Kwaadheid een veroorzaker van stress -

Zes tips om kwaadheid te leren beheersen

Wind je niet zo op

Dat is precies wat er gebeurt als je boos wordt. Je lichaam gaat in een actieve stand. Het gaat zich letterlijk opwinden om in actie te komen omdat je zenuwstelsel concludeert dat er gevaar is. Als je kwaad bent, reageert je lichaam min of meer hetzelfde als wanneer je een andere stressreactie ervaart.

Wanneer je kookt van woede geeft dat een fysieke reactie weer. De hartslag versnelt, evenals de ademhaling, zodat een betere doorbloeding de spieren op actie kan voorbereiden. De spieren spannen zich aan, zodat je kracht in je armen en benen krijgt. Adrenaline wordt aangemaakt en giert door je lichaam, zodat je energie krijgt en superalert wordt. Je ogen schieten vuur, je hebt een sterke drang te gaan slaan, met iets te gooien of te schreeuwen. Je bloeddruk stijgt, je gaat zweten en wordt rood in je gezicht. Al deze fysieke reacties komen voort uit een instinctieve drang om te vechten. Het lichaam bereidt zich hierop automatisch voor. Boosheid is een sterke energie, die zorgt voor een krachtige impuls om in beweging te komen. Wanneer je hieraan geen gehoor geeft, zal deze energie zich op een andere manier doen gelden in je lichaam; wellicht door een hoge bloeddruk, hoofdpijn of gespannen spieren.

Uit: ABC van 15 emoties

Dus kwaadheid activeert energie in je lichaam. Dat is voor een keer niet erg maar als het vaak voorkomt, kan er chronische stress ontstaan. Het is ook belangrijk om te onderzoeken of de boosheid ontstaat door een al aanwezige hoog stressniveau. Dan is het een kip en ei verhaal; ontstaat de boosheid door stress of ontstaat de stress door boosheid?

Ga eens voor jezelf na of je: Nooit Soms Vaak:

Ben je snel gefrustreerd?
Ben je snel geïrriteerd?
Ben je ongeduldig?
Heb je hoge verwachtingen van anderen?
Irriteer je je aan de onkunde en onwetendheid van anderen?
Heb je snel een oordeel over anderen?
Heb je een hoge standaard voor jezelf (en daardoor voor anderen)?
Kun je slecht tegen kritiek of een weerwoord?
Moet je vaak gelijk hebben?
Weet je het vaak beter?
Wind je je op als er onrechtvaardigheid speelt?
Heb je moeite om je kwaadheid los te laten?

Hoeveel antwoorden heb je met Vaak?

Meer dan 6 keer?

Dan lijk je gevangen te zitten in een reactie, die tot negatieve gevolgen kan leiden, zoals verstoorde relaties en is de kans groot dat je chronische stress ontwikkeld door kwaadheid.

Constructieve en destructieve aspecten van boosheid

Boosheid werkt constructief, wanneer je haar gebruikt om je grenzen aan te geven. Dit kan in heel verschillende situaties nodig zijn. Denk bijvoorbeeld aan een verkoper die zich aan je opdringt of een collega die je seksueel intimideert. Grenzen stellen is ook een belangrijk onderdeel van de opvoeding.

Veel mensen worden boos, wanneer ze onrechtvaardig worden behandeld. Boosheid ondersteunt je in het vechten voor datgene wat waardevol voor je is. Dat kunnen je kinderen, partner of je werk zijn, maar ook geloofsopvattingen, principes of ambities. Boosheid geeft je kracht om voor jezelf op te komen en de strijd aan te gaan. Door de krachtige energie kom je makkelijker in beweging en ga je er letterlijk en figuurlijk steviger door staan.

Om boosheid constructief voor je te laten werken, is het niet altijd nodig om te schreeuwen of je stem te verheffen. Het gevoel van boosheid kan voldoende zijn om duidelijk en direct te zeggen wat je wel of niet wilt.

Boosheid is destructief wanneer de gevolgen nadelig zijn, voor jezelf en voor anderen.

