Wat hebben jongens nodig om als man emotioneel in balans te zijn?

Het begint met het beeld van mannelijkheid.

Een man wordt vaak gepresenteerd met het beeld van een onverstoorbare mannelijkheid, wat niet meer is dan een schild van afweer en wantrouwen, die alle mogelijke intimiteit zal tegenwerken. Omdat mannen (nog steeds) zoveel macht en prestige hebben in de samenleving kan het idee ontstaan dat jongens voorbestemd zijn voor succes. Zeker niet gevoelig en behoeftig.

Een man moet zelfstandig en zeker van zichzelf zijn.

Een man moet respect afdwingen

Een man moet niet over zijn problemen praten

Een man moet lichamelijk gespierd zijn

Een man moet alles aankunnen

Stereotiepe beelden over mannelijkheid

Ze ontzeggen een jongen in de puberteit het contact met zijn emoties en het contact met zijn kwetsbaarheid. Hij leert door dit beeld dat hij emoties moet onderdrukken of negeren en onzekerheid moet verbergen. Op deze manier ontstaat er een gevoelsarmoede en een emotionele analfabetisme. Met andere woorden hij ontwikkelt geen woordenschat om gevoelens te beschrijven. Gevoelens die er altijd zijn, want ieder mens voelt.

Vanaf ongeveer tien jaar, wanneer een jongen de puberteit nadert, wordt hij zich bewuster van zichzelf en van zijn plaats in de groep. Hij gaat wedijveren met andere jongens om o.a. wie het sterkste is, wie de beste sporter is, wie de leukste meisjes krijgt en wie verbaal het sterkste is. Met elke les in dominantie wordt er steeds meer afstand genomen van het gevoelsleven.  In plaats daarvan leert hij emotioneel op zijn hoede te zijn

Jongens die onder druk staan om een dominante positie te verdedigen of als zwakkeling te worden aangemerkt, zullen zich eerder wreed tegenover anderen opstellen. In de jongenswereld moet je je voortdurend bewijzen en zelfverzekerd zijn om er bij te horen. Het gevolg is dat daarmee de meer gevoelige eigenschappen zoals empathie, tederheid en kwetsbaarheid naar het rijk der verdoemenis verdwijnt.

Jongens worstelen net als meisjes met gevoelens van mislukking, afwijzing en de angst er niet bij te horen.

Alleen ze laten het niet snel zien, bespreken het niet en gaan het eerder uiten in boosheid. Alle jongens, net als alle meisjes en net als alle mensen hebben gevoelens. We worden allemaal geboren met emoties. We zijn in wezen gevoelsmensen.

We leren emotioneel lezen en schrijven door eerst onze emoties te kunnen thuisbrengen en benoemen; vervolgens door  de emotionele inhoud van stem- en gezichtsuitdrukking of lichaamstaal te herkennen; en ten derde door te begrijpen welke situaties of reacties die gevoelstoestanden voortbrengen. Hiermee bedoelen we dat we ons bewust worden van het verband tussen verlies en verdriet, tussen frustratie en kwaadheid.

Uit:  Het Kainsteken

Voor ouders vooral vaders, andere opvoeders en leraren is het belangrijk te beseffen dat jongens wel degelijk een innerlijk gevoelsleven hebben. Het is belangrijk dat ze een voorbeeld zijn in h et uiten en bespreken van gevoelens. Op deze manier krijgen jongens een woordenschat mee en de ervaring dat er niets mis is met het hebben van gevoelens.

Jongens zijn anders dan meisjes

Jongens zijn als jonge honden; ze willen hun energie kwijt. Ze houden er van om risico’s te nemen en baldadig te zijn. Jongens zijn direct; ze handelen en spreken in eenvoudige termen. Ze maken zich er niet erg druk over of ze anderen behagen. Het kunnen stoere mannen in het klein zijn die het idee geven dat ze overal tegen kunnen. Maar dat is een misvatting. Ook stoere jongens zijn gevoelig voor harde en kwetsende woorden en ook stoere jongens hebben een knuffel nodig

Wanneer een jongen thuis of op school te hard wordt aangepakt kan hij zich geheel gevoelsmatig  gaan afsluiten en zich aan de buitenkant een onaangedaan gedragen terwijl aan de binnenkant gevoelens van schaamte, zelfhaat en boosheid  kunnen woekeren.

