Hoe ga je met afwijzing om?
Hoe verwerk je afwijzing?
Hoe ga je om met de emotionele pijn van afwijzing?
Iedereen wordt wel eens afgewezen of in de liefde, in vriendschappen of bij het solliciteren. Dat begint al op het speelplein op de kleuterschool. “Wil je met mij spelen? Nee, ik vind jou niet leuk”. Of later op school wanneer je niet wordt uitgenodigd op feestjes of tijdens sportles als er teams gemaakt worden en je als laatste overblijft.
Eenmaal volwassen kun je bij allerlei situaties worden afgewezen; solliciteren, daten, feestjes, vriendenclubs, scheiding, projecten op het werk, afwijzing voor een functie of ontslag. Je kunt afwijzing dus niet vermijden in je leven.
Een afwijzing geeft een pijnlijk gevoel en tast je gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen aan. We zijn sociale wezens. Daardoor hebben we allemaal vanaf de geboorte een instinctieve behoefte om ergens bij te horen en geaccepteerd te worden, ook al hebben sommige mensen die behoefte helemaal verdrongen. Wanneer de behoefte om ergens bij te horen of de behoefte aan een intieme relatie langere tijd niet wordt vervuld kan dat een schadelijk effect hebben op jouw gevoel van geluk. Vooral de afwijzing in de liefde kan de pijn tot een gevoel van wanhoop leiden en een vernietigend effect hebben op je gevoel van eigenwaarde. Als je niet goed met afwijzing omgaat kan dat je behoorlijk onderuit halen.
Afwijzing veroorzaakt negatieve gedachten over jezelf, je gaat jezelf bekritiseren:
- Je vind jezelf mislukt
- Je vind jezelf niet goed genoeg
- Je vind jezelf lelijk
- Je vind jezelf niet interessant genoeg
- Je vind jezelf niet slim genoeg
- Je denkt dat het nooit wat wordt
- Je vind jezelf waardeloos
Afwijzing veroorzaakt vaak gevoelens van frustratie, jaloezie, verdriet en boosheid met als gevolg:
- dat je gaat piekeren wat je allemaal anders had kunnen doen
- dat stress toeneemt door het groter te maken dan het is
- dat je in een slachtoffergevoel blijft hangen
- dat je prikkelbaar wordt
- dat je moeite hebt je te concentreren
- dat je de impuls hebt om wraak te nemen
- dat je deze gevoelens weg gaat drinken of eten
Zeven oplossingen om met afwijzing om te gaan:
Afwijzing kan hard aankomen.
Hoe ga je daar dan mee om zodat het jouw gevoel van eigenwaarde niet aantast en jouw spontaniteit niet blokkeert?
1. Geef jezelf compassie in plaats van zelfkritiek
Door jezelf af te kraken en jezelf te confronteren met gebrek aan bepaalde vaardigheden of gebrek aan lef wrijf je zout in je wonden. Natuurlijk is het handig om te kijken welke vaardigheden je nodig hebt of welke angst je zou kunnen overwinnen. Maar dit kun je ook op een liefdevolle manier doen. De stem van zelfkritiek heb je vaak overgenomen van jouw kritische ouders of een oudere broer of zus. Het zit ingebakken in je brein. Je kunt deze stem niet zomaar stoppen maar je kunt er wel een andere stem tegenover stellen. Denk aan iemand die je kent of een persoonlijkheid uit een film of een boek, die altijd positief, begripvol en liefdevol reageert en het vertrouwen heeft dat er altijd een oplossing is. Wat zou deze persoon tegen jou kunnen zeggen?
2. Ga op zoek naar oorzaken buiten jouzelf
Wanneer je een situatie analyseert blijkt een afwijzing lang niet altijd persoonlijk te zijn. Iemand wijst je af in de liefde omdat hij of zij bang is om zich te binden of andere verantwoordelijkheden heeft of net een lastige relatie heeft beëindigd. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom iemand je afwijst. Ook afwijzing op het werk kan allerlei oorzaken hebben die niets met jou te maken hebben. Goede initiatieven en ideeën kunnen worden afgewezen omdat het niet past in de cultuur van de organisatie of omdat er mensen zijn die willen bepalen wat er gebeurt. Vaak speelt politiek een rol of jaloezie bij collega’s. Op het werk heb je misschien niet niet de juiste vaardigheden maar dat betekent niet dat je als persoon wordt afgewezen. Vrienden kunnen jouw initiatieven afwijzen omdat er andere behoeftes zijn door de verschillende karakters. De een wil vaak afspreken en een ander vind het voldoende om elkaar twee keer per jaar te zien. Daarom kan het zinvol zijn om je na een afwijzing af te vragen of je wel de juiste partner, werk of vrienden hebt gekozen, die aansluiten bij jouw behoefte en karakter.
