De effecten van onbewuste stress op je mentale, psychische en emotionele gezondheid.
Wat zijn onbewuste stressfactoren?
Onbewuste, verborgen stressfactoren komen voort uit enerzijds de conditionering die je als kind hebt ondergaan en anderzijds door onbewust aangepast gedrag dat je hebt ontwikkeld, vanuit de aanname dat je daarmee geliefd en geaccepteerd zou worden. Zowel de conditionering als het aangepaste gedrag, om te voldoen aan de verwachtingen van de omgeving, zijn meestal onbewust en vaak gevoelsmatig en intuïtief ontstaan. Tijdens de eerste zeven jaar van je leven zijn je hersens nog niet zodanig ontwikkelt dat je cognitief begrijpt wat er gaande is en waarom je bepaalde keuzes maakt en conclusies trekt ten aanzien van je omgeving en ten aanzien van jezelf. Een jong kind is zich cognitief niet bewust van familieproblemen, maar op emotioneel niveau ervaart hij wel de spanning die er speelt, waardoor hij zich bijvoorbeeld leert terug te trekken bij spanning. Emotionele en/of fysieke ontberingen in de kindertijd kunnen geleid hebben tot een algehele terughoudendheid en het negeren van behoefte aan hulp en steun bij fysieke en/of emotionele pijn.
Zo hebben we allemaal een innerlijke programmering die diep in jezelf is geworteld. Doordat deze programmering al zo jong en onbewust is ontstaan, denk je dat je nu eenmaal zo bent. Alles wat een kind als een bedreiging ervaart voor de veilige relatie met de ouders, heeft stress tot gevolg. De sterke relatie tussen onze gezondheid en onze sociale omgeving is wetenschappelijk aangetoond.
Bescherming strategieën
De enige bescherming die een klein kind kan inzetten wanneer bepaalde emoties of de spanning overweldigend zijn, is zich emotioneel afsluiten, letterlijk of figuurlijk uit de situatie verdwijnen bijvoorbeeld door in een fantasiewereld te leven.
Als je al jong leert om het contact met emoties te vermijden leer je niet om de signalen van emoties woorden te geven. Door het contact met emoties te vermijden, betekent niet dat emoties er dan niet zijn. Ze gaan ondergronds en kunnen zorgen voor chronische lichamelijke stress, zonder dat je je hier bewust van bent.
Hoe kan stress tot ziekte leiden?
Emoties beïnvloeden, en worden beïnvloed, door de werking van onze grote organen en de toestand van ons immuunsysteem. Wanneer emoties worden onderdrukt, omdat je genoodzaakt was om dat in de kindertijd te doen, worden de verdedigingssystemen tegen ziekte lamgelegd. Doordat de emoties ondergronds gaan en in het onderbewustzijn een eigen leven gaan leiden, wordt het fysiologisch verdedigingssysteem ontregelt. Dit heeft een schadelijk effect op je gezondheid en kan leiden tot o.a. chronische ziekten zoals het chronische-vermoeidheidssyndroom, de ziekte van Crohn, auto-immuunziekten, kanker, fibromyalgie, migraine en darmziekten. De onderdrukking van emoties speelt hierin een grote rol. Gabor Maté ondersteunt deze stellingen met diverse wetenschappelijke onderzoeken in zijn boek Wanneer het lichaam NEE zegt.
Een hoge bloeddruk is een aandoening die duidelijk gerelateerd is aan stress, maar die door veel mensen wordt gezien als een fysieke afwijking. Artsen gaan lastige gesprekken uit de weg.
Het is moeilijk om te beseffen dat je conditionering bijdraagt aan ziekte.
Een reactie die vaak voorkomt is dat je daardoor het idee hebt dat je zelf schuldig bent aan je ziekte. Dat is natuurlijk niet het geval. Het gaat helemaal niet om schuld. Het gaat om gebrek aan inzichten en gebrek aan bewustzijn. Ook dat is vaak moeilijk om aan te nemen omdat we nu eenmaal een gevoel van controle willen hebben over ons leven en het idee willen hebben dat onze keuzes in het leven bewust zijn gemaakt. Maar helaas weten we ook dat ons bewustzijn zeer beperkt is en dat we voor een groot deel handelen en gedreven worden door onbewuste emotionele drijfveren.
Conditionering waarbij het kind te weinig autonomie ontwikkeld.
Autonomie kan het kind alleen ontwikkelen als de relatie met je ouders niet in gevaar komt, want dan is je overleving in gevaar. Met andere woorden als het kind zich veilig voelt en toestemming krijgt om zijn omgeving te gaan verkennen en zijn kleine keuzes gerespecteerd worden, kan het zijn autonomie ontwikkelen. Een kind kan zijn autonomie opgeven als hij merkt dat ouders dat niet op prijs stellen. Maar vanwege de natuurlijke behoefte om autonomie te ontwikkelen, ervaar het kind alles wat de autonomie ondermijnt als stress. Autonomie opgeven betekent ook dat je je emotionele reacties onderdrukt omdat emoties zo verbonden zijn met wie je in wezen bent. Een onbevredigende relatie tussen ouder en kind, waarbij primaire emotionele behoeften van het kind, zoals liefde, fysieke aanraking, bevestiging, emotioneel contact, niet zijn vervuld, is een belangrijke oorzaak voor chronische stress. Sociaal-emotionele interacties zijn van doorslaggevende invloed op de ontwikkeling van het menselijk brein. De liefde van de ouders is naast een koesterende ervaring, een biologische voorwaarde die essentieel is voor de gezonde fysiologische en psychologische ontwikkeling van het kind. De mate van gevoel van eigenwaarde is gebaseerd op de mate waarin je je door ouders je gewaardeerd hebt gevoeld. De ervaringen die we op jonge leeftijd hebben, beïnvloeden je Innerlijke en uiterlijke houding ten opzichte van de buitenwereld. Denk aan:
Moet je in je beleving alles zelf doen?
