You are here: Home » Artikelen over vreugde en geluk » Universele basisbehoeften van de mens

Universele basisbehoeften van de mens

behoefte om er bij te horen

Universele behoeften zijn jouw kompas voor geluk

Behoeften spelen vanaf de geboorte een belangrijke rol in ons leven. Behoeften motiveren je om in beweging te komen. Iedereen heeft zijn eigen manier om die behoeften in te vullen. Sommige van die manieren zijn constructief en andere meer destructief, zoals het gebruik van alcohol, drugs of eten om je fijn te voelen. Wanneer een behoefte niet vervuld wordt ontstaan er emoties als boosheid, angst, onrust, machteloosheid, wanhoop, frustratie, en verdriet. Wanneer je behoefte is vervuld voel je plezier, geluk, rust, voldoening, hoop, trots, verbinding, opluchting, dankbaarheid, ontspanning, vervulling, vitaliteit, enthousiasme en veiligheid.

In dit artikel ga ik eerst in op de piramide van Maslow. Behoeften die missen in dit model zijn onze emotionele behoeften en hier hebben we zowel dagelijks als in de relatie mee te maken.  Hier ga ik vervolgens op in.

De universele behoeften piramide van Maslow 

De psycholoog Abraham Maslow publiceerde in 1943 de basisbehoeften in een hiërarchische ordening, in de vorm van een piramide. Volgens Maslow heeft ieder mens vijf basale behoeften. Deze basisbehoeften beïnvloeden je motivatie en zijn bij alles wat je doet aanwezig. Je kunt ze tijdelijk vervullen of invullen, maar vrijwel onmiddellijk daarna ervaar je opnieuw een behoefte. Volgens zijn theorie zou de mens pas streven naar bevrediging van de behoeften die hoger in de hiërarchie geplaatst zijn, nadat de lager geplaatste behoeften bevredigd zijn. Het uitgangspunt dat mensen hun behoefte in een bepaalde volgorde (eerst eten en drinken, dan een baan en een huis, dan een sociaal netwerk en uiteindelijk de behoefte aan zelfontwikkeling bevredigen, is totaal achterhaald. Er is geen vast patroon of hiërarchische volgorde waarop mensen hun behoeftes bevredigen. Iemand die worstelt met zijn gezondheid, kan ook van kunst genieten en de behoefte hebben om naar kunsttentoonstellingen te gaan.

Maar los van de volgorde geeft de theorie een aantal basisbehoeften aan.

Behoeften motiveren je om in beweging te komen.

Iedereen heeft zijn eigen manier om die behoeften in te vullen. Sommige van die manieren zijn constructief en andere meer destructief, zoals het gebruik van alcohol, drugs of eten om je fijn te voelen. Wanneer een behoefte niet vervuld wordt ontstaan er emoties als boosheid,  angst, onrust, machteloosheid, wanhoop, frustratie, en verdriet. Wanneer je behoefte is vervuld voel je plezier, geluk, rust, voldoening, hoop, trots, verbinding, opluchting, dankbaarheid, ontspanning, vervulling, vitaliteit, enthousiasme en veiligheid.

  1.    Primaire biologische behoeften

De eerste basisbehoefte dient zich aan wanneer we geboren worden. Het gaat over onze overleving, zoals de behoefte aan rust, slaap, voedsel, drinken, aanraking, beschutting en warmte. Dat geeft het kind een gevoel van veiligheid en geborgenheid en het leert mensen te vertrouwen. Dit zijn voorwaardes om zich stabiel te kunnen ontwikkelen. Wanneer we volwassen zijn, hebben we nog steeds dezelfde behoeften. Wanneer deze behoefte wordt vervuld, leidt dit tot een gevoel van rust, stabiliteit en plezier. Een gebrek aan vervulling van deze behoefte kan leiden tot angst, onrust en wanhoop.

2.     Behoefte aan veiligheid en zekerheid

De tweede basisbehoefte gaat over de behoefte aan veiligheid en zekerheid.

Wanneer een fundamenteel gevoel van onveiligheid wordt ervaren in de eerste levensfase, ontwikkelt een kind een basisgevoel van wantrouwen naar de omgeving. Kinderen gedijen beter in een rustige en gestructureerde wereld. Kinderen die opgroeien in een liefdevol en stabiel gezin, voelen zich niet bedreigd. Ze vinden het later in hun volwassen leven gemakkelijk om met veranderingen om te gaan en zullen graag uitdagingen aangaan.