Ook al kan het uiten ervan opluchting geven, dan wil dat nog niet zeggen dat het een constructief effect op je omgeving heeft. Dat is vooral het geval, wanneer de intensiteit van de emotie niet past bij de gebeurtenis. Stel dat iemand per ongeluk op je voet staat en je geeft de persoon een ram voor zijn hoofd, dan staat die reactie niet in verhouding tot het gebeurde. In dat geval is de kans groot dat je boosheid hebt opgespaard of geraakt bent in oude gevoelens. Meestal besef je niet dat je boosheid wel eens te maken kan hebben met ervaringen uit het verleden. Stel dat je ouders vroeger erg bepalend waren, dan kun je allergisch reageren op mensen die jou vertellen wat je moet doen of wat goed voor je is. Het kan zo ver gaan, dat je al op de kast zit, wanneer het maar even naar autoriteit ruikt. Een heftige boosheid kan je dusdanig overvallen, dat jij en de omstanders ervan schrikken.

Destructieve boosheid kan worden veroorzaakt door verschillen in waarden en normen.

Deze verschillen kunnen zich afspelen in zowel relaties, vriendschappen, op het werk als in de samenleving. Je kunt door deze verschillen en door het gebrek aan kennis over de waarden en normen van anderen, gedrag verkeerd interpreteren en mensen daardoor veroordelen. Deze onrechtvaardige boosheid komt vaak voort uit een onbewuste verachting dat iedereen zich hoort te gedragen volgens je eigen normen en waarden. Het zijn eerder misverstanden en onwetendheid die hieraan ten grondslag liggen.

Destructieve boosheid kan ontstaan, wanneer je denkt dat anderen de boosdoeners zijn of de dwarsliggers van jouw probleem.

Anderen zijn dan lastig, doen niet wat jij wilt of staan je in de weg. Wanneer je partner, kind of collega nu maar zou veranderen, zou het leven heel wat aangenamer zijn. Maar deze verwijtende boosheid leidt eerder tot escalatie dan tot genoegdoening en heeft uiteindelijk een destructief effect op het samenleven en -werken met anderen. De betrokkenen kunnen zich aangevallen, gekwetst en afgewezen voelen. Hierdoor kunnen ze in de tegenaanval gaan, waardoor je nog verder van huis bent of ze passen zich aan, uit angst voor jouw boosheid.

Je woede kan relaties beschadigen, je kans op promotie op het spel zetten, je huwelijk of je baan kosten. Als je kwaad bent kun je dingen zeggen of doen, waar je later spijt van krijgt en gevoelens van schaamte, schuld en machteloosheid oproepen.

Zes tips om kwaadheid te leren beheersen

Je kwaadheid leren beheersen begint bij het onderkennen dat jouw kwaadheid een probleem is geworden voor jezelf en anderen. Hier volgen vijf tips om boosheid te reguleren.

Tip 1 Herkennen welke situaties woede oproepen

Houd bij en noteer in een notitieboekje of digitaal op welke momenten je kwaad wordt. In het begin is het handig om de gehele situatie op te schrijven; Wie waren er, wat gebeurde er, wat werd er gezegd, waardoor je boos werd. Welke gedachten had je die de boosheid hebben aangewakkerd. Geef vervolgens de gebeurtenis een kenmerkend woord zoals; een (voor)oordeel, een misverstand, communicatie, onrechtvaardigheid of ongeduld.

Op een gegeven moment krijg je helder welke soort situaties je triggeren. Je kunt gaan categoriseren welke situaties het meest voorkomen om patronen te gaan herkennen.

Welke gebeurtenissen maken je boos?

Wat voor soort situaties erger je je aan?

Wat voor soort gedrag irriteer je je aan?

Wat denk je dan?