3. Waardeer jezelf zoals je bent met jouw sterktes en zwaktes
De pijn van afwijzing ontstaat omdat je het gevoel hebt tekort te schieten, niet goed genoeg te zijn of niet geliefd te zijn. Soms verwacht de omgeving een superheld of een schaap met vijf poten, maar we hebben allemaal onze zwaktes en sterktes. Probeer niet iets te zijn wat je niet bent. Ik ben bijvoorbeeld introvert en heb daardoor de tijd nodig om over zaken na te denken. Dat betekent dat ik op iets terug moet komen. Dus als iemand moeite met mij heeft omdat ik niet extravert en adrem reageer dan klopt dat, want zo ben ik niet. Maak een lijst van eigenschappen en kwaliteiten die je in jezelf waardeert in de liefde, op het werk en in vriendschappen. Denk aan loyaal, zorgzaam, attent, enthousiast, nieuwsgierig, harde werken, creatief, verantwoordelijke etc. Laat vrienden dit lezen en vraag of jouw zelfbeeld klopt en of ze nog iets willen toevoegen. Het accepteren van een realistisch zelfbeeld kan je helpen bij het omgaan met afwijzing omdat je jezelf waardeert. Het voorkomt ook dat je in zelfkritiek of slachtofferschap verzand. Het belangrijkste is dat je jezelf niet afwijst.
4. Steun vragen
Omdat je je zo alleen kunt voelen bij afwijzing, heb je andere mensen nodig,. Mensen die van je houden, je graag mogen en waar je je verhaal bij kwijt kunt. Het is belangrijk dat je deze ervaringen kunt delen en je je weer geliefd en gewaardeerd voelt. Dat is een krachtige heelmeester. Vervolgens ga je samen iets leuks doen om in een andere stemming te komen zodat je ervaart dat het leven meer is dan afwijzing. Het voorkomt ook dat je in zelfkritiek of slachtofferschap verzand.
5. Minder vatbaar worden voor afwijzing
Bij bepaalde situaties kun je leren om er minder vatbaar voor te worden door de situatie juist vaker op te zoeken zoals solliciteren, daten, koude acquisitie, hulp vragen. Je wordt minder vatbaar voor afwijzing wanneer je er meer aan gewend raakt. Eigenlijk gaat het er om dat je beseft dat afwijzing voortdurend speelt bij iedereen en het niet een groot drama hoeft te zijn. Dit vraagt wel lef en moed om je angst te overwinnen om afgewezen te worden. Vooral wanneer je onzeker bent over jezelf, weinig zelfvertrouwen hebt of verlegen bent is het moeilijk. In dat geval is het handig om eerst aan je zelfvertrouwen of je gevoel van eigenwaarde te werken.
6. Afwijzing doet pijn
Je mag teleurgesteld, verdrietig, boos of angstig zijn. Door je emoties te negeren of te onderdrukken neem je niet de pijn weg die het gevolg kan zijn van de afwijzing. Emoties hebben we deels om je te helpen emotionele situaties te verwerken. Dat doe je door ze te accepteren. Accepteren doe je door de emotie toe te staan. Dat betekent dat je bij verdriet huilt en bij angst je zorgen te deelt met je partner of een goede vriend. Emoties kun je pas echt loslaten als je ze de ruimte geeft.
7. Loslaten
Sommige mensen kunnen niet loslaten, ze blijven vechten voor een hopeloze zaak. Anderen hebben juist de neiging om gelijk op te geven. Het is belangrijk dat je een realistisch beeld hebt van de situatie. Deze wijze tekst van de Griekse filosoof Epictetus zegt het perfect:
Geef mij de moed om te veranderen wat ik kan veranderen
Geef mij inzicht te accepteren wat ik niet kan veranderen
En de wijsheid om het verschil te zien
Wanneer je accepteert dat je een situatie niet kunt veranderen of beïnvloeden is het tijd om het los te laten en door te gaan met het leven. Maar dat hoeft niet te betekenen dat het je koud laat.
Wil je jouw zelfvertrouwen vergroten?
Wil je meer gevoel van eigenwaarde?
Wil je beter met afwijzing kunnen omgaan?
Je zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde is de basis voor een gelukkig leven. Hoe meer zelfvertrouwen en eigenwaarde je hebt, des te makkelijker ga je met afwijzing om. Soms hakt een afwijzing er zo in, dat je het niet los kunt laten en je misschien blijft hangen in wraakgevoelens