Ruzie, fysiek geweld of andere emotionele ervaringen zoals een sterfgeval, een scheiding van de ouders, verhuizingen kunnen zeer beangstigend zijn voor een kind. Maar ook liefdeloos gedrag van de ouders of onrechtmatig straffen, emotioneel verwaarlozen of fysiek mishandelen zorgen voor een enorme verstoring in het gevoel van veiligheid. Kinderen die opgroeien in een onveilige setting zullen later in hun volwassen leven voortdurend op zoek gaan naar veiligheid en zullen zich bij onverwachte situaties snel bedreigd voelen. Ze hebben dus een grote veiligheidsbehoefte. Dat kan zich uiten doordat ze steeds om bevestiging vragen. Er is een voortdurende angst voor aanval, afwijzing, kritiek en vernedering.

In het dagelijkse leven kan er een gevoel van veiligheid ontstaan wanneer het werk en leven voorspelbaar is en mensen in je omgeving consequent zijn in hun manier van reageren.

Een gevoel van zekerheid in je werk betekent dat je erop vertrouwd dat je niet zomaar ontslagen wordt en in een relatie dat je erop kunt vertrouwen dat je partner je niet zomaar in de steek laat. Deze behoefte aan veiligheid is per persoon verschillend. Zaken die bijdragen aan het gevoel van veiligheid zijn woonruimte, werk, vriendschappen, een intieme relatie, stabiliteit, voorspelbaarheid, duidelijkheid, verzekeringen, harmonie, orde en overzicht. Wanneer deze behoefte wordt vervuld leidt dit tot een gevoel van vrede, rust, geluk en plezier. Wanneer deze behoefte niet wordt vervuld leidt dit tot onrust en gevoel van onveiligheid.

Overzicht van biologische behoeften en aan veiligheid en zekerheid.

  • Behoefte aan zekerheid en duidelijkheid geeft een gevoel van rust en veiligheid.
  • Behoefte aan orde en structuur geeft een gevoel van rust en veiligheid.
  • Behoefte om gezond te leven.
  • Behoefte aan fysieke aanraking.
  • Behoefte aan seks.
  • Behoefte aan lichaamsbeweging.
  • Behoefte om gezond te eten.
  • Behoefte aan een fijne en veilige plek om te wonen.
  • Behoefte aan ontspanning, rust en slaap.
  • Behoefte aan vitaliteit.
  • Behoefte aan stabiliteit.

3.    Behoefte aan sociaal contact

De derde basisbehoefte is de behoefte aan verbondenheid. Wanneer je geboren wordt ben je een met je moeder in een symbiose. In de baarmoeder en in de eerste maanden van je leven is er geen scheiding tussen moeder en kind; het kind ervaart alles wat de moeder ervaart. De kwaliteit van deze hechting wordt het fundament voor hoe je later relaties aan gaat. Ieder kind heeft behoefte zich geborgen en opgenomen te voelen in een gezin. Liefde is voor een kind noodzaak om te kunnen overleven en zich te kunnen ontwikkelen tot een mens met eigenwaarde en zelfvertrouwen. Zaken die hier mee te maken hebben zijn; verbinding, saamhorigheid, affectie, begrepen worden, betrokkenheid, compassie, empathie, delen, erbij horen, gezelligheid, intimiteit, gehoord worden, gezien worden, ondersteuning, vertrouwen en vriendschap. Wanneer deze behoefte is vervuld ontstaat er een voldaan gevoel. Je hebt het gevoel dat je de moeite waard bent, dat je mag zijn wie je bent en dat je iemand bent om van te houden. Wanneer deze behoefte niet is vervuld, voel je je eenzaam en heb je wellicht het gevoel dat je niet de moeite waard bent. Dit kan leiden tot compensatiegedrag (veel eten en drinken) en depressieve gevoelens.

