Heb je de neiging jezelf voortdurend te beoordelen?
Heb je het idee dat je er nooit aantrekkelijk genoeg uit ziet?
Geef je jezelf vaak op je donder? (‘Wat stom dat ik daar niet aan dacht’).
Vind je dat het nooit goed is en je altijd beter je best moet doen?
Veroordeel je jezelf door jezelf bijvoorbeeld waardeloos te vinden?
Door zelfkritiek ga je je naar over jezelf voelen. Je krijgt wellicht het idee dat je niets waard bent of niets betekent. Door de zelfkritiek stel je eisen aan jezelf en moet je jezelf voortdurend verbeteren. Dat is funest voor je gevoel van zelfvertrouwen.
Hoe is zelfkritiek ontstaan?
Zelfkritiek is vaak ontstaan in de kindertijd door kritische ouders en opvoeders. Het was hun onvermogen om hun kinderen op een positieve manier te beïnvloeden en op te voeden. De kans is groot dat hun ouders op dezelfde manier hebben gereageerd toe zij nog een kind waren. Vooral wanneer je ouders je kritiek gaven op jou als persoon, ‘je bent stom, lastig etc,’ kan dat een negatieve invloed op je gevoel van eigenwaarde hebben gehad. Het is nogal een verschil of iemand kritiek geeft op je gedrag; ‘dat heb je niet goed gedaan’ dan op jou als persoon; ‘Wat ben je onnadenkend’. .Deze manier van reageren heb je overgenomen om jezelf in beweging te krijgen.
Wat wil je bereiken met zelfkritiek?
- Je wilt bereken dat je beter presteert
- Je wilt voorkomen dat je kritiek krijgt van anderen
- Je wilt geaccepteerd worden door anderen
- Je hoopt dat mensen zien hoe goed je je best doet
Verkeerde aannames over zelfkritiek:
We houden van je daarom krijg je kritiek
Omdat je niet anders gewend bent denk je dat zelfkritiek goed voor je is. Wellicht hebben je ouders je vertelt dat ze van je houden en willen dat het goed met je gaat. Daardoor ben je hun liefde gaan koppelen aan kritiek. Dat kan heel verwarrend zijn. Reageren vanuit liefde of vanuit kritiek zijn twee totaal verschillende reacties. Reageren vanuit liefde is reageren vanuit een warme, respectvolle houding waarbij jij je als persoon erkent voelt. Reageren vanuit kritiek zorgt er voor dat je je niet goed genoeg voelt, of stom of raar etc. Daarmee wordt je eigenwaarde onderuit gehaald.
Als je jezelf niet hard aanpakt kom je nergens
Misschien hebben je ouders je bang gemaakt door te zeggen dat je niets voor elkaar krijgt in de wereld als je jezelf niet aanpakt. Je gaat er vanuit dat je het nodig hebt omdat je anders niet in beweging komt. Dat is een boodschap die je hebt gekregen. Het is niet waar, zelfkritiek werkt eerder averechts, omdat je er gespannen door wordt ben je veel eerder geneigd fouten te maken of juist onder te presteren. Mensen die ontspannen zijn presteren over het algemeen beter.
Door zelfkritiek leer ik van mijn fouten
Zelfkritiek is iets anders dan zelf- reflectie. Het is zinvol om te beschouwen hoe je de dingen doet en wat beter kan. Het is onderdeel van een leerproces. Maar het grote verschil is dat je dat doet zonder jezelf af te keuren, te beschuldigen of je niet goed genoeg voelen.
Zelfkritiek gaat van uit van een negatief zelfbeeld
Door de zelfkritiek zeg je dat je niet goed genoeg bent. Bij zelfkritiek is het alsof er voortdurend iemand op je scheld. Dat is heel onaangenaam. Hiermee ondermijn je jouw gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Uiteindelijk heeft zelfkritiek een belemmerende werking om jezelf te zijn. Met zelfkritiek haal je jezelf naar beneden en zo houd je een negatief zelfbeeld in stand. Wanneer je last hebt van veel zelfkritiek zul je doorgaans ook kritiek hebben op anderen.
Welke kritiek kreeg je van je opvoeders?
- Je bent te ongeduldig
- Je bent dom
- Je bent egoïstisch
- Je bent een last
- Je begrijpt er niets van
- Je ziet eruit als een hoer
- Je bent lui
- Je bent zwak
- Je bent kinderachtig
- Je bent slordig
- Je bent niet normaal
- Je kunt niets
- Je bent raar
- Je bent overgevoelig
- Anders……..
Welke kritiek heb je van hen overgenomen?