Moet je van je jezelf alles aankunnen?
Mag je van jezelf geen hulp vragen?
Mag je van jezelf geen last zijn voor anderen?
Heb je het idee dat je niet iemand bent om van te houden?
Mag je van jezelf niet boos worden?
Moet je een goed mens zijn?
Voel je je verantwoordelijk voor het geluk van anderen?
Dit zijn onbewuste aannames en basisovertuigingen die in de kindertijd zijn ontstaan. Ze bepalen onbewust je gedrag en zorgen er bijvoorbeeld voor dat je geen initiatief neemt of juist te veel, niet spontaan bent, je jezelf voortdurend moet bewijzen of jezelf emotioneel afsluit of inhoudt. Door wetenschappelijk onderzoek is duidelijk geworden dat veel stress veroorzaakt wordt door deze onbewuste aannames.
Voor volwassenen is de biologische stressregulering daarom afhankelijk van een delicaat evenwicht tussen veiligheid binnen de sociale groep en relaties enerzijds en authentieke autonomie anderzijds. Alles wat dit evenwicht verstoord, ongeacht of de betreffende persoon zich daarvan bewust is, is een bron van stress.
Uit: Als het lichaam Nee zegt. (P. 226)
Het is belangrijk om bewust te worden van deze onbewuste kernovertuigingen zodat je ze los kunt laten. Dat betekent dat je je geschiedenis moet onderzoeken om deze belemmeringen om voluit te leven, te herkennen en te kunnen veranderen
De arts als alleenheerser
Bij lichamelijke aandoeningen zijn we geneigd om alle controle uit handen te geven. Dat is niet raar wanneer we het idee krijgen dat je een specialist nodig hebt voor al die verschillende organen in je lichaam. Het grote geheel wordt door de westerse geneeskunde over het hoofd gezien of niet erkend. De holistische denkwijze komt voort uit een manier van kijken waarin alle aspecten van de mens in acht worden genomen. Dat is het grote geheel waarin zowel het lichaam, je mentale en emotionele welzijn een rol spelen. Je bent een geheel. Hoe meer je over jezelf te weten komt, des te kleiner is de kans dat je je overgeleverd voelt aan de westerse medische wereld.
De scheiding tussen lichaam en geest is naast de basis van de westerse medische manier van denken ook een overheersende instelling in onze westerse cultuur. Terwijl de oorzaken van ziekte o.a. voortkomen uit sociaal-economische structuren, waarbij mensen het gevoel krijgen dat ze alleen gewaardeerd worden vanwege hun economische bijdrage.
Wat is er nodig om fysiek, mentaal en emotioneel gezond te worden?
Inzicht krijgen in het verband tussen lichaam en geest met betrekking tot ziekte.
Inzicht krijgen in het verband tussen emotionele stress en fysieke klachten.
Inzicht krijgen in factoren die zorgen voor chronische emotionele stress.
Je kunt niet niet voelen. In de interactie met mensen ervaar je (onbewust) een gevoel. Dat kan een aangenaam gevoel of een onaangenaam gevoel zijn. Je vindt iemand leuk of niet leuk. Dat hoeft nog geen stress te geven. De stress ontstaat bijvoorbeeld wanneer je iemand onaangenaam vindt of je ergert je aan iemand of je voelt je geïntimideerd door iemand. Deze ervaringen hebben invloed op het stressniveau in je lichaam. Je krijgt buikpijn, gaat zweten, je ademhaling gaat omhoog of je voelt de spanning in je spieren. Deze interacties kunnen invloed hebben op je gezondheid, vooral wanneer je langdurig met mensen omgaat die deze emotionele stress veroorzaken.
Emotionele stress is de spanning die je ervaart die verbonden is met emoties, zoals angst, boosheid, hulpeloosheid, machteloosheid, frustratie, woede, verdriet, etc. Deze emoties geven vooral stress omdat je ze onderdrukt.
Stressvolle gebeurtenissen in het leven
Er is een uitgebreid onderzoek gedaan naar levensgebeurtenissen die invloed hebben op stress. Deze lijst van Holmes en Rahe kennen aan iedere gebeurtenis een aantal punten toe. Bij meerdere gebeurtenissen in een jaar tel je de punten bij elkaar op. De totaalscore geeft een indruk van de hoeveelheid stressvolle gebeurtenissen die je hebt doorgemaakt en kun je gebruiken als een maat voor de hoeveelheid stress.
Vraag de gebeurtenissen lijst van Holmes en Rahe aan:
Wil je onderzoeken hoe je bent beinvloed in het gezin waarinje bent opgegroeid, dan help ik je graag.
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Ben je al even bezig is met bewustwording en je persoonlijke ontwikkeling?
Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?
Heb je behoefte aan een persoonlijke en professionele ontwikkeling?
Wil je vat krijgen op verschillende vormen van conditionering?
Wil je mensen helpen om fysiek, mentaal en emotioneel gezond te worden?
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP VOOR PROFESSIONALS
Wil je weten welke stressymptomen aangeven dat je op weg bent naar een burn-out?
Vraag de gratis test aan:
Inspiratie: Als het lichaam NEE zegt. Auteur: Gabor Maté
