Hoe je gefragmenteerd raakt door vroegkinderlijk trauma.
Als je als kind te maken hebt gehad met fysieke en/of emotionele verwaarlozing en/of fysieke, mentale, emotionele mishandeling, door de ouders/ opvoeders, dan heb je een of meerdere strategieën ontwikkeld om te voorkomen dat je hierdoor destijds niet overweldigd raakte. Om als kind in een onveilige omgeving enig gevoel van eigenwaarde en verbinding met het gezin te kunnen voelen, zul je afstand hebben genomen van wat er is gebeurd.
We zijn als mens in staat met onze psyché gebeurtenissen te ‘vergeten’, iets abnormaals als normaal te beschouwen en het slechte gevoel wat daardoor is ontstaan over jezelf naar je onbewuste te verbannen. Daardoor kun je doorgaan met leven vanuit een goed gevoel over jezelf. Je manoeuvreert je in het gezin zo goed als je kunt om emotionele, mentale en mogelijk fysieke mishandeling te vermijden. Je ontwikkelt aangepast gedrag zoals, vroege zelfstandigheid, behulpzaamheid, lief, perfectionistisch, gehoorzaam, teruggetrokken of ingehouden. Hierdoor lukt het je om zo goed als mogelijk veilig te zijn in een onveilige omgeving.
Onze hersenen zijn in staat ervaringen, gevoelens en gedachten te splitsen.
We worden geboren met een linker- en rechterhersenhelft. Tijdens het grootste deel van de kindertijd is het rechterhersenhelft dominant. De linkerhersenhelft ontwikkelt zich geleidelijk in de loop van de eerste achttien levensjaren. Dit deel van de hersenen gebruikt taal, wat later wordt ontwikkeld, om ervaringen te beschrijven en waarmee het chronologische herinneringen vastlegt. Terwijl de rechterhersenhelft meer visueel is ingesteld waarmee het impliciete herinneringen en emotionele ervaringen vastlegt. Het deel van de hersenen dat communicatie tussen de twee hersenhelften mogelijk maakt ontwikkelt zich ook langzaam. Daardoor zijn de ervaringen in de eerste kinderjaren alleen opgeslagen in de rechterhersenhelft, waardoor een splitsing kan ontstaan.
Jezelf afsplitsen zorgt voor een innerlijke fragmentatie.
Het is een ingenieuze overlevingsstrategie, maar de prijs is hoog.
Om de ervaringen, het negatieve zelfbeeld en de pijn en woede buiten het bewustzijn te houden, heb je dissociatie (verdwijnen) ontkenning, zelfkritiek nodig om dit in stand te houden. Het aangepaste overlevingsdeel groeit op, gaat naar school, maakt vrienden, heeft hobby’s en kan hiervan genieten. Terwijl het beschadigde deel altijd alert is en voorbereid op gevaar en afwijzing.
Dit wordt een manier van leven ook al ben je, wanneer je uit huis gaat, weg uit de onveilige situatie. Je weet niet beter en je kunt niet anders. De prijs die je betaald voor het overleven is de verloochening van de beschadigde, gekwetste en verraden diepe zelven.
Je zult ergens het gevoel hebben dat de goed functionerende buitenkant niet jouw totale ik is. Misschien heb je het idee dat je maar een rol speelt en jouw ware ik verborgen zit. Misschien voel je je een bedrieger, die mensen voor de gek houdt. Je kunt je hiervoor schamen maar je kunt je ook machtig voelen dat je anderen voor de gek kunt houden.
Contact maken met het getraumatiseerde deel in jou voelt niet als een optie, want dat voelt alleen maar slecht en bedreigend. Dat deel in jou is niet iemand om van te houden. Die verdient het niet om te leven. Hiermee wordt de zelfhaat zichtbaar.
Ook al doe je nog zo je best om dit beschadigde deel van je af te houden het maakt zich toch kenbaar door gevoelens van depressie, eenzaamheid, vervreemding, angst, paniek, schaamte, overmatige alertheid, zelfhaat of woede-uitbarstingen. Of door het voortdurende gevoel dat er iets ergs gaat gebeuren waardoor je je hulpeloos en wanhopig voelt.