Tip 2 Gedachten veranderen

Veel mensen denken dat een gebeurtenis of gedrag van iemand kan leiden tot boosheid. Dat de boosheid wordt veroorzaakt door iets buiten jou. Hoe kan het dan dat de ene persoon boos wordt naar aanleiding van een situatie maar een ander totaal niet? Dat heeft te maken met de innerlijke reactie, de gedachten die je hebt. Een gebeurtenis of gedrag is alleen een trigger die iets bij je in gang zet door je manier van waarneming en je interpretatie. Je manier van denken heeft een grote invloed op je emoties. Emoties kun je dus beïnvloeden. Ga de verzamelde gebeurtenissen bij langs en vraag je af:

Welke gedachten maken mij kwaad?

Door je bewust te worden van je gedachten kun je je manier van denken veranderen. Stel je denkt: “Hoe kan iemand zo dom zijn. Dat is zo irritant.” kun je denken “Hij weet het gewoon niet. Daar kan hij waarschijnlijk niets aan doen.”

Ga eens na hoe je bepaalde situaties en bepaald gedrag kunt relativeren.

Tip 3 Verwachtingen veranderen

Verwachtingen spelen, vaak onbewust, een grote rol bij gevoelens van frustratie, machteloosheid en kwaadheid. Vooral onrealistische verwachtingen omdat je er wellicht vanuit gaat dat een ander net zo in het leven staat als jij. Het is zinvol om je bewust te worden van je normen en waarden, vooral ten aanzien van arbeidsethos, samenwerking en in de liefde. Verwachtingen gaan samen met wat je vindt dat mensen zouden moeten doen en kunnen.

Tip 4 Omgaan met frustratie

Omgaan met frustratie betekent omgaan met tegenslag en met het feit dat het leven vaak anders loopt dan dat je hoopt en verwacht. Een effectieve manier om stress te verminderen is enerzijds door anders te denken en anderzijds door je ademhaling te reguleren. Bij frustratie gaat je ademhaling omhoog. Wanneer je diep in- en uitademt terwijl je tegen jezelf zegt: “Laat het los.” of “Het komt goed.” Of “De wereld vergaat niet.” kun je fysiek en mentaal tot rust komen.

Tip 5 Time-out nemen

De tip om eerst tot tien te tellen heb je vast wel vaker gehoord. Het voorkomt dat je zonder na te denken reageert. Eerst even nadenken en diep ademhalen. Daarmee is het heftige vuur iets gedoofd. Je kunt ook letterlijk een time-out nemen door de ruimte te verlaten en eerst tot rust te komen. Diep in- en uitademen is de eenvoudigste manier om je spanningsniveau te verlagen.

Tip 6 Voorbereiden

Een effectieve strategie voor het verminderen van kwaadheid is het anticiperen op situaties die je woede kunnen aanwakkeren. Bij tip 1 heb je onderzocht bij welke situaties je woede geactiveerd dreigt te worden. Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Je stelt je voor wat er kan gebeuren en ziet voor je hoe je in dat geval wilt reageren. Je gaat na welke gedachten je daarbij kunnen helpen en hoe je ontspannen kunt blijven. Mocht er boosheid opkomen dan blaas je het uit. Je ziet voor je hoe je op een rustige en respectvolle manier reageert. Het is handig om de tekst die je nu paraat hebt op te schrijven en bij de hand te hebben.

Emotionele Intelligentie Academie

Omgaan met emoties

Het leren herkennen, erkennen en verwoorden van emoties kan voorkomen dat je alleen gericht bent op lichamelijke klachten en oorzaken. De meeste mensen hebben geen onderwijs of opvoeding gehad in het omgaan met emoties. Dat is vreemd want emoties liggen aan de basis van onze persoonlijkheid en ze dragen zorg voor ons welzijn.

Tijdens de cursus Emoties wat moet ik ermee? wordt in drie dagen alles behandelt wat je over emoties moet weten, word je je meer bewust hoe je zelf met emoties omgaat en ervaar je hoe het is om met emoties van anderen om te gaan.

Meer info over de cursus

Wil je eerst gratis kennismaken om te kijken of dit iets voor je is?

Meld je aan via het contactformulier.