Hoe verslaafd ben jij?

Verslaving is een gevolg van de behoefte om te ontsnappen aan innerlijke onrust en emotioneel lijden.

Verslaving is geen ziekte!

Verslaving is een vergeefse poging om het probleem van menselijk lijden op te lossen. Alle verslavende middelen en alle vormen van verslavingsgedrag, of er nu wel of geen middelen mee gemoeid zijn en of het nu gaat om gokken, seks, het internet of cocaïne, verzachten de pijn direct of zorgen voor afleiding zodat mensen de pijn niet voelen.

Gabor Maté Hongerige geesten

Je zou kunnen zeggen dat we (bijna) allemaal wel een vorm van verslaving hebben als je verslaving ziet als een strategie om gedachten en gevoelens te vermijden. Het wordt pas een probleem als het ons functioneren op het werk en in onze relaties in de weg staat.

Artikelen schrijven is voor mij een soort van verslaving. Ik noem het mijn passie. Maar als ik het niet doe, bijvoorbeeld op vakantie dan ga ik me al snel verveeld en leeg voelen.

Elke passie kan een verslaving worden.

De grote vraag is heb je nog een vrije keuze of word je geleid door deze passie? Een verslaving is dat je geen controle meer hebt over je gedrag terwijl je weet dat het jezelf en anderen schaadt doordat je letterlijk of figuurlijk er niet bent. Durf je dit eerlijk onder ogen te zien?

Hoe zit het met:

Shoppen, gamen, internetten, op social media zitten, altijd werken, altijd anderen helpen, altijd bezig zijn, altijd positief zijn, vrolijk zijn of juist veel klagen, roddelen en afgeven op anderen.

Hoe zit het met jouw middelengebruik?

Te veel eten, snoepen, drinken, geestverruimende pilletjes …….

Natuurlijk is het goed om zinvolle activiteiten te hebben en hobby’s waar je van geniet. Maar kun je ook even niets doen, ontspannen en genieten van het contact met je dierbaren?

Je schaduw

In de psychologie wordt het je schaduw genoemd, dat wat in de schaduw ligt wil je liever niet zien. In de communicatietheorie wordt gesproken over je blinde vlek; gedrag, gedachten en gevoelens waar je je niet bewust van bent. Besef je dat je voor een groot deel wordt aangestuurd door onbewuste drijfveren? Dankzij dit gegeven bestaan er veel coaches en therapeuten.

Hoe goed kun jij je ontspannen, even niets doen, genieten?

De euforische werking van cocaïne wordt teweeggebracht door een grotere beschikbaarheid van dopamine in belangrijke hersencircuits. Dat is nodig voor onze motivatie en mentale en fysieke energie. Doordat de hersenen worden overspoeld met een kunstmatig hoog niveau van dopamine dat wordt veroorzaakt door stoffen van buitenaf, worden de mechanismen waarmee dopamine wordt geproduceerd lui. Ze stoppen met functioneren. Alleen maandenlange onthouding kan ervoor zorgen dat de intrinsieke machinerie van de dopamineproductie kan herstellen. Ondertussen ervaart de verslaafde een ernstige lichamelijke en emotionele uitputting.

Uit: Hongerige geesten (p. 65) Gabor Maté

Verslaving is elke vorm van dwangmatig gedrag. Wanneer je dit gedrag stopt word je prikkelbaar, ontevreden en heb je een intens verlangen naar dit gedrag, ongeacht de gevolgen voor jezelf en je dierbaren.

De invloed van omgevingsfactoren tijdens het opgroeien

Volgens Gabor Maté zijn er drie omgevingsvoorwaarden die absoluut noodzakelijk zijn voor een optimale hersenontwikkeling; voeding, fysieke veiligheid en emotionele koestering

Een positieve reactie met ouders waarbij het kind en de ouders emotioneel op elkaar zijn afgestemd, stimuleert in de hersenen van een zuigeling de afgifte van natuurlijke opioïden. Deze endorfinekick bevordert de hechtingsrelatie en de verdere ontwikkeling van de hersencircuits die betrokken zijn bij de productie van opioïden en dopamine.

