Emoties zijn als golven, kleine golven, grote golven, soms een huizenhoge golf en een enkele keer in je leven ervaar je emoties als een tsunami.
Een emotie wordt getriggerd door iets wat je ziet, hoort of ruikt of door iemand die je ziet, hoort, voelt of ruikt. Onze zintuigen zijn hierin de receptoren.
Je merkt de emotie in je lichaam, bijvoorbeeld doordat je spanning voelt, je ademhaling verandert, je gaat zweten, hartkloppingen krijgt of een misselijk gevoel.
Dit eerste bewustzijn dat er wat in je gaande is, is een belangrijk kruispunt moment.
Accepteer je de emotie of weiger je de emotie te erkennen? Sta je jezelf toe dat je mag voelen?
Bij dit besluit speelt je oordeel over de emotie een belangrijke rol. Mag je van jezelf huilen? Mag je boos worden en een conflict aangaan? Of ervaar je angst om emoties toe te staan, bijvoorbeeld omdat je niet gewend bent om emoties te ervaren of omdat je bang bent voor de reactie van de ander.
Stel dat je verdrietig bent. Je kunt in je lichaam een samengebalde energie ervaren die omhoogkomt. Je voelt je hart kloppen, je krijgt een brok in je keel en dan duwt de energie zich tegen je ogen aan. Je barst in huilen uit; een golf van verdriet komt omhoog en de energie laat je, door te huilen, los. Door het los te laten ervaar je een opluchting.
Weiger je de emotie te erkennen?
Vind je voelen alleen iets voor vrouwen, kinderen en watjes?
Dan veroordeel je emoties en gevoelens en is het goed om even stil te staan welke boodschappen je mee hebt gekregen uit het gezin waarin je bent opgegroeid. Misschien schaam je je voor bepaalde emoties omdat je hebt meegekregen dat je erboven moet staan. In dat geval verlaag je jezelf als je emoties toestaat en dat wil je natuurlijk niet. Misschien ben je bang voor bepaalde emoties, bijvoorbeeld bang voor boosheid en conflicten omdat je wellicht veel ruzies hebt meegemaakt tussen je ouders.
Emoties toelaten kun je ervaren als verlies van controle en verlies van controle voelt heel onveilig. Het is ook mogelijk dat je al jong hebt besloten dat je er voor anderen moet zijn omdat wat anderen meemaken meestal erger is dan wat jij meemaakt. Daardoor heb je geleerd alles wat je voelt in een wachtkamer te plaatsen.
Wil je weten hoe je emoties vermijdt? Daar zijn we heel creatief in.
Het onderdrukken van emoties heeft gevolgen
Elke emotie heeft een mate van energie. Kijk maar naar de golven in de zee. Hun kracht is enorm. Ik ben een paar keer meegesleurd door zo’n golf. Daar kun je niet tegen vechten maar je kunt de energie en kracht wel gebruiken zoals een surfer zo mooi doet. De energie van een emotie kun je goed voelen als je kwaad bent. Maar ook verdriet, onzekerheid of angst hebben een mate van energie. Het onderdrukken van deze energie in je lichaam, dat eruit wil, kost je energie. Dat ga je voelen in gespannen spieren of vermoeidheid. Daarnaast mis je de boodschap van deze emoties. Je negeert je verdriet waardoor je bijvoorbeeld een verlies of tegenslag niet kunt verwerken. Je zet je er overheen. Als ik een client vraag of hij of zij een verlies heeft verwerkt dan wordt dat vaak bevestigd. Maar als ik doorvraag blijkt dat een rationeel besluit te zijn. Dat is geen verwerking, verwerking doe je met je emoties.
Wanneer je emoties niet toelaat, dan ben je emotioneel niet aanwezig in het contact met anderen. Je laat je niet meer raken en word onaanraakbaar. Dat voelt voor de ander koud of afstandelijk en men krijgt geen vat op je. Je kunt niet meevoelen met de ander zijn verhaal.
Emotionele aanwezigheid betekent dat je gevoelens mee laat spelen in de communicatie met de ander. Denk aan empathie uiten, complimenten geven, steun geven, je zorg uitspreken, je bewondering uiten, hulp vragen of benoemen wat je voelt bij de ander.
Emoties laten zien wie je bent. Dat is belangrijke informatie voor jezelf en voor de ander.
Emoties ervaren in je lichaam
Wanneer je slecht contact hebt met je lichaam is het moeilijk om emoties te herkennen en ervaren. We zitten vaak met onze aandacht in ons hoofd, de zetel van het denken.
