuunsysteem. Helaas kunnen de fysieke klachten ook iets opleveren, waardoor ze gekoesterd worden, omdat je zorg en aandacht krijgt.

Alexithymie (emotieblindheid)

De term alexithymie werd in 1972 door Peter Sifneos, hoogleraar psychiatrie aan de Harvard Medical School, geïntroduceerd en betekent letterlijk: ‘geen woorden voor het gevoel of gemoed’, afkomstig van het Griekse a = geen of gebrek, lexis = woord en thymos = gevoel of gemoed (Sifneos 1972). Emotieonderzoekers noemen dit fenomeen emotioneel analfabetisme of emotionele blindheid omdat men moeite heeft met het herkennen en verwoorden van emoties.

Perfectionisme

Perfectionisme betekent dat je perfectie nastreeft en het daardoor nooit goed genoeg is in jouw ogen. Dat kan zijn op het gebied van opleiding, werk, uiterlijk, je rol als vader, moeder, partner of vriend(in). Het speelt vaak op meerdere gebieden. Je wilt overal de ballen in de lucht willen houden. Dat leidt onvermijdelijk tot overbelasting en dus stress. Faalangst kan hieruit voortkomen en de angst dat men ontdekt dat je niks kunt. (Het imposter syndroom)

Type A gedragspatroon met hoge prestatiegerichtheid

De theorie van de persoonlijkheidstypen A en B is ontwikkeld door de cardiologen Meyer Friedman en Ray Rosenman. Deze twee cardiologen ontdekten dat de stoelen in de wachtkamer van hun praktijk veel sneller sleten dan verwacht. De stoffeerder merkte op dat de bekleding vooral aan de voorkant van het zitvlak was versleten. De patiënten zaten blijkbaar vaak op het puntje van de stoel. Friedman en Rosenman begonnen aan een formeel onderzoek en bestempelden dit gedrag als de Type A-persoonlijkheid. Het onderzoek had een belangrijk effect op de ontwikkelingen in de gezondheidspsychologie, waarin experts de relatie onderzoeken tussen de mentale toestand van een individu en zijn fysieke gezondheid.

Het type A-gedragspatroon is extravert, rationeel, competitief, georganiseerd, ambitieus, resultaatgericht, proactief en ongeduldig. Type A heeft vaker een hoge bloeddruk.

Onderdrukken van emoties

Je kunt je emoties wel onderdrukken, inhouden, verdoven, weg- redeneren of negeren, maar daar betaal je een prijs voor, want het wil niet zeggen dat de emoties er niet zijn. Het onderdrukken van emoties en gevoelens leidt tot een verkramping in je lichaam en een verkramping in je doen en laten. Het ontregelt het hele organisme en het vraagt een behoorlijke lichamelijke inspanning. Ergens in je lichaam ga je je aanspannen om de natuurlijke energie van een emotie tegen te houden: je klemt je kaken op elkaar, je houdt je adem in of je spant je nek en je schouders aan. Daar begin je meestal al jong mee en op een gegeven moment is het een automatisme geworden. Het is een verzet tegen gevoelens die geuit willen worden.

Posttraumatische stresssyndroom

Tijdens een traumatische gebeurtenis ontstaat er een over-activering van het zenuwstelsel. Daardoor wordt het systeem overbelast. Het gevolg is dat het organisme deze geactiveerde toestand gaat compenseren, om de enorme energie te beheersen en in te kapselen en zo ontstaan de traumasymptomen. Hyperwaakzaamheid is een directe en onmiddellijke uiting van hyperactivering en dat is weer de eerste reactie op gevaar. Als traumasymptoom is het een aanhoudende ervaring van angst, verlamming en slachtofferschap en wil je voortdurend op zoek gaan naar de bron van gevaar. Door middel van hyperwaakzaamheid probeer je de overmaat aan energie in bedwang te houden. De energie van de waakzaamheid wordt naar de spieren van hoofd, nek en ogen geleid in een obsessieve zoektocht naar gevaar. Je gaat op zoek naar gevaar dat niet bestaat. Dit gebeurt omdat je je in de kern van je wezen niet veilig voelt.

Er is niet één waarheid en niet één oplossing of antwoord.

Medisch onverklaarde klachten zijn vaak onduidelijke klachten. De relatie tussen psychische aspecten en lichamelijke aspecten speelt een belangrijke rol bij het in standhouden van de klachten. Ieder mens is uniek en complex en ieder mens verdient een open, onderzoekende houding, om samen, naar alle mogelijke oorzaken en naar de verschillende mogelijkheden van aanpak, te kijken.

Emotionele expressie; cursus Emoties wat moet ik ermee?

Het leren herkennen, erkennen en verwoorden van emoties kan voorkomen dat je alleen gericht bent op lichamelijke klachten en oorzaken. De meeste mensen hebben geen onderwijs of opvoeding gehad in het omgaan met emoties. Dat is vreemd want emoties liggen aan de basis van onze persoonlijkheid en ze dragen zorg voor ons welzijn.

Ieder mens heeft de fundamentele behoefte zich veilig en lekker te voelen. Je wilt fijne gevoelens ervaren zoals plezier, enthousiasme, voldoening en liefde. Deze gevoelens geven energie en zin aan het leven. Je wilt geen lastige emoties ervaren zoals verdriet, boosheid, angst, wanhoop, schaamte, schuld, onzekerheid of machteloosheid. Deze emoties geven spanning en zijn moeilijk om mee om te gaan, dus negeer of onderdruk je ze. Maar daarmee zijn ze nog niet weg.

Tijdens de cursus wordt in drie dagen alles behandelt wat je over emoties moet weten, word je je meer bewust hoe je zelf met emoties omgaat en ervaar je hoe het is om met emoties van anderen om te gaan.

Meer info over de cursus

Wil je eerst gratis kennismaken om te kijken of dit iets voor je is?

Meld je aan via het contactformulier.