De beste manier om zelfkritiek los te laten:
- Accepteer dat je geen supermens bent die alles perfect kan
- Besef dat je een mens bent met gevoelens
- Geef jezelf toestemming om fouten te maken
- Geef jezelf toestemming om lui, stom, egoïstisch te mogen zijn
- Begrens jezelf in je prestaties, leg de lat wat lager
- Je hoeft niet meer dan gewoon je best te doen
- Geef je zelf toestemming om te mogen ontspannen
- Oefen in tevreden zijn met jezelf en alles wat je doet
- Geef jezelf complimenten en waardering in plaats van kritiek
- Verander je focus op wat goed ging in plaats van wat fout ging
In plaats van zelfkritiek ga je jezelf waarderen
- Dat heb ik goed gedaan
- Wat ik hiervan geleerd heb is….
- Ik heb mijn best gedaan meer hoeft niet
- Binnen de context was er niet meer mogelijk
- Dit gebeurt iedereen wel eens
- Vergeven en vergeten
- Dit kan iedereen overkomen
- Het is belangrijk dat ik ontspanning krijg
- Ik ben goed zoals ik ben
- Ik ben niet perfect en dat hoeft ook niet
In het begin zal het heel onwennig zijn om jezelf te waarderen omdat het voor jou zo vanzelfsprekend is om je op je kop te geven. Besef dat het niet normaal is om zelfkritiek te geven.
Besef dat je een mens bent met gevoelens
Elke keer als je jezelf kritiek geeft sta je stil bij het effect op jouw gevoel. De kans is groot dat je een soort kwetsing voelt, afwijzing en het gevoel dat je niet goed genoeg bent. Wellicht voel je ook machteloosheid, schaamte of schuld. Dit is een belangrijk onderzoek. Ga eens na hoe jij je voelde toen je als kind kritiek kreeg van je ouders. Eigenlijk is het verbetergedrag ontstaan om deze nare gevoelens weg te willen nemen.
Zelf-compassie ontwikkelen
Compassie voor jezelf ontwikkelen betekent dat je mild bent voor jezelf . De mildheid komt voort uit een gevoel van zelfacceptatie, dat je goed bent zoals je bent. Het gaat er om dat je weer van jezelf kunt houden zowel van je mooie als van je minder mooie eigenschappen.
Kies elke dag een van de onderstaande affirmaties. Kijk eens in de spiegel, kijk jezelf recht in de ogen, glimlach naar jezelf en spreek de affirmatie drie keer uit.
- Ik mag alles op mijn eigen manier doen
- Ik mag het leven leiden dat bij mij hoort
- Ik mag mijn prioriteiten veranderen
- Ik mag voor mezelf kiezen
- Ik ben goed zoals ik ben
- Ik mag mezelf ontwikkelen
- Ik mag er zijn
- Ik mag mijn passie volgen
- Ik ben bekwaam
- Ik mag fouten maken
- Ik mag opvallen
- Ik durf risico te nemen
- Ik durf initiatief te nemen
- Ik ben goed genoeg zoals ik ben
- Ik vertrouw op mezelf
- Ik bepaal mijn eigen toekomst
- Ik geef mijn leven vorm zoals ik dat wil
- Ik heb de kracht om mijn leven te veranderen
- Ik voel me vrij
- Ik mag hulp vragen
- Ik mag mezelf ontwikkelen
Voel wat dit met je doet. Het kan in het begin erg onwennig en ongeloofwaardig aanvoelen maar blijf het doen omdat jouw vertrouwen hierin moet groeien
Geef jezelf minimaal drie keer per dag een compliment
Je kunt overal complimenten over geven, over iets dat je mooi vindt aan jezelf, een trots gevoel, de manier waarop je met iemand omgaat, iets wat je voor elkaar hebt gekregen, een aardig woord voor iemand of iets wat je moeilijk vond om te doen en toch hebt gedaan. Begin met kleine complimentjes. Het kunnen kleine handelingen, kleine gebaren of kleine waarnemingen zijn.
Doe de gratis Zelfbeeldtest en krijg een spiegel voorgehouden.
Wanneer je vast zit in een patroon zit je vaak vast aan bepaalde rollen. Bijvoorbeeld dat je altijd van jezelf aardig of behulpzaam moet zijn. Dat is alsof je in een doodlopende straat leeft. Het is een eenzaam gevoel want niemand ziet wie je echt bent.
Online cursus Ontspannen jezelf zijn.
Ik leer je allerlei beelden en ideeën over jezelf, die niet bijdragen aan jouw levensgeluk, los te laten. Ik biedt je een stappenplan aan waar ik al meer dan 20 jaar mee werk en wat zijn effectiviteit heeft bewezen.
Lees meer over de online cursus Ontspannen jezelf zijn
Heb je liever individuele coaching?
Lees meer over de coaching mogelijkheden.
Wil je eerst een gratis kennismakingsgesprek?
Meld je aan via het contactformulier