Uit: Hongerige geesten (p. 207) Gabor Maté

Onderzoeken hebben aangetoond dat stresservaringen van de moeder tijdens de zwangerschap de hersenen van de zuigeling beïnvloeden, met langdurige en wellicht blijvende effecten. De relatie met de partner kan stress helpen voorkomen maar juist ook veroorzaken.

Wanneer ben je vatbaar voor verslaving?

Je bent vatbaar voor verslaving wanneer je voortdurend op zoek gaat naar een “oplossing” in de buitenwereld. Op zoek naar troost, rust, bevestiging, erkenning, vervulling, warmte, kicks, afleiding etc.

Het is blijkbaar lastig om bij jezelf te blijven, bij datgene wat er van binnen gebeurt; bepaalde emoties of fysieke onrust en spanning. Zo kunnen schaamtegevoelens over het niet kunnen beheersen van de verslaving het gedrag juist versterken. Want het is moeilijk om het gevoel van schaamte te erkennen en te ervaren.

Het vermogen van ouders om zich emotioneel af te stemmen

Het vermogen van ouders om zich emotioneel af te stemmen op hun kind(eren) zorgt ervoor dat het kind het gevoel krijgt dat het echt gezien, gehoord en begrepen wordt. Emotionele afstemming is de expressie van liefde. Ouders kunnen van hun kinderen houden maar niet emotioneel zijn afgestemd om allerlei redenen. Het kind voelt zich dan niet gezien, gehoord en gewaardeerd. Door dit gemis zal het zich dan ook niet geliefd voelen.

Het ontbreken van een emotioneel afgestemde en consequent beschikbare opvoeder is voor een kind een belangrijke bron van stress. De ouder kan fysiek aanwezig zijn maar emotioneel afwezig.

De leegte zit hem niet in de liefde of de betrokkenheid van de ouder, maar in de perceptie van het kind dat het niet gezien en begrepen wordt, dat het geen empathie ontvangt en dat het op emotioneel vlak gewoon niet begrepen wordt.

Wat we (ouders) in ons leven niet verwerken, geven we door aan onze kinderen. Emotionele trauma’s die we niet hebben opgeruimd worden hun emotionele trauma’s.

Gabor Maté Hongerige geesten (p. 258, 259)

Je vermogen om emoties te reguleren, leer je van je ouders.

Als baby en tijdens het opgroeien ben je volkomen afhankelijk voor het reguleren van je psychische toestand van je ouders/opvoeders. Als het goed is leren zij je hoe je jezelf kunt kalmeren en troosten. Wanneer ouders zelf moeite hadden om hun emoties te reguleren of totaal waren afgesloten van hun emoties, dan is de kans groot dat je dit hebt overgenomen en ook niet in staat bent om met emoties om te gaan. In de kindertijd heb je je aan deze situatie moeten aanpassen, bijvoorbeeld door te dissociëren, je emotioneel af te sluiten en door manieren te vinden om jezelf gerust te stellen. Denk aan duim zuigen, lang een knuffel met je meedragen, eten, snoepen, slapen, gamen, op social media zitten of voortdurend op zoek zijn naar mensen waar je een zekere mate van geborgenheid vindt. De innerlijke leegte wil gevuld worden.

Zelfregulatie betekend dat je in staat bent om een gelijkmatige, innerlijke emotionele toestand in stand te houden. Door deze gronding in jezelf zul je niet heen en weer bewegen tussen Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt.

Goethe schreef deze woorden in 1788

Wanneer je geconfronteerd wordt met positieve en negatieve gebeurtenissen die een hemelse vreugde of een intens verdriet veroorzaken, heb je een goede gronding nodig in jezelf om te voorkomen dat je afhankelijk bent van anderen of middelen om je op te vangen, te troosten en tot rust te brengen.

Een van de aspecten van zelfregulatie is impulscontrole.

Impulsen controleren en beheersen is voor een verslavingsgevoelige persoon heel lastig. Het gevoel juist geen grip te hebben op een sterke drang en verlangen, houdt het verslavingsgedrag in stand.

We zijn heel creatief in het vermijden van emoties.

Bij een verslaving is er vaak moeite om met emoties om te gaan en om ze te reguleren. Angst wordt wellicht paniek. Boosheid kan in woede ontaarden. Verdriet wordt misschien zelfhaat. Leegte wordt depressie. Om dit te vermijden zoek je een “oplossing” in de buitenwereld.

