De emotionele impact van een ingrijpende gebeurtenis
Ingrijpende gebeurtenissen, zoals ontslag, een ernstige ziekte, het verlies van een dierbare, een ernstig ongeluk of je partner die je onverwachts verlaat, raken ons diep. De emotionele impact wordt o.a. veroorzaakt door het besef, doordat we leven vanuit een aantal illusies:
1. We leven vanuit de illusie van een voorspelbaar leven
De meeste mensen gaan er niet vanuit dat hen iets naars overkomt, maar gaan er vanzelfsprekend vanuit dat het leven voorspelbaar is. Vanuit deze zogenaamde zekerheid plan je je leven in de toekomst. Je gaat trouwen met het idee dat je bij elkaar blijft tot de dood je scheidt, ook al is, gezien de cijfers, de kans op een scheiding heel groot. Je koopt samen met je partner een duur huis, want je gaat er niet vanuit dat een van beiden ernstig ziek of werkloos wordt. Blijkbaar is deze illusie nodig om een prettig leven te leiden. Pas als er iets naars gebeurt, ontwaak je met een schok uit deze illusie en sta je stijf van de emotionele stress; je voelt je kwetsbaar, onveilig en angstig over de toekomst. Omdat je dat liever niet onder ogen ziet, is je eerste reactie vaak; het kan niet waar zijn. Dit is een normale reactie, die we ook hebben als bijvoorbeeld je fiets gestolen is en je het gewoon niet kan geloven. Je denkt dat je je fiets ergens anders hebt neergezet en gaat overal zoeken. Je zoekt met je verstand naar een begrijpelijke reden, zodat je het kunt begrijpen. Een fiets is niet vergelijkbaar met ontslag, maar hier werkt hetzelfde psychologische mechanisme. Het gaat er om dat je de gebeurtenis niet tot je door wilt laten dringen, want dan gaan emoties opspelen, omdat je bestaanszekerheid is ontwricht.
2. We leven vanuit de illusie dat we controle hebben over ons leven
Het is een menselijke behoefte om controle te willen hebben over je leven. Je kunt je afvragen hoeveel controle je werkelijk hebt over je leven, maar dat wil je in ieder geval geloven. Deze behoefte is verbonden met de behoefte om een autonoom mens te zijn, die zelf bepaald hoe hij wil leven. Autonomie is een hoog goed in de westerse samenleving. Je kiest je partner, je vrienden, je woonomgeving, je werk, of je wel of niet kinderen wilt en het aantal kinderen. Het idee dat je controle hebt over deze individuele keuzes, geeft een gevoel van zekerheid en veiligheid. Maar onze zogenaamde eigen keuzes zitten vol verwachtingen die lang niet altijd uitkomen: Je kiest je partner maar als je haar/hem beter leert kennen vallen je onaangename eigenschappen op waar je geen invloed op lijkt te hebben. Je kiest je vrienden maar ze stellen je ook teleur, waar je geen invloed op hebt. Je kiest je werk waarvan je dacht dat je er gelukkig van zou worden, maar dan blijk je met hele vervelende collega’s te moeten samen werken, waar je geen invloed op hebt. Dus hoeveel controle heb je werkelijk over je leven?
Wanneer je door een ingrijpende gebeurtenis beseft dat je nauwelijks controle hebt over je leven, kun je overvallen worden door allerlei emoties:
Angst, vertwijfeling en paniek,
Boosheiden machteloosheid,
Onzekerheid en verdriet
De meeste mensen zullen er alles aan doen om niet in dit emotionele mijnenveld terecht te komen.
3. We leven vanuit de illusie dat het leven rechtvaardig is
Veel mensen leven in de veronderstelling dat wie goed doet, goed ontmoet. Dat zal vaak het geval zijn, maar ook heel vaak niet. Stel je voor dat je in een rij wachtenden iemand voor laat gaan, laten ze jou dan ook voorgaan? Stel je bent heel belangstellend naar iemand zijn verhaal, is diegene dan ook heel belangstellend naar jouw verhaal? Je kent vast wel iemand in je omgeving die een typische helper is; helpt op school, bij de voetbalvereniging, bij collectes langs de deur. Wordt dit goed doen ook terugbetaald? Natuurlijk bereik je meer als je aardig en hulpvaardig bent, maar wanneer het er op aankomt, kun je behoorlijk teleurgesteld raken in de mensheid. Wanneer je dertig of veertig jaar loyaal bent geweest aan een organisatie en je wordt zonder pardon op straat gezet, dan komt dat rouw op je dak en ben je zeker deze illusie armer.