Een ouder heeft in de ogen van het kind enorme macht. De vader en moeder torenen in lengte en slimheid boven het kind uit. Wanneer een ouder boos wordt kan dat een enorme impact hebben op het kind terwijl het voor de ouder kan voelen als een moment om even duidelijk te zijn. Kinderen zijn gemakkelijk geïntimideerd door volwassenen en ze blijven lang geloven dat wat ouders zeggen, waar is. Ze zijn niet in staat om de achtergrond van een emotie te begrijpen. Bijvoorbeeld dat hij of zij moe is of gefrustreerd door wat er op het werk is gebeurd.  Het kind merkt alleen dat het iets doet waar je boos over bent en dat vertaald hij als;  ik ben slecht.

Tijdens de adolescentie heeft een jongen geleerd zijn emoties te ontkennen en zijn onzekerheid te maskeren.

Een jongen in de adolescentie gaat zijn eigen weg en wil serieus genomen worden door zijn vader, Als dat niet gebeurt haakt hij af. Een vader kan de strijd om de controle over het leven van zijn zoon een tijdlang winnen maar dat gaan dan sterk ten koste van hun relatie. Er ontstaat een onontkoombaar conflict tussen het groeiende zelfvertrouwen en toenemende macht van de adolescent en de steeds agressievere opstelling van de vader.

Een jongen die afstand houdt van emotioneel contact, kan zich emotioneel niet ontwikkelen want hij staat zichzelf niet toe om te begrijpen wat hem bijvoorbeeld dwars zit of waardoor hij gespannen wordt. Als er een innerlijk probleem is zal hij eerder de oorzaak buiten zichzelf zoeken. Deze vorm van emotioneel isolement kan op verschillende manieren zichtbaar worden. Door een houding van sarcasme en cynisme of een houding van onverschilligheid of  zich nergens mee verbinden. Op die manier wordt hij een buitenbeentje of een einzelgänger die de wereld van de buitenkant aanschouwt. Al deze houdingen zijn een vorm van pantser om anderen van zich af te houden uit angst voor afhankelijkheid, afwijzing, pijn, vernedering en kritiek. Het verlangen van een jongen om sterk te zijn slaat niet zozeer op zijn spieren maar veeleer op zijn gevoelens en op het feit dat als je van iemand afhankelijk bent, je ook door haar of hem te gronde kunt worden gericht

Het is belangrijk dat jongens leren hun gevoelens herkennen en leren begrijpen en uiten

Alleen op deze manier kan er een goede band met anderen ontstaan.

Echte vriendschap betekent dat je jezelf kunt zijn, niet op je hoede hoeft te zijn en ervan op aankunt dat je vriend geen misbruik maakt van wat hij van je weet en dat tegen je gebruikt. Bovendien wordt een vriend als vertrouweling nog belangrijker naarmate een jongen steeds meer zijn eigen leven gaat leiden. Een affectieve uiting tussen vader en zoon kan zich voordoen wanneer ze samen iets ondernemen, bijvoorbeeld klusjes om het huis of  samen voetballen. Er is vertrouwen nodig om zich te kunnen uiten.

Iedere jongen ontwikkelt zich tot man vanuit zijn eigen unieke achtergrond aan emotionele ervaringen en voorbeelden. Jongens zijn in staat tot een liefhebbende relatie wanneer de ouders het voorbeeld hebben gegeven van een liefdevolle relatie en omdat ze gezien hebben wat er nodig is voor een goed huwelijk.

Lees ook: Afwezige vaders verloren zonen

Het onderdrukken van emoties heeft schadelijke gevolgen voor je gezondheid, het beperkt je in sociale relaties en in de kwaliteit van leven. Daarnaast kan het leiden tot cynisme,  vervreemding of depressie. Er zijn veel manieren om niet te hoeven voelen. Zo kun je emoties weg rationaliseren of bagatelliseren.

Wil je ontdekken welke strategie jij hebt om emoties te vermijden?

Heb je behoefte om je weer bewust te worden van jouw mannelijke identiteit?

Waar wil je je van bevrijden wat je ouders je hebben meegegeven?