Wanneer je niet in staat bent om je emoties te ervaren en te reguleren zul je afhankelijk worden van zogenaamde oplossingen in de buitenwereld.

Zelfonderzoek met mededogen.

Leren begrijpen hoe automatische mechanismen tot stand zijn gekomen en zonder oordeel te kijken naar destructief gedrag kan je helpen om ruimte te creëren waarin je meer keuzevrijheid ervaart. Wanneer je je (verslavings)gedrag veroordeeld dan is er geen ruimte voor onderzoek. Je zult je eerder schuldig voelen of schamen. En omdat deze gevoelens niet prettig zijn, ga je weer op zoek naar ‘afleiding’. Wanneer je jezelf benaderd vanuit mededogen, zoals een dierbare vriend de vraag kan stellen; ‘Hoe komt het dat je iets ging doen, waarvan je de nare gevolgen kent?’ Een vraag die voortkomt uit betrokkenheid en oprecht willen weten. Wanneer je je niet meer hoeft te verdedigen tegen jezelf of je dierbaren dan is er ruimte om je bewust te worden van al die onbewuste drijfveren en destructief gedrag, waar je blijkbaar (nog) geen vat op hebt.

Ik voel de vrijheid om mijn verslaving te erkennen als ik mezelf op basis van mijn verslavingsgedrag niet meer een mislukking vind, niet meer vindt dat ik geen respect verdien en mezelf niet meer oppervlakkig en waardeloos vind. Dan kan ik mijn verslaving erkennen en zie ik de vele manieren waarop mijn verslaving mijn werkelijke doelen in het leven saboteert.

Gabor Maté Hongerige geesten (P. 348)

Bewustwording

Zelfonderzoek betekent dat je je bewust wordt van je gedachten, de invloed die je manier van denken heeft op je emoties en je automatische reactie op het ervaren van bepaalde emoties, waarbij je jezelf en anderen kwetst en beschadigd. Door je hiervan bewust te worden kun je jouw geprogrammeerde interpretaties en automatische reacties geleidelijk loslaten. Bewustwording is de sleutel naar meer keuzevrijheid. Huidige interpretaties en reacties zijn vaak een herbeleving van vroegere emotionele ervaringen, die in je hersenen zijn vastgelegd. Deze opgeslagen ervaring (impliciet geheugen) wordt getriggerd door een gebeurtenis in het heden. Op die manier worden verleden en heden met elkaar vermengd. Om dit te voorkomen is het nodig je bewustzijn te ontwikkelen en te ontdekken welke mensen en situaties je triggeren.

Zelfliefde ontwikkelen.

Het gemis en de beschadiging tijdens je jeugd kun je niet wegnemen, maar je kunt wel de conclusie destijds, dat je niets betekende, niet goed genoeg was, veranderen in een besluit dat je een waardevol mens bent. Je kunt leren om jezelf liefdevol te accepteren.

Bewust worden en zorg dragen voor emotionele behoeften

Verslavingsgedrag is vaak ontstaan door een gemis aan emotionele verbinding en de vervulling van emotionele behoeften zoals gezien, gehoord, geborgen, gesteund, jezelf mogen zijn, erbij horen, plezier beleven, gewaardeerd worden, je verbonden voelen, geliefd worden.

Welke leegte, eenzaamheid, afwijzing, veroordeling heb je met verslavingsgedrag bedekt?

Je kunt leren om jezelf te begrijpen, te vertrouwen en lief te hebben.

Je kunt inzicht krijgen en begrijpen hoe verslaving bij jou werkt.

Dit proces begint enerzijds bij het herkennen en erkennen van al je strategieën om emoties te vermijden en anderzijds bij het herkennen en erkennen van je emoties.

Daarnaast is het een mooie reis om weer contact te krijgen met jouw werkelijke wezen.

Alle veranderingen die je in jezelf maakt zullen hun positieve weerslag hebben op de relatie met je kinderen, je partner, je familie, je vrienden en je collega’s.

Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?

Heb je behoefte aan een persoonlijke en professionele ontwikkeling?

Kijk eens naar de OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP 

Heb je nog een vraag?

Laat het weten via het contactformulier.