Overzicht van behoeften aan sociaal contact

  1. Behoefte aan gezelschap en gezelligheid.
  2. De behoefte aan vriendschap.
  3. Behoefte aan echt contact.
  4. Behoefte aan belangstelling; om aandacht te krijgen en te geven.
  5. Behoefte om geaccepteerd te worden.
  6. Behoefte aan begrip.
  7. Behoefte om ergens bij te horen.
  8. Behoefte om je verhaal en je mening te uiten.
  9. Behoefte aan empathie van de ander.
  10. Behoefte aan een eerlijke, transparante communicatie.
  11. Behoefte aan gelijkwaardige verhoudingen en gesprekken.
  12. De behoefte om samen te werken.
  13. De behoefte aan een relatie en samen te wonen.
  14. Behoefte aan intimiteit en nabijheid.
  15. Behoefte aan respect.
  16. Behoefte om serieus genomen te worden.
  17. Behoefte om gezien en gehoord te worden.
  18. Behoefte om steun en zorgzaamheid te krijgen en te geven.
  19. Behoefte aan vrede.

4.  Behoefte aan erkenning, waardering en succes

De behoefte aan succes en waardering heeft er mee te maken dat je belangrijk en waardevol wilt zijn. Dat kan zijn om wie je bent en om wat je kunt. Het kan ook verbonden zijn met de behoefte aan autonomie. In dat geval wil je erkenning, waardering voor jouw uniciteit. Zaken die bijdragen aan deze behoefte zijn: keuzevrijheid, je eigen ding doen, onafhankelijkheid, ruimte, vrijheid, zelfstandigheid, bijdrage kunnen leveren, erkenning krijgen, status. Wanneer deze behoefte wordt vervuld leidt dit tot een gevoel van trots, geluk, plezier en eigenwaarde. Wanneer je hier onzeker in bent, kan deze behoefte leiden tot perfectionisme en angst voor kritiek.

  1.   Behoefte aan zelfontplooiing

De behoefte aan zelfontplooiing is ook verbonden met de behoefte aan autonomie. Het gaat erom dat je jezelf kan ontwikkelen zowel persoonlijk als professioneel.  Bij zelfontplooiing kies je je eigen weg op zoek naar een eigen plek in de samenleving. Je kunt ook letterlijk behoefte hebben aan een eigen plek, waar niemand zich met je bemoeid. Je maakt je los van de groep. Het kan haaks staan op de behoefte om je te binden of op te gaan in een groep. Zaken die hier aan bijdragen zijn; creativiteit, zelfverwerkelijking, inspiratie, leren, ontdekken, vaardigheden ontwikkelen, uitdaging, variatie, zelfexpressie, grenzen verleggen. Wanneer deze behoefte wordt vervuld leidt dit tot een gevoel van trots, geluk, plezier en eigenwaarde. Wanneer deze behoefte niet wordt vervuld kan dit leiden tot onrust, frustratie en wanhoop. Daarnaast kan het ook gepaard gaan met schuldgevoelens, dat je vooral aan jezelf denkt of boosheid, omdat mensen een beroep op je doen om je te conformeren aan een groep.

Een overzicht van behoeftes aan erkenning en zelfontplooiing

  • De behoefte aan autonomie; je eigen weg te gaan.
  • De behoefte om jezelf te mogen zijn, authenticiteit ontwikkelen.
  • De behoefte om je eigen dromen en verlangens te volgen.
  • De behoefte om onafhankelijk te zijn.
  • De behoefte om alleen te zijn.
  • De behoefte om te leven volgens jouw waarden, trouw te zijn aan jezelf.
  • De behoefte om zelf te bepalen wat je wilt en niet wilt.
  • De behoefte aan een gevoel van eigenwaarde, om ergens goed in te zijn.
  • De behoefte om je kwaliteiten en talenten in te zetten.
  • De behoefte om van betekenis te zijn.
  • De behoefte om jezelf expressief te maken.
  • De behoefte om te leren en studeren.
  • De behoefte aan inspiratie.
  • De behoefte aan een eigen ruimte.
  • De behoefte aan eigen verantwoordelijkheid.
  • De behoefte aan invloed.

6.    Emotionele behoeften

Dit is mijn aanvulling want ieder mens heeft de fundamentele behoefte zich veilig en lekker te voelen. Je wilt fijne gevoelens ervaren zoals plezier, enthousiasme, opwinding en liefde. Deze gevoelens geven energie en zin aan het leven. Je wilt geen vervelende emoties ervaren zoals verdriet, boosheid, angst, wanhoop, schaamte, onzekerheid of machteloosheid. Deze emoties geven spanning en zijn moeilijk om mee om te gaan, dus negeer of onderdruk je ze. Maar daarmee zijn ze nog niet weg. Alle emoties staan uiteindelijk in dienst van je behoefte om je fijn en veilig te voelen.