Er zijn veel manieren om met je aandacht in je lichaam te komen. Eigenlijk alles wat je met je lichaam kunt doen; wandelen, fietsen, sporten, in de tuin werken, elke vorm van fysieke oefeningen, ontspanningsoefeningen, massage etc. Maar naast een fysieke activiteit is er wel echte aandacht nodig om te verkennen wat er in je lichaam op emotioneel gebied gebeurt.
De makkelijkste handvatten om je bewust te worden van je lichaam is je ademhaling en je spierspanning. Ga met je aandacht naar je ademhaling en volg het ritme van je adem. Ga eens na of je je adem kan verdiepen van je borst naar je buik. Wanneer je je meer bewust bent van je adem zul je ontdekken dat je ademhaling verandert wanneer zich emoties aandienen.
Een ander handvat is je spierspanning. Om spierspanning te kunnen voelen zul je bewust moeten zijn wanneer je lichaam ontspannen is, want alleen dan kun je ervaren dat er spierspanning optreedt. Je spieren zijn verspreid in je lichaam. Dus het is interessant om te verkennen welke spieren bij welke emoties gaan aanspannen. Wanneer je al jong hebt geleerd je emoties in te houden dan hebben de spieren van je kaken daar een rol in gespeeld. Kijk maar eens hoe mensen hun verdriet willen tegenhouden? Ze houden de kaken op elkaar geklemd.
Lees hier een aantal ademhalings- en ontspanningsoefeningen
Vat krijgen op emoties vraagt bewust worden van lichaamssignalen
Besluit je dat het beter is voor je welzijn en je vitaliteit om meer ruimte te geven aan emoties dan is het lichaam daarin je kompas. Vraag jezelf in verschillende situaties; hoe voelt dit? Is dit aangenaam, prettig of juist niet aangenaam en ronduit vervelend. Hoe voel je dit in je lichaam? Welke verandering merk je op?
Voordat je een emotie herkent en erkent ga je eerst je lichaam verkennen vanuit een nieuwsgierige houding.
Emoties wel of niet uiten
Dit is weer zo’n kruispunt situatie. Laat ik me gaan in mijn verdriet, uit ik mijn boosheid, laat ik merken dat ik onzeker ben?
We leven in een samenleving waar de ratio meer wordt gewaardeerd dan emoties. Daarom is het zinvol om je af te vragen of de omgeving het uiten van emoties wel serieus neemt. Wanneer je je emoties uit, ben je kwetsbaar, vooral gevoelens van onzekerheid, verdriet of angst. Je wilt je veilig voelen en je wilt niet afgerekend worden op deze gevoelens. Stel je laat op je werk zien dat je ergens onzeker in bent en vervolgens concludeert men dat je niet geschikt bent voor je functie. Dat lijkt me dan geen veilige omgeving om je gevoelens te uiten. Je kunt besluiten je emoties bij iemand te uiten die voor jou veilig voelt en waarvan je weet dat diegene je hierin serieus neemt.
Emoties doorvoelen en begrijpen
Om meer vat te krijgen op emoties is het handig om ze ook te begrijpen. Stel je wordt tijdens het kijken naar een film, overvallen door verdriet en moet ontzettend hard huilen.
Zelf vind ik het fijn om eerst de emotie helemaal te doorvoelen. De ene keer kan een huilbui kort zijn, als een kleine golf, en een andere keer komen er meerdere golven van verdriet omhoog. Het kan geluidloos zijn maar als ik dieper ga ademhalen kan er ook veel geluid meekomen. Daarom wacht ik altijd even af en ga met mijn aandacht naar mijn lichaam. Als het voorbij is moet ik meestal gapen en dan voel ik een diepe ontspanning. Op dat moment stel ik mezelf de vraag, waarom moest ik nu zo hard huilen. Wat raakte mij zo?
Dat is waardevolle informatie want het vertelt mij wie ik ben, wat mij raakt.
Een effectieve methode om emoties te doorvoelen is Focussen, ontwikkeld door Eugene Gendlin.
Voelen en denken tegelijkertijd
Wanneer je de neiging hebt om jezelf te verliezen in een emotie, dat het voelt alsof je bijvoorbeeld verdrinkt in verdriet en er niet meer uitkomt of je opgaat in een vuur van woede. Of wanneer je juist het voelen vermijdt omdat je bang bent om erin te verdrinken dan is de volgende techniek handig:
Terwijl je aan de ene kant de emotie toestaat, blijf je ook met je aandacht in een rationele waarnemer zitten. Het is alsof je jezelf splitst in een deel die de emotie ervaart en een deel die van een afstand probeert te begrijpen wat er gebeurt. Denk aan het beeld van een ouder die een kind op schoot neemt die heel verdrietig is. Op deze manier ben je betrokken en ervaar je de emotie terwijl je ook er met je hoofd nog bij bent.
