Van overspanning naar ontspanning
Van eenzaamheid naar verbinding met jezelf
Van aanpassen naar autonomie
Van aanklampen naar loslaten
Van jezelf weggeven naar begrenzen
Van jezelf verliezen naar trouw zijn aan jezelf
Van valse hoop naar realistisch besef
Van zelfafwijzing naar zelfliefde
Codependentie is gedrag waarbij je je enerzijds overmatig richt op de behoeften en wensen van de ander. Dit aanpassen en pleasen gaat onbewust, automatisch. En anderzijds voel je je heel afhankelijk van de goedkeuring en waardering van de ander. Codependentie vindt vooral plaats in liefdesrelaties, maar kan ook ontstaan in vriendschapsrelaties, tussen broers en zussen of bij collega’s op het werk.
Letterlijk vertaald betekent het woord co-dependent ‘samen/mede’ (Latijnse betekenis van CO) en het Engelse woord dependent betekent afhankelijk.
De term ‘codependentie’ is ontstaan voor partners die een problematische relatie hadden met een partner met een verslavingsprobleem. Samen zijn ze afhankelijk; de een van een middel en de ander van de partner.
Het bleek dat veel ‘codependentie-partners’ een aan alcohol- en/of drugs- verslaafde ouder(s) hadden. Iemand lijkt in zijn of haar volwassen leven (onbewust) een aan alcohol- en/of drugsverslaafde partner te kiezen. Alsof dit de ‘codependentie-partner’ in staat stelt een getraumatiseerde situatie uit de jeugd te ‘herstellen’ door ‘perfect’ te zijn of het de ander naar de zin te maken. Het is de aanname van een kind; ‘als ik mij maar goed gedraag of zoals ik denk dat mijn vader/moeder mij graag ziet, dan word ik gezien, gewaardeerd en liefgehad’. Op deze manier hoopt je innerlijke kind zich te bevrijden van onverwerkte angst, verdriet, wanhoop en eenzaamheid en van het idee dat je niet goed genoeg bent of niet iemand om van te houden.
Relatieverslaving
Wanneer je vastzit in een ongelijkwaardige en ongezonde liefdesrelatie, kun je spreken van een relatieverslaving. Je blijft geloven en hoop houden dat je inspanningen uiteindelijk zullen leiden tot een wederzijdse, gelijkwaardige verbinding. Met andere woorden je hoopt dat je partner zich ook zal geven aan jou en verantwoordelijkheid neemt voor een gelukkige relatie. Wanneer deze situatie te lang duurt leef je in valse hoop en is dat verlangen een romantische illusie. Een relatieverslaving kan voortkomen uit codependentie gedrag.
Hoe herken je codependent gedrag?
Je bent voortdurend opzoek naar waardering, bevestiging en goedkeuring van een ander.
Je hebt een ander zijn/haar bevestiging nodig om gelukkig te zijn.
Je voelt je alleen goed als een ander jou waardeert.
Om waardering te krijgen pas je je heel gemakkelijk aan, aan de behoefte en wensen van de ander. Je voelt direct aan wat de ander nodig heeft.
Je negeert je eigen behoeftes en gevoelens en je gaat emotioneel zorgen voor de behoeftes en gevoelens van de ander.
Je hebt moeite om je grenzen aan te geven. Je zegt ‘ja’ terwijl je ‘nee’ voelt.
Je bent jezelf voortdurend aan het bewijzen (perfectionisme).
Je levert een gevecht met je gevoel van waardeloosheid.
Je vermijdt conflicten, zoekt naar harmonie waarin je je voegt.
Je verbergt je ware gevoelens, weet op den duur ook niet meer wat je voelt.
Je buitenkant en binnenkant stemmen niet overeen; van binnen voel je je kwetsbaar en onzeker en van buiten doe je alsof je vol zelfvertrouwen bent.
Je hebt vaak het gevoel dat je niet goed genoeg bent.
Je ervaart een diep verlangen naar bevestiging en goedkeuring.
Je ervaart een diepe onzekerheid bij kritische opmerkingen van een ander.
Je ervaart een chronisch gevoel van eenzaamheid en leegte met gevoeligheid voor depressie.
Je ervaart een chronisch gevoel van ontoereikendheid en wellicht schuldgevoel.
In een relatie ervaar je je partner als emotioneel niet bereikbaar. Je Gaat ervanuit dat jij dat kan oplossen door jezelf helemaal (weg) te geven.
Je ervaart dat je uit balans bent en ongelukkig en hebt het gevoel dat je hier geen grip op hebt
Je hebt een grote behoefte aan controle over situaties om falen te voorkomen. Daardoor pieker en twijfel je veel.
Uit angst voor verlating, afwijzing en eenzaamheid ga je steeds meer je best doen.
Hoe ontstaat codependent gedrag?
