You are here: Home » Artikelen over verdriet » Obstakels in het verwerken van een pijnlijk verlies en het oplossen van deze obstakels

Obstakels in het verwerken van een pijnlijk verlies en het oplossen van deze obstakels

Na een pijnlijk verlies van bijvoorbeeld een dierbaar persoon of dierbaar werk of jouw dierbare gezonde lichaam vragen emoties en gevoelens om verwerkt te worden.

Emoties vragen in eerste instantie om aandacht. Dat klinkt duidelijk en eenvoudig. Dat is het ook als emoties en gevoelens bij jou een vanzelfsprekend onderdeel zijn van jouw manier van leven. Maar dat is bij veel mensen niet het geval. Zij vermijden, negeren of onderdrukken emoties. Bij een verwerkingsproces word je geconfronteerd met jouw manier van omgaan met emoties. Wanneer je gewend bent om emoties te vermijden of te onderdrukken ontstaat er een blokkade in het verwerkingsproces. Zo kun je het slechte nieuws, zoals een overlijden van een dierbare persoon, dat je ongeneeslijk ziek bent, dat je ontslag krijgt of dat je partner onverwachts wil scheiden, horen maar niet voelen. Misschien probeer je het met je verstand te begrijpen. In de hoop dat je gevoelens daarmee verdwijnen. Helaas…. Het niet kunnen begrijpen, wat vaak een uitstel van voelen is, kan overgaan in een verbijsterend verzet dat dit niet had mogen gebeuren.

Zolang je niet kunt toegeven dat het waar is wat er is gebeurd, hoef je het nog niet te voelen.

Toegeven betekent dat je al die pijnlijke gevoelens gaat voelen. Om dat te voorkomen kun je ook middelen gebruiken om deze gevoelens te verdoven door alcohol, pijnstillers, kalmeringsmiddelen of slaapmiddelen. De gevoelens lijken dan weg te zijn maar dat is een illusie. Je hebt ze alleen maar verdoofd. En als je niet uitkijkt krijg je er een verslavingsprobleem bij.

Door je emoties te verdoven of te onderdrukken voorkom je dat je een verlies verwerkt. Met andere woorden je hebt jezelf niet toegestaan te huilen en te treuren om dit verlies. Je staat jezelf niet toe wat dit verlies met jou emotioneel heeft gedaan. Deze gevoelens wachten erop om verwerkt te worden.

Wanneer het verlies in de kindertijd is gebeurd, bijvoorbeeld het verlies van je vader of moeder, dan is het begrijpelijk dat dit verlies voor jou als jongetje of meisje te overweldigend was. Maar het is nooit te laat om hier aandacht aan te besteden:

Sluit je ogen en ga terug in de tijd. Haal de herinneringsbeelden terug en sta stil bij wat deze beelden en herinnering met je doet.

Boosheid in plaats van verdriet

Er zijn verschillende effectieve strategieën die ervoor zorgen dat je een verlies niet hoeft te verwerken. Met andere woorden dat je de pijn en het verdriet niet hoeft te voelen. Sommige mensen gaan hard aan het werk of zorgen op een of andere manier dat ze bezig blijven om te voorkomen dat ze stil staan, waardoor emoties de kop op kunnen steken. Anderen worden boos op alles wat voorbijkomt, alsof iets of iemand de schuld is aan dit verlies. Het is niet verkeerd om je boos te voelen. Hoe raar het ook klinkt maar je kunt je boos voelen dat een dierbare persoon er niet meer is. Je kunt je zelfs in de steek gelaten voelen. Boosheid is onderdeel van een verwerkingsproces, maar vaak ontkent.

Maar wanneer woede de functie heeft om te voorkomen dat je de pijn en het verdriet ervaart, kan het tegen je werken. In zekere zin word je bedreigt door pijn en met woede houd je dit op afstand. Omdat je woede op iets wilt richten, ga je op zoek naar een doelwit, naar iets of iemand die waarschijnlijk niets te maken heeft met het verlies. Dat kan van alles zijn wat voorbij komt; de politieke situatie in het land, een ziekte waar geen medicijn voor is, de laakbaarheid van dokters of andere medici, mensen in je omgeving die je proberen te vermijden, de postbode die niet op tijd de post bezorgt, apparaten die niet doen wat ze zouden moeten doen.

Woede is nu eenmaal gemakkelijker om te voelen dan pijn en verdriet. Woede geeft je een gevoel van kracht en macht. Maar het effect van woede, wanneer je deze op mensen in je omgeving richt, is destructief. Mensen voelen zich bekritiseerd, afgewezen, veroordeeld of ze voelen zich onheus behandeld of gekwetst. Je hebt niet in de gaten dat je woede genadeloos kan zijn. Het is genadeloos omdat de energie voortkomt uit een bron van pijn en wanhoop. Je staat onder druk omdat er pijn is die je wilt onderdrukken. Jouw gevecht tegen jouw emoties richt zich op onschuldige anderen. Daarnaast zorg je ervoor dat mensen van je afgaan in plaats van naar je toekomen. Ze kunnen niet zien en ervaren dat je pijn hebt. Dat kan heel verwarrend zijn voor je omgeving.