4. Bij de meeste ingrijpende gebeurtenissen verlies je iets dierbaars
Wanneer je gaat scheiden, verlies je je partner en vaak ook zijn/haar familie en vrienden. Je verliest je verwachtingen over het huwelijk. Je verliest wellicht het huis en je vertrouwde omgeving. Als je ouder wordt verlies je je jeugd en wellicht je gezondheid. Bij ontslag, ziekte of een burn-out verlies je een groep waar je deel van was. Wij zijn in essentie sociale wezens. We willen ons verbinden met andere mensen en opgenomen worden in een groep waar we gezien, gehoord en gewaardeerd worden. Wanneer je een plek verliest waar je bij hoorde, verlies je de vervulling van een belangrijke behoefte. Je kunt hierdoor gevoelens van eenzaamheid en verdriet gaan ervaren. Wanneer je werkloos bent, verlies je daarnaast een plek waar je professionele betekenis had. Naast de behoefte om deel te zijn aan een groep, is het voor veel mensen ook belangrijk om zich te kunnen ontwikkelen, uitdagingen aan te gaan, zich te onderscheiden van anderen en betekenis te hebben in de samenleving. Zonder jouw professionele bijdrage, kun je je gaan afvragen wat voor betekenis je nu nog hebt in de samenleving. Dat kan een groot gemis zijn, want ook hier verlies je een vervulling van een belangrijke behoefte. Het kan het gevoel geven dat het leven zonder werk geen betekenis en geen zin heeft. Op het werk ben je iemand met een bepaalde status: je bent beleidsmedewerker, je bent leidinggevende, of je bent een secretaresse. Als dit wegvalt, valt ook je identiteit weg die daarmee is verbonden. Je kunt je nu afvragen; ‘wie ben ik nu?’ zonder een deskundige rol en zonder status. Wellicht krijg je nu het idee dat je nutteloos bent en straks een zielige werkloze of een looser. Dit kan gevoelens van schaamte oproepen en je gevoel van eigenwaarde ondermijnen.
5. Een groot verlies roept emoties op
Door bijvoorbeeld verlies van werk worden drie belangrijke behoeftes niet meer vervuld; Je bent geen deel meer van een groep waar je het grootste gedeelte van je tijd doorbracht, je hebt geen professionele betekenis meer en je verliest een identiteit waar je je mee vereenzelvigde. Daarnaast ben je ook de dagelijkse routine kwijt, de dag invulling, collega’s en sociale contacten. Dus door verlies van werk verlies je een groot deel van een betekenisvolle leven. Daardoor kan ontslag een schokkende gebeurtenis zijn en komen de emoties. Woede om het gevoel van onrecht, machteloosheid dat je geen invloed hebt, moedeloosheid omdat je geen perspectief ziet, angst voor de toekomst en verdriet om het verlies. Daarnaast kun je je ook schuldig voelen en schaamte naar je omgeving.
Heb je nog vragen neem gerust contact met mij op.
Wil je leren omgaan met een ingrijpende gebeurtenis?
Wil je leren om met verdriet en pijn van je dierbaren om te gaan?
Wil je leren om meer ruimte te geven aan je eigen emoties?
Ik, Marja Postema, help je graag d.m.v. individuele coaching
Neem contact op via het contactformulier voor een gratis kennismakingsgesprek. Dan gaan we kijken wat voor jou de beste aanpak is.
Ben je al even bezig met je persoonlijke ontwikkeling?
Heb je behoefte aan verdieping, verheldering en aan het oplossen van hardnekkige patronen?
Heb je behoefte aan een persoonlijke en professionele ontwikkeling?
Kijk eens naar de geaccrediteerde OPLEIDING EMOTIONEEL MEESTERSCHAP
Zowel de Coaching als de opleiding is in Amersfoort.