Wat wil je niet doorgeven aan je kinderen?

Om meer vat te krijgen op deze onbewuste patronen is het belangrijk inzicht te krijgen in al die invloeden die jou hebben gevormd.

De cursus Wie ben ik? kan je hier bij helpen. Lees meer:

Wie ben ik? Wie en wat heeft mij gevormd?

Literatuur

Afwezige vaders, verloren zonen Over de mannelijke identiteit 2017 Juwelenschip

Auteur: Guty Cornaeau

De psycho-analyticus Guy Corneau herleidt de twijfel die veel mannen over zichzelf hebben tot het letterlijk of figuurlijk afwezig zijn van hun vaders.
Om weer een eigen mannelijke identiteit op te kunnen bouwen is het nodig dat mannen afscheid nemen van onbewuste ideaalbeelden van de ‘volmaakte vader’ en leren vader te zijn voor zichzelf. Zo kunnen psychologische wonden worden geheeld.

 Het Kainsteken De noodzaak van emotionele ontwikkeling van jongens  2000  Aramith

Auteurs: Dan Kindlon en Michael Thompson

‘Fascinerende leesstof, verplichte kost voor alle ouders en leerkrachten’ zegt Daniel Golman, auteur van Emotionele intelligentie.

In Het Kaïnsteken betogen twee vooraanstaande kinderpsychologen dat jongens al vanaf jonge leeftijd systematisch worden afgeleid van hun emotionele leven in de richting van stilzwijgen, eenzaamheid en wantrouwen. Hoe dat gebeurt is het centrale onderwerp van dit boek, dat zich laat lezen als een indrukwekkende combinatie van kritisch onderzoek, meeslepende anekdotes en verbluffend inzicht. Wat hebben jongens nodig om met hun gevoelens overweg te kunnen? Volgens Dan Kindlon en Michael Thompson is het antwoord duidelijk: jongens hebben behoefte aan een gevoelsvocabulaire waarmee zij hun vermogen uitbreiden om zich anders dan in kwaadheid of agressie uit te drukken. Ze moeten thuis en op school ervaren wat medeleven is en moeten gestimuleerd worden om dat te gebruiken als zij hun geweten willen ontwikkelen. jongens hebben het, even hard als meisjes, nodig om gevoelsbanden te ervaren. Het belangrijkste is dat een jongen een mannelijk voorbeeld van een rijk gevoelsleven nodig heeft. Hij moet het leren omgaan met zijn emoties evenzeer van zijn vader en andere mannen als van zijn moeder en andere vrouwen leren, want hij moet voor zichzelf een leven en een taal creëren waaruit zijn mannelijke identiteit spreekt. Een jongen moet zien en geloven dat emoties bij het leven van een man horen.

De Wildeman voor mannen op zoek naar authenticiteit  2008 Spectrum

Auteur: Bly Robert

De Amerikaanse dichter en onderzoeker van de mannenemancipatie Bly houdt voornamelijk aan de hand van het sprookje ‘IJzeren Hans’ van Grimm maar ook verwijzend naar veel andere legenden en mythologisch materiaal, een krachtig pleidooi voor een grotere verantwoordelijkheid van oudere mannen (vaders) voor jongeren (zonen), die behoefte hebben aan iets dat de oeroude inwijdingsriten in de mannengemeenschap kan vervangen. Concurrentie, vrees, rivaliteit en een problematische visie op seks brengen veel mannen in gefrustreerd macho-gedrag, maar de ‘softies’ hebben ondertussen niet minder problemen omdat ‘Kracht & Macht’ gecorrumpeerd zijn geworden in plaats van geheiligde attributen van een positief aanvaarde autoriteit. Voor vaders en zoons, die lijden of geleden hebben onder elkaars onbereikbaarheid, is het lezen van ‘De wildeman’ een helende ervaring. In deze nieuwe Nederlandse uitgave is de tekst grondig herzien en is de woordkeuze aangepast aan het hedendaagse taalgebruik; daarnaast is een aantal voorbeelden geactualiseerd.

Wie zijn eigen gevoelens goed kent en accepteert, kan zich gemakkelijker verplaatsen in de emoties van anderen.

Wil je eerst gratis kennismaken?