Ben je een leidinggevende die voornamelijk vanuit gevoel reageert?
Of ben je een leidinggevende die de zaken rationeel bekijkt en zo snel mogelijk een oplossing heeft?
Ook al heeft Daniel Coleman laten zien dat Emotionele intelligentie van doorslaggevend belang is voor succes in werk, relaties en je gezondheid, wil dat niet zeggen dat de rol van ons ratio ook niet belangrijk is. Het gaat, zoals zoveel zaken, om de balans.
Ben je een leidinggevende die voornamelijk gevoelsmatig reageert?
In dat geval zul je meestal spontaan en zorgzaam reageren op het wel en wee van medewerkers. Dat zal zeker worden gewaardeerd. Maar in situaties waarin het nodig is om rationeel te reageren, kan je gevoel je in de weg zitten. Stel dat een medewerker vaak te laat komt, dan is het logisch dat je daar iets van zegt. Wanneer je gericht bent op een harmonieuze werksfeer, kan angst voor een conflict je belemmeren om op te treden. Hetzelfde geldt voor het mededelen van besluiten met vervelende consequenties. Angst voor mogelijke reacties kan je belemmeren om duidelijk te zijn naar je medewerkers.
Ben je een leidinggevende die de meeste situaties beredeneerd?
In dat geval overweeg je alles door na te denken over voordelen, nadelen en mogelijke consequenties. Je kunt zaken goed overzien en dat wordt gewaardeerd. Bij lastige situaties denk je gelijk aan oplossingen. Het effect kan zijn dat je de gevoelsmatige reacties van medewerkers over het hoofd ziet en je deze als een boemerang terug in je gezicht geworpen krijgt. ‘Hoe kan dat nou?’, denk je, je had toch overal aan gedacht? Tijdens gesprekken over gevoelens weet je niet goed wat je zou kunnen zeggen. Het is een ver van je bed show en je kunt de neiging hebben om minderwaardig over gevoelige mensen te denken.
Door een onnatuurlijke scheiding aan te brengen tussen denken en voelen kan het bijna niet anders dat je voortdurend in conflict bent met jezelf.
Het rationele, controlerende deel probeert het emotionele deel te beheersen of het emotionele deel raakt overvoerd en je ziet door de bomen het bos niet meer. Wanneer je je eigen emoties negeert of onderdrukt probeer je jezelf als het ware te overwinnen. Je maakt een onderscheid tussen wat je acceptabel vind en wat je afkeurt in jezelf en in anderen. Je kunt deze scheiding wel aanbrengen, maar daarmee is het niet wenselijke deel niet verdwenen omdat je het wegredeneert. Het kan een uitputtende strijd met jezelf worden. Een strijd tussen wie je wilt zijn en wie je bent. Je wilskracht kan sterk zijn maar het zal je nooit lukken je gevoelens en je gevoeligheden weg te nemen. Je kunt die hooguit tijdelijk onderdrukken of wegredeneren. Je kunt jezelf niet overwinnen, maar je kunt wel leren jezelf te accepteren met al je gevoelens en gevoeligheden.
Margriet geeft leiding aan dertig mensen. Ze doet haar best om iedereen te leren kennen met hun wensen en behoeften en ze vindt het belangrijk dat er een goede werksfeer is. Wanneer een medewerkers haar kritiek geeft, trekt ze zich dat enorm aan. Ze heeft het gevoel dat ze niet gezien wordt in de moeite die ze doet en eigenlijk vindt ze dat mensen niet moeten zeuren. Ze beseft dat ze een hekel heeft aan mensen die negatief zijn. Zo wordt haar innerlijke strijd een uiterlijke strijd.
Je kunt leren meer je verstand te gebruiken om je gevoelens te beïnvloeden
Je kunt je gevoelens beïnvloeden door je bewust te worden van je gedachten
Gevoelens worden vaak, zonder dat je het in de gaten hebt, beïnvloed door veronderstellingen over jezelf, anderen en situaties. Zo kun je veronderstellen dat je niet tegen ruzie kunt en daardoor ga je je onzeker voelen. Omgekeerd kan de veronderstelling dat een conflict gezond is, er voor zorgen dat je gemakkelijk kritiek geeft. Door je bewust te worden van je veronderstellingen en na te gaan of deze kloppen met de werkelijkheid, kun je belemmerende veronderstellingen los laten en ondersteunende veronderstellingen aannemen. Door anders te denken ga je je ook anders voelen. Zo kun je in plaats van je onzeker voelen, omdat je denkt dat je niet tegen een ruzie kan, denken dat een conflict mensen weer dichterbij elkaar brengt. Op die manier is het makkelijker om een conflict aan te gaan.
Je kunt leren meer contact te krijgen met je gevoelens
Er zijn verschillende wegen die leiden naar je gevoelens; via je zintuigen, via je lichaam, via je veronderstellingen en oordelen. Je neemt de wereld waar via de zintuigen; ogen, oren, neus, aanraking en smaak. Gevoelens zijn reacties op wat je ziet, hoort, ruikt, proeft en ervaart. Alles wat je zintuiglijk ervaart, reageer je meestal op met een oordeel. Je vindt een schilderij lelijk of mooi, je vindt klassieke muziek een genot om naar te luisteren of een onbegrijpelijke chaos, je vindt stamppot boerenkool lekker of niet te eten, je vindt schaatsen op natuurijs met 10 graden onder nul geweldig of ondragelijk. We beleven al deze zintuiglijke ervaringen verschillend omdat ieder mens zo zijn voorkeur en afkeur heeft. Je kunt je bewustzijn in zintuiglijke waarneming trainen door te kijken, luisteren, proeven en aanraken en jezelf de vraag te stellen hoe beleef ik dit in plaats van wat vind ik hier van.
Emoties hebben effect op je lichaam: je hartslag, spierspanning, ademhaling, temperatuur reageren allemaal op de emoties die je ervaart. Het is de kunst om deze lichaamssignalen te herkennen en er betekenis aan te geven.
Niemand is emotieloos geboren.
In het gezin waarin je bent opgegroeid heb je geleerd hoe je met emoties moet omgaan, deels door waardering en afwijzing van opvoeders en deels door het voorbeeld van je opvoeders in het omgaan met emoties. Het is belangrijk om inzicht te krijgen in jouw veronderstellingen en oordelen ten aanzien van de specifieke emoties. Wanneer je bepaalde emoties afkeurt zul je ze eerst weer moeten erkennen als waardevol, voordat je ze kunt ervaren en accepteren bij jezelf en bij anderen.
Wil je meer balans tussen voelen en denken?
In een individuele coaching traject of tijdens de Basisopleiding kan ik je helpen meer in balans te komen.
Emotionele intelligentie coaching traject voor leidinggevenden
Wil je een idee hebben van jouw soft skills en jouw ontwikkelpunten? Doe de emotionele intelligentie test voor leidinggevenden.