Boosheid kan ook de vorm aannemen van verongelijktheid.

Verongelijkt dat dit jou is overkomen. Het gevaar ligt op de loer dat je je daardoor een slachtoffer gaat voelen en je boos en jaloers bent op mensen die dit niet hebben meegemaakt. Verongelijktheid gaat dan samen met het idee dat het niet eerlijk is wat er is gebeurd. Dat is het vaak ook niet, maar dat is een kinderlijke houding ten aanzien van het leven. Het leven is nu eenmaal lang niet eerlijk, maar je hebt er mee te dealen. Verongelijktheid staat het verwerkingsproces in de weg omdat je blijft hangen in een gevoel van zielig zijn. Het huilen is het huilen van een slachtoffer, waaronder vaak boosheid ligt verstopt. Dit huilen kan erg lang doorgaan, het lucht niet op want hiermee verwerk je niet de onderliggende pijn van het gemis. Het slachtoffergevoel is een ingewikkeld gevoel; deels bestaat het uit een gevoel van hulpeloosheid en deels bestaat het uit een onduidelijke, niet uitgesproken boosheid, die eisend over kan komen. Het kan verwarrend zijn voor jezelf en voor diegenen die je wel willen helpen maar het idee krijgen dat je niet echt geholpen wil worden, omdat je echte hulp niet aanvaard. Dat is de boosheid die dan opspeelt. Door ervaringen uit de kindertijd is het blijkbaar moeilijk om de boosheid te erkennen. Dat is jammer want via de boosheid kun je weer kracht gaan ervaren om in beweging te komen en iets van je leven te maken.

Hoe moet je je boosheid kwijtraken?

Dat is eenvoudig en moeilijk. Eenvoudig omdat wanneer je weet dat je de pijn wilt vermijden van het afscheid, deze eindelijk kunt gaan voelen. De focus veranderen van naar buiten gerichte boosheid, naar de focus naar binnen gericht, waar andere emoties liggen te wachten om gevoeld te worden. Wat moeilijk zal zijn is het verzet tegen de pijn op te geven, omdat je misschien het gevoel hebt dat je dan nooit meer ophoudt met huilen of omdat je bang bent dat je instort en niet meer kunt functioneren.

Maar besef zolang je vasthoudt aan woede raak je mensen die om je geven en er voor je kunnen zijn, kwijt.

Zit je zo vast aan woede, dan kan het zinvol zijn hulp te zoeken om de woede er helemaal uit te laten, zodat je eindelijk bij de onderliggende pijn kunt komen. Het uitrazen van de woede is een middel om bij het verdriet te komen. Doe dit met een therapeut die hierin geschoold is. Het uiteindelijk voelen van de pijn en het verdriet helpt je met de verwerking van een afscheid, een verlies en voorkomt dat je verbittert.

Toont iemand in je omgeving veel woede na een verlies, besef dan dat diegene moeite heeft om de pijn van dit verlies toe te staan en dat de woede niet persoonlijk is maar een vermijdingsstrategie.

Gevangen in schuldgevoel

Een schuldgevoel ontstaat door de gedachte dat je iets hebt nagelaten of dat je niet genoeg je best hebt gedaan. Schuldgevoel kan, door dit negatieve oordeel over jezelf, ervoor zorgen dat je blijft ronddraaien in alles wat je hebt nagelaten of wat je misschien had kunnen doen. Doordat je je hierdoor slecht voelt over jezelf, is er ook vaak schaamte om het hier over te hebben. Je neemt afstand omdat je bang bent dat de ander hetzelfde oordeel heeft. Je denkt dat de ander je waardeloos, slecht en egoïstisch vindt. Vervolgens verberg je jezelf voor de ander terwijl je niet beseft dat het je eigen gedachten zijn. Je sluit je af voor de liefde van de ander voor jou.

Een hardnekkig schuldgevoel is als zelfkastijding. Dat is destructief en helpt je niet bij de verwerking. Je loopt het risico om in een depressie terecht te komen omdat je verzandt in het ontoereikende gevoel dat het te laat is om het goed te maken. Je gaat je de rest van je leven slecht voelen over jezelf en besluit dat je niet de moeite waard bent om van te houden.

Het enige antwoord hierop is jezelf vergeven. Daarnaast is het goed om te beseffen dat je jezelf te veel macht toekent door te denken dat het daardoor anders was gelopen. Het is belangrijk om te besluiten dat je je best hebt gedaan en dat je destijds niet meer kon doen dan je deed, omdat je gewoonweg niet beter wist of kon. Het lag toen niet in je vermogen om het anders te doen. Daarnaast is het goed om te beseffen dat je niet de enige bent die verantwoordelijk is voor een gelukkige relatie. It takes two to tango. Als de ander niet duidelijk heeft aangegeven wat hij/zij nodig had, verlangde of vervelend vond, dan kon je dat niet ruiken. Jezelf hierover achteraf schuldig voelen is voorbijgaan aan de verantwoordelijkheid van de ander.