Een overzicht van emotionele behoeften

  • Behoefte aan geruststelling.
  • Behoefte om plezier te hebben, het leven te vieren, te spelen en te lachen.
  • Behoefte om te rouwen, verdrietig te zijn, stilstaan bij verlies van dierbaren, teleurstelling verwerken.
  • Behoefte om boos te worden als iemand over je grenzen gaat.
  • Behoefte om je emoties te uiten en te delen.
  • De behoefte aan een gevoel van rechtvaardigheid.
  • Behoefte aan geborgenheid.
  • Behoefte aan warmte en liefde.
  • Behoefte om te vertrouwen.
  • Behoefte aan een gevoel van harmonie.
    Behoefte aan spontaniteit en levendigheid.
  • Behoefte aan avontuur.

7.   Behoefte aan zingeving

De universele basisbehoefte aan zingeving uit zich het meest in religie, spiritualiteit, liefdadigheid, idealen en bijdragen aan een groter geheel.

Verantwoordelijk voor je eigen behoeften

Ook al zijn andere mensen begaan met je en wil je partner niets liever dan het vervullen van jouw behoeften, uiteindelijk ben je zelf verantwoordelijk voor de vervulling van je behoeften.

Als je verwacht dat je geliefde al jouw behoeften gaat vervullen dan zul je alleen maar teleurgesteld of gefrustreerd raken. Wanneer je in staat bent om voor jezelf te zorgen dan groeit je gevoel van eigenwaarde en zul je des te aantrekkelijker zijn voor je partner.

Emoties en gevoelens zijn als barometers

Emoties laten je weten of je behoeften wel of niet vervuld zijn. Prettige gevoelens zoals blijdschap, en rust, zijn een teken dat je behoeften op dat moment zijn bevredigd. Maar als je je ongelukkig voelt, teleurgesteld, gefrustreerd, boos of onrustig, dan is dat een teken dat je behoeften niet zijn bevredigd.

Gevoelens wanneer je behoeften vervuld zijn:

Betrokken          Vreugdevol            Geïnspireerd              Vredig                        Levendig

Alert                       Opgetogen                      Verrast                        Kalm                               Verrast

Nieuwsgierig        Geamuseerd                  Onder de indruk         Ontspannen                Geanimeerd

Geboeid                   Verrukt                        Bewondering                 Tevreden                    Vurig

Geïnteresseerd          Blij                             Gefascineerd                Stil                              Stralend

Liefhebbend            Gelukkig                    Geïntrigeerd                Dankbaar                    Opgewonden

Compassievol          Enthousiast               Gepassioneerd            Ontroerd                     Energiek

 

Gevoelens wanneer behoeften niet vervuld zijn:

Geërgerd              Ongemakkelijk                  Kwetsbaar                 Angstig                      

Vijandig                    Ontzet                                     Gekwetst                     Alert

Ontevreden              Schaamte                               Onzeker                     Gespannen

Gefrustreerd           Onrustig                                 Verdrietig                  Op je hoede

Chagrijnig               Nerveus                                  Eenzaam                    Bang

Prikkelbaar             Verstoord                              Gevoelig                    Wantrouwend

Woedend                Schuldgevoel                        Voorzichtig                Verontrust

Onverschillig          Ongedurig                            Somber                       Radeloos

Wil je meer zorg dragen voor jouw basisbehoeften?

Het vervullen van jouw basisbehoeften is de basis voor een gelukkig leven. Doordat je vast zit in oude patronen of  een zelfbeeld waarbij je je opoffert voor anderen of niet in staat bent om je te verbinden, kan het zinvol zijn om hulp te vragen. Je bent altijd welkom.

Coaching mogelijkheden

INTERESSANT ARTIKEL? Wil je het delen met je netwerk?

Marja heeft dertig jaar ervaring in het begeleiden van mensen bij de ontwikkeling van hun Emotionele Intelligentie en het loskomen van vroegkinderlijk trauma. Zij is auteur van het boek 'Emoties wat moet ik ermee?' en 'ABC van 15 emoties'. Marja heeft een effectief stappenplan ontwikkeld dat je helpt om emoties beter te herkennen, te accepteren en te uiten. Ze is getrouwd, heeft een volwassen dochter en woont en werkt in Amersfoort.

https://www.omgaanmetemoties.nl