Emoties die je overvallen hebben vaak een link met het verleden.
Misschien herken je de volgende situaties: Jouw idee wordt tijdens een overleg genegeerd of niet serieus genomen en je voelt dat je woedend wordt vanbinnen. Als je hier achteraf over nadenkt besef je dat het je raakte op een oud gevoel dat je als jongste van het gezin vaak had; Dat jouw inbreng werd genegeerd of niet serieus genomen.
Stel je krijgt een opdracht van je leidinggevende maar hebt het gevoel dat je of niet voldoende kennis of de nodige vaardigheden niet hebt. Je voelt de spanning in je lichaam groeien maar walst eroverheen. Je moeder zij vaak “kan niet ligt op het kerkhof, wil niet ligt ernaast”. Je hebt geleerd om je grenzen en beperkingen te negeren. Dat krijg je vaak terug door stress in je lichaam, fysieke klachten of vermoeidheid. Je lichaam laat je feilloos weten hoe je met jezelf omgaat.
Vastzitten in een emotie.
Regelmatig krijg ik iemand die zegt dat hij of zij vastzit in een emotie. Iemand blijft bijvoorbeeld hangen in verdriet. Waar het vaak op neerkomt is dat ze het verdriet niet aangaan. Ze staan de emotie niet toe. De golf van verdriet wil eruit maar wordt op de een of andere manier niet toegestaan. Dat is heel vermoeiend en kan ook leiden tot gevoelens van machteloosheid omdat je wilt dat het ophoudt. Je wilt door met je leven maar dat lukt niet.
Je kunt ook vastzitten in boosheid. Een client was tien jaar na zijn ontslag nog steeds boos. Het leek zelfs of zijn boosheid zich uitbreidde naar alle situaties van onrechtvaardigheid in de wereld. En dat zijn er nogal wat. Ook heel vermoeiend. Boosheid is een complexe emotie omdat er vaak andere emoties achter verscholen gaan.
Emoties accepteren als een natuurlijk onderdeel van mens zijn
We hebben allemaal emoties en niet zomaar. Elke emotie heeft een functie. Wil je hier meer over weten?
Lees: De functie van verschillende emoties.
Emotionele intelligentie ontwikkelen
Hoe beter je je eigen emoties en gevoelens kunt herkennen, erkennen en benoemen hoe beter je de emoties van anderen kunt herkennen, erkennen en benoemen. Met andere woorden je kunt je emotioneel verbinden met anderen. Een belangrijke vaardigheid voor iedereen die met mensen omgaat.
Je emotionele intelligentie ontwikkelen begint bij het verkennen van lichaamssignalen waardoor je de emoties gaat herkennen om ze vervolgens te erkennen. Erkennen betekent dat je besluit dat alle emoties en gevoelens er mogen zijn.
De volgende stap in het proces van emotionele intelligentie is het werkelijk ervaren en doorvoelen van emoties, zodat je de emotie begrijpt en dit kunt benoemen aan jezelf en aan anderen. Het benoemen aan anderen zorgt voor verbinding. Ervaren wat je voelt en daar woorden aan kunnen geven is de optimale balans tussen voelen en denken.
Wil je jouw emotionele intelligentie ontwikkelen?
Wil je leren wat emoties voor je kunnen betekenen?
Wil je de wijsheid van emoties leren kennen?
Wil je jezelf beter leren kennen?
Wil je beter leren voelen?
Ervaar de vrijheid om te mogen zijn zoals je bent met al je gevoelens.
Ik, Marja Postema, help je graag
Meld je aan via het contactformulier voor een gratis intake/kennismakingsgesprek
Ben je al even bezig met bewustwording en je persoonlijke ontwikkeling?
Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?
Heb je behoefte aan een persoonlijke en professionele ontwikkeling?
Zowel de coaching als de opleiding vinden plaats in Amersfoort
Woon je te ver weg maar wil je jezelf toch bevrijden van een aangepast zelf?
Dan kan de online cursus Ontspannen jezelf zijn je hierin helpen.
Heb je nog een vraag?
Laat het weten via het contactformulier