Codependent gedrag is in de kindertijd onbewust ontstaan als een coping strategie om aandacht, goedkeuring, waardering en liefde van een of beide ouders te krijgen. Het komt voort uit een diepe drijfveer om gezien en erkent te worden voor wie je bent. Hier ligt later ook de verwarring want je wordt wel gezien in jouw aanpassingsgedrag en dit gedrag wordt gewaardeerd, maar je krijgt niet wat je echt wilt en dat is dat je gezien wordt in wie je echt bent. Alleen dat is nauwelijks zichtbaar voor de ander want dat laat je niet zien. Zo bijt je in je eigen staart.
Jouw ervaringen tijdens de eerste zeven jaar van je leven, hebben je ontwikkeling voor een groot deel bepaald.
Je fundament wordt dan gevormd. Dat gaat over gevoel van eigenwaarde, zelfvertrouwen, vertrouwen in anderen, het gevoel dat je de moeite waard bent en dat je iets kunt.
Onze ervaringen in de kindertijd en het voorbeeldgedrag van onze opvoeders over het omgaan met emoties, intimiteit en kwetsbaarheid, hebben veel invloed op ons gedrag in het heden. Daardoor heb je bijvoorbeeld moeite met het aangaan van relaties, met intimiteit of moeite om je kwetsbaar op te stellen.
Wanneer je als kind steeds te horen kreeg dat je je mond moest houden, omdat je te dom of te klein was of omdat anderen het beter wisten, zal het gevoel van machteloosheid en onzekerheid als een bodem onder jouw bestaansrecht zijn gelegd. Je kunt uit zelfbescherming hebben gekozen voor gehoorzaamheid, behulpzaamheid of vriendelijkheid. Later in je volwassen leven heb je moeite om je mening te geven of je kennis te delen. Je zult je eerder kleiner en minderwaardig voordoen dan dat je uitkomt voor je deskundigheid en je kwaliteiten.
Als je als kind al rekening bent gaan houden met (een van) je ouders omdat er een beroep op je werd gedaan om voor hen emotioneel en praktisch voor hen te gaan zorgen, ben je in feite de ouder van (een van) je ouder geworden. Dit noemt men parentificatie. Het betekent dat je te jong volwassen moest gedragen en je je verantwoordelijk hebt gevoeld voor het welzijn van je ouder(s). Zo heb je geleerd en wellicht geconcludeerd dat je er zelf niet toedoet maar dat je er pas toedoet als je er voor anderen bent.
Als kind besef je niet dat mensen over je grenzen gaan door te veel van je te eisen, je uit te schelden of je ongewenst (gewelddadig) aan te raken. Je kunt je eigen grenzen ook verlaten door emotioneel afwezige ouders. Je probeert te voelen wat de ander nodig heeft zodat je een emotionele verbinding kunt ervaren. Later in je leven weet je niet hoe je jezelf kunt beschermen. Je hebt waarschijnlijk niet het gevoel dat je iets mag weigeren of mag zeggen dat je iets vervelend vindt.
Wanneer je geleerd hebt om je af te stemmen op de wensen en behoeften van anderen, zul je waarschijnlijk een beroep in die richting zoeken. Wellicht word je een hulpverlener, verpleger of coach. Je kunt jezelf heel goed wegcijferen. Het kost je zelfs moeite om te bedenken wat je eigen behoeftes zijn. Je bent geneigd om te denken dat je zelf niets nodig hebt. Maar waar komen dan die gevoelens van leegte, eenzaamheid, somberheid of minderwaardigheid vandaan?
Kinderen die in een gezin zijn opgegroeid waarin ze werden genegeerd, aangevallen, hun mond gesnoerd of in de steek gelaten, leren dat ze niets in te brengen hebben. Ze gaan hun gevoelens, wensen, ideeën, manier van denken, impulsen allemaal inhouden omdat ze ervaren dat het niet veilig is. Later in je volwassen leven zul je moeite hebben met het bewustzijn van jouw binnenwereld omdat je je altijd hebt afgestemd op de buitenwereld.
De behoefte aan liefde, erkenning en aandacht buiten jezelf wordt een patroon wat later wordt herhaald in relaties. Zoals in je jeugd, zal je voor de liefde wederom hard je best gaan doen bij partners die emotioneel niet beschikbaar voor je zijn. Je blijft dan werken voor iets wat telkens net buiten handbereik blijft.
Aan jouw buitenkant is vaak niets te zien maar van binnen kun je worstelen met onzekerheid, angst en eenzaamheid en mogelijk schaamte.
Wat je niet in de gaten hebt, is dat dit gedrag zoals voortdurend presteren, perfect moeten zijn of anderen behagen, beschermingsgedrag is. Overlevingsstrategieën die je in de kindertijd ontwikkelde om geaccepteerd te worden in je gezin van herkomst. Je doet er alles aan om de gevoeligheden en de pijn en verdriet of boosheid van destijds niet te voelen. Je denkt dat je het verleden achter je kunt laten en je kunt richten op de toekomst. Je denkt dat het eenvoudig is om emoties te negeren of te onderdrukken.