Om deze heftige gevoelens tegen te gaan kun je een tijdelijke verlossing gevonden hebben in drank, drugs, eten of een andere manische bezigheid waardoor je je min of meer kan ontspannen.
Traumabehandeling gaat niet over het herbeleven van de gebeurtenissen maar om het herkennen en erkennen van de beschadigde kind-delen.
Het is belangrijk dat deze kind-delen zich welkom en veilig bij je voelen. Dat jij ze kan omarmen, er voor ze bent, dat je ze nodig hebt, naar ze verlangd en van ze houdt. Want dat ben jij.
Het concept van fragmentatie krijgt betekenis doordat elk deel een manier vertegenwoordigt waarmee het een onveilige omgeving heeft doorstaan. Het zijn verschillende strategieën waarmee je jezelf hebt kunnen beschermen. Elk deel heeft je geholpen te overleven. Zo is een woedende reactie een vechtdeel dat wordt getriggerd door een onrechtvaardige situatie. Zo is de moeite om voor jezelf op te komen een onderdanig deel voor wie een gevoel van veiligheid samenhangt met zich aan te passen. Zo kunnen er naast een goed ontwikkeld ‘normaal’ doorlevend zelf, delen zijn die worden aangestuurd door overlevingsgedrag als vechten, vluchten, bevriezen, onderwerpen of vastklampen. Terwijl het ‘normaal’ doorlevende zelf functioneert op het werk, kinderen grootbrengt en het huishouden organiseert, kunnen overlevingsdelen onverwachts getriggerd worden door een bepaalde zintuigelijke waarneming. Met als gevolg overweldigende emoties, overmatige waakzaamheid, wantrouwen of zelfdestructief gedrag. Hiermee ben je weer terug in het verleden.
Een effectieve traumabehandeling gaat over de effecten van het traumatische verleden.
Belangrijke doelen zijn:
Traumatische responsen leren zien als communicatie van overlevingsdelen.
Het verleden op een zorgvuldig afgestemd tempo in kaart kunnen brengen, zonder het autonome zenuwstelsel te activeren, zodat er inzicht kan komen met betrekking tot het innerlijke krachtenveld.
Situaties rationeel leren interpreteren, zodat er een adequate respons ontstaat.
Jezelf gerust leren stellen wanneer je getriggerd wordt, vanuit het besef dat de angst of woede die de trigger oproept niets te maken heeft met NU.
Heftige emoties als schaamte, intens verdriet en woede te leren zien als emotionele herinneringen van innerlijke kind-delen.
Compassie ontwikkelen voor de beschadigde innerlijke kind-delen en ze kunnen troosten. Het werkt helend om compassie en verbinding te voelen voor de jonge, beschadigde zelven.
Integratie van de verschillende delen van het zelf bevorderen, door onderscheid te maken tussen de verschillende delen en ze met elkaar te verbinden. Integratie van de delen zorgt voor een innerlijk gevoel van veiligheid en voor het gevoel aanwezig te zijn in het heden.
Het uiteindelijke doel is het gevoel van heel zijn, zodat je je meer kunt ontspannen in het lichaam, innerlijke rust ervaart en helder kunt denken.
Bron: Innerlijke zelfvervreemding overwinnen na trauma
Auteur: Janina Fisher
Ik heb level 1 van haar opleiding TIST gedaan.
TIST is een mooie aanvulling op de methode voice dialogue waarin het werken met delen centraal staat. Hier werk ik al meer dan tien jaar mee. Ben opgeleid als voice dialogue facilitator.
Lees meer over de TIST methode.
Wil je verlost worden van de effecten van vroegkinderlijk trauma?
Ik help je er graag mee.
Neem contact met mij (Marja Postema) via het contactformulier om een gratis kennismakingsgesprek te maken.
Ben je een professional die met mensen werkt?
In de Basisopleiding leer je een effectief stappenplan om dichter bij je gevoel te komen.
Je leert patronen te ontmantelen ontstaan door vroegkinderlijk trauma.
De opleiding is geaccrediteerd bij verschillende beroepsopleidingen.
Meer info vind je hier:
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP VOOR PROFESSIONALS