Met deze gedachtegang kun je jezelf vergeven en ontlasten. Pas als je jezelf echt kunt vergeven ben je in staat om open te staan voor de vergeving van de ander. Pas dan kun je de liefde van de ander ontvangen omdat je ook weer van jezelf kunt houden.

Ook door te benoemen waar je spijt van hebt, kan je ontlasten. Spijt hebben van iets wat je had willen doen en niet hebt gedaan is heel verdrietig. Door hier verdrietig over te zijn kun je dit gevoel loslaten en geef je de ander de kans om jou te vergeven.

Je verdriet niet kunnen of willen delen

Voor veel mensen is het moeilijk om in aanwezigheid van een ander te huilen. De meeste mensen huilen liever alleen. Deels is dit een gewoonte die je van je ouders hebt overgenomen waardoor je je gaat schamen als iemand je ziet huilen. In mijn praktijk is het voor de meeste mensen een automatische reactie om hun excuses aan te bieden als ze gaan huilen. Dat zit blijkbaar diep in hen verankerd dat je je moet schamen als je jezelf zo laat gaan. In je eentje huilen heeft iets beschamends alsof je het moet verbergen.

In aanwezigheid van een ander huilen kan ook heel kwetsbaar voelen. Je weet niet of de ander hier goed op gaat reageren. Ook dit heeft vaak te maken met imprints uit de kindertijd, vooral de herinneringen hoe je ouders op verdriet reageerden. Daarnaast leven we in een cultuur waarin emoties veelal worden verborgen. Dat heeft tot gevolg dat veel mensen niet geleerd hebben hoe ze om moeten gaan met iemand die huilt. Deze onhandige houding zorgt er vervolgens weer voor dat je je huilen inhoudt, want je wilt de ander niet belasten en in een opgelaten situatie brengen.

Het is heel erg jammer dat we niet gemakkelijker met huilen kunnen omgaan, want wanneer je door een ander gezien en erkent wordt in je verdriet en je dit meeleven kunt aannemen, ga je in een stroomversnelling de pijn verwerken. Niemand kan je verdriet wegnemen of de pijn voor je verwerken. Liefde lijdt door verlies en liefde heelt door het ontvangen van liefdevolle steun. Door je verdriet te delen krijg je de erkenning dat het er helemaal mag zijn.

Je gezien en gesteund voelen maakt je zacht. Je hoeft je niet meer sterk te houden. Je mag er zijn met al je verdriet. De ander zegt zonder woorden: “Ik leef met je mee.” Je bent niet meer alleen met dit diepe verdriet.

Overgave aan verdriet

Wanneer je je verzet eindelijk opgeeft en je aanvaard dat je een intens verlies hebt geleden, kan het verdriet naar buiten komen. Je geeft je over en je huilt. Het verdriet komt in golven als weeën bij een bevalling. Je hoeft niets te doen, het lichaam weet wat het moet doen. Je geeft je over aan de kracht van deze emotie. Het huilen bevrijd je van de last van het verzet. Je wordt weer zacht. Het diepgaand ervaren en aanvaarden van het verlies geeft rust en ruimte. Verwacht alleen niet dat alle pijn na een keer goed huilen voorbij is. Dat is niet aan jou om te beslissen. Het verwerkingsproces is voor ieder mens anders en de duur is afhankelijk van de zwaarte van het verlies.

Copy-right Marja Postema

Heb je moeite om met emoties om te gaan?

De meeste mensen hebben geen onderwijs of opvoeding gehad in het omgaan met emoties. Dat is vreemd want emoties liggen aan de basis van onze persoonlijkheid en ze dragen zorg voor ons welzijn.

COACHING MOGELIJKHEDEN

Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek

 

Ben je al even bezig is met bewustwording en je persoonlijke ontwikkeling?

Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?

Heb je behoefte aan een persoonlijke en professionele ontwikkeling?

GEACCREDITEERDE OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP 

 

INTERESSANT ARTIKEL? Wil je het delen met je netwerk?

Marja heeft dertig jaar ervaring in het begeleiden van mensen bij de ontwikkeling van hun Emotionele Intelligentie en het loskomen van vroegkinderlijk trauma. Zij is auteur van het boek 'Emoties wat moet ik ermee?' en 'ABC van 15 emoties'. Marja heeft een effectief stappenplan ontwikkeld dat je helpt om emoties beter te herkennen, te accepteren en te uiten. Ze is getrouwd, heeft een volwassen dochter en woont en werkt in Amersfoort.

https://www.omgaanmetemoties.nl