Meestal was er in het gezin weinig of geen aandacht voor de gevoelens en behoeftes van de kinderen. Bijvoorbeeld doordat de ouders druk waren met zichzelf, met een van de kinderen, met hun werk, zorg moesten dragen voor een zieke ouder of omdat ze zelf niet geleerd hebben om een emotionele verbinding aan te gaan. Deze emotionele verwaarlozing is de basis van een gevoel van minderwaardigheid en een negatief zelfbeeld.
Het gevolg van codependent gedrag, de problemen die zich aandienen:
Dat je moeite hebt om je eigen behoeften te ervaren.
Dat je je eigen behoeften en wensen opzijzet.
Dat je vervreemd raakt van jezelf, jezelf kwijtraakt van wie je echt bent.
Dat je jezelf afhankelijk maakt van de goedkeuring en waardering van de ander.
Dat je je op den duur steeds ongelukkiger gaat voelen want je krijgt niets terug.
Dat zich als reactie op het ongelukkig zijn, fysieke- en stressklachten ontstaan, wat uiteindelijk kan leiden tot een burn-out.
Dat je moeite hebt om emotioneel gezonde partner te vinden.
Dat je moeite hebt om je grenzen te ervaren en te stellen.
Relatieproblemen waarin jij je machteloos voelt en wanhopig
Hoe kom je los van codependent gedrag?
Omdat het codependent gedrag zijn oorsprong heeft in je jeugd en daardoor verankerd is in jouw fundering, is het niet iets wat je even kunt oplossen. Het is zo verbonden met je zelfbeeld, dat er tijd en aandacht nodig is om dit negatieve zelfbeeld te veranderen.
Kinderen ontwikkelen eigenwaarde in eerste instantie door waardering en liefde van ouders en opvoeders. Wanneer ouders hun kinderen het gevoel geven dat ze niets waard zijn, neemt het kind dit over als een waarheid. Gezonde eigenwaarde is het gevoel waardevol te zijn als persoon. Niet om wat je doet maar gewoon om wie je bent. Codependent gedrag komt voort uit het gevoel dat je minder waard bent dan anderen. Loskomen van codependent gedrag is een proces van een minderwaardig zelfbeeld naar een eigenwaardig zelfbeeld, zodat je waardering uit jezelf kunt halen.
Tijdens dit proces is er aandacht voor:
Het herkennen en erkennen van jouw gevoelens en behoeften.
Het ontwikkelen van zelfliefde.
Het versterken van je autonomie.
Het loslaten van jouw beschermende buitenkant.
Jouw eigenheid ontdekken en koesteren.
Jouw grenzen ervaren en naar buitenbrengen.
Door het ontwikkelen van zelfliefde en in verbinding te staan met je gevoelens en behoeftes kom je ‘thuis’ in jezelf
Wil je niet meer afhankelijk zijn van wat anderen zeggen of vinden?
Wil je niet meer aangetrokken worden door een emotioneel onbereikbare partner?
Wil je het codependent gedrag leren loslaten?
Wil je emotioneel op je eigen benen staan?
Wil je eindelijk een stabiele relatie waarin je wederzijdse liefde ervaart?
Hoe saboteer je jezelf en blijf je in de illusie hangen dat het ooit goed komt?
Door te denken dat het ooit een keer goed moet komen.
Door je best te doen je partner te begrijpen.
Door te denken als je partner gelukkig is dat hij/zij jou ook gelukkig kan maken.
Door te denken dat het leven nu eenmaal moeilijk is.
Door te denken dat je nu eenmaal geeninvloed hebt op je leven.
Kom je er zelf niet meer uit en wil je geholpen worden in dit proces?
Zodat…….
Je jezelf niet meer hoeft weg te geven in een relatie.
Je een gelijkwaardige en wederzijdse liefdevolle relatie krijgt.
Je niet meer hoeft te vechten in een relatie.
Je geen eenzaamheid meer hoeft te ervaren in een relatie.
Je liefde kunt ontvangen.
Je ontspannen en vervuld kunt zijn.
Je op jezelf kunt vertrouwen.
Jij jezelf de moeite waard vindt.
Je voelt hoe het is om autonoom te zijn.
Je eigenwaarde groeit zodat je gezonde relaties kunt aangaan.
Je je vrij voelt en jezelf kunt zijn.
Je vorm kunt geven aan wie je echt bent.
Je niet meer afhankelijk bent van de goedkeuring van anderen.
Wil je loskomen van codependentie of wil je de relatie nog een kans geven met hulp?
Ik, Marja, help je hier graag mee.
Neem contact met mij op via het contactformulier voor een gratis kennismakingsgesprek
Wordt het niet tijd om eindelijk te leven vanuit een positief zelfbeeld?
OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Zowel de coaching als de opleiding vinden plaats in Amersfoort.
Wil je in je eigen tempo online leren om meer jezelf te zijn?
Dan is de onlinecursus Ontspannen jezelf zijn wellicht iets voor jou
Wil je eerst een (gratis) kennismakingsgesprek om te kijken wat het beste bij jou aansluit?
Neem contact met mij op via het contactformulier
