You are here: Home » Artikelen over angst » Waarom pieker ik?

Waarom pieker ik?

 

 

 

 

 

Als je vreselijk tobt over je ellende dan heb je dubbele ellende

Engelse gezegde

Iedereen piekert wel eens.

Je kunt piekeren over je gezondheid, werk- of opleidingsprestaties, inkomen en allerlei mogelijke onheil. Vooral bij een grote verandering, een belangrijk besluit of bij tegenslag. Veranderingen kunnen een gevoel van onveiligheid en onzekerheid geven waardoor je gaat malen. Dat is menselijk. Maar wanneer je voortdurend piekert over allerlei zaken die niet in verhouding zijn met de grote van het pieker onderwerp dan wordt het een ongezonde manier van denken.


Het gepieker kan angst veroorzaken

Waardoor op je gedachten zich op een negatieve uitkomst richten. Het inbeelden van negatieve uitkomsten leidt weer tot nog meer bezorgdheid en angst. Zo zit je gevangen in een negatieve spiraal. Ondertussen kom je niet tot een oplossing want door het piekeren ga je twijfelen en door de angst raak je verkrampt. Daar kun je moedeloos en wanhopig van worden want het levert niets op.  Omdat je zo in beslag wordt genomen door het gepieker, heb je geen ruimte voor anderen. Mensen in je omgeving kunnen daardoor ongeduldig worden of geïrriteerd raken. Op deze manier creëer je zowel emotionele als fysieke spanning. Uiteindelijk krijg je een hekel aan jezelf.
Misschien probeer je dwangmatig zaken onder controle te houden door alles zeker te willen weten of ga je steeds meer situaties vermijden die spanning en gepieker veroorzaken. Dit zijn geen echte oplossingen.

Om piekeren te kunnen stoppen is het belangrijk dat je er eerst achter komt wat de oorzaak is van het gepieker.

Wat is de oorzaak van piekeren?

Piekeren kan een reactie zijn op een problematische situatie

Wanneer je langdurig in een ongewenste situatie zit kan dit leiden tot piekeren. Denk aan werkloosheid of relatieproblemen. Je wilt een oplossing en blijft hierover piekeren. Het is logisch dat je een oplossing wilt en dat je je zorgen maakt over de toekomst maar door te piekeren kom je meestal niet tot een oplossing. Het is mogelijk dat je piekert omdat je bepaalde emoties uit de weg gaat zoals gevoelens van machteloosheid, eenzaamheid , boosheid en verdriet, die een natuurlijk gevolg zijn van een nare situatie. Het is ook mogelijk dat je te weinig zelfvertrouwen hebt en niet weet hoe je deze situatie aan moet pakken.

Piekeren kan een reactie zijn op negatieve gedachten

Piekeren is een zorgelijke manier van denken. Het glas is half leeg in plaats van half vol. Je ziet overal gevaren voor jezelf en je dierbaren. Deze negatieve en pessimistische gedachten zorgen voor angst gevoelens. Sommige mensen denken bij elke lichamelijke aandoening dat ze ernstig ziek zijn en schieten daardoor in de angst. Een negatieve denkhouding wordt beïnvloedt door:

  • Ramp denken; ‘Dit gaat helemaal fout’
  • Zelfkritiek; ‘Ik ben waardeloos’ 
  • Gedachten lezen; ‘Hij moet me niet’
  • Overdrijven; ‘Dit komt nooit meer goed’

Uiteindelijk kun je door deze denkhouding een persoonlijke catastrofe bij elkaar fantaseren: werkloosheid, armoede, dakloos of eenzaam en verlaten.

Piekeren kan een reactie zijn op zelfkritiek of kritiek van de omgeving

Iedereen heeft een beeld, bewust of onbewust, van zichzelf; van je mogelijkheden, kwaliteiten en eigenschappen. Wanneer je leven niet voldoet aan het beeld wat je in gedachten had wordt het moeilijk om niet te gaan piekeren. Ook wanneer je niet voldoet aan het beeld wat anderen van je hebben kan dat zorgen voor gepieker. Je wilt voorkomen dat je wordt afgewezen als je niet aan een bepaald beeld voldoet. Je maakt je hierover voortdurend zorgen en schiet bij het minste geringste in de verdediging. Overmatige zelfkritiek kan leiden tot perfectionistisch gedrag. In dat geval stel je hoge eisen aan jezelf en heb je het idee dat je anders niet goed genoeg bent. In dit geval is het heel belangrijk dat je inzicht krijgt in de kritiek en jezelf leert accepteren zoals je bent.

Piekeren kan een reactie zijn op een emotionele gebeurtenis

Na een emotionele ervaring kun je verzanden in gepieker. Denk aan een plotseling ontslag, echtscheiding of het overlijden van een dierbare persoon. Bij een teleurstellende of verdrietige gebeurtenis komen we in een rouwproces. De eerste fase van het rouwproces is ontkenning. Dat is een normale reactie omdat je een dergelijk indringende gebeurtenis niet in een keer kan toestaan. Tijdens de volgende fase sta je langzaam aan de emoties toe die je helpen de gebeurtenis te verwerken. Wanneer je merkt dat je erg veel piekert dan kan dat een signaal zijn dat je nog vast zit in de fase van ontkenning. Je vermijdt de emoties die horen bij een rouwproces. Vooral wanneer je het moeilijk vind te accepteren dat het leven soms onaangename verassingen geeft. Op zo’n moment wil je het gevoel hebben dat je het leven volkomen onder controle hebt.

Piekeren kan een reactie zijn op het niet aanvaarden van tegenslag

In je jeugd leer je omgaan met tegenslag. Bijvoorbeeld wanneer je je zin niet krijgt, bij het verliezen met spelletjes of door lastige gezinsomstandigheden. Wanneer je jeugd moeiteloos is verlopen bestaat de kans dat je later in je leven het lastig vind om met tegenslag om te gaan. Wanneer je verwacht dat het leven probleemloos verloopt, wordt je boos, vindt het niet rechtvaardig of heb je het gevoel dat je wereld instort omdat je er niet tegen kunt. Met het gepieker wil je de tegenslag tegenhouden. Je onderschat je vermogen om er mee om te gaan. Verdriet is de emotie die helpt teleurstelling en tegenslag te verwerken. Het is belangrijk dat je accepteert dat het leven is nu eenmaal niet altijd gemakkelijk is.

Piekeren kan een reactie zijn op overgevoeligheid

Wanneer je overgevoelig bent ligt voortdurend het gevaar op de loer overbelast of gekwetst te worden. Het leven lijkt meer op overleven dan leven want je vraagt je steeds af of je bepaalde situaties aankunt of niet. Dat kan leiden tot eindeloos gepieker omdat je lang niet altijd deze zekerheid krijgt. Je vindt het moeilijk jezelf te begrenzen of voor jezelf op te komen. Spanningen tussen mensen kun je moeilijk verdragen. Je kunt overspoeld raken door emoties.
Het is belangrijk dat je deze overgevoeligheid accepteert en leert grenzen aan te geven waar dat nodig is voor jou.

Piekeren kan een reactie zijn op bepaalde veronderstellingen

Je kunt het idee hebben dat de wereld niet veilig is en dat mensen niet te vertrouwen zijn. Dat zou in een oorlog situatie aannemelijk kunnen zijn maar in onze westerse samenleving zijn we relatief veilig en zijn er heel veel mensen te vertrouwen. Ons vertrouwen in andere mensen hebben we opgebouwd in de kinderjaren. Wanneer je bent opgegroeid in een gezin waar je niet kon vertrouwen op aandacht, voedsel en verzorging zul je eerder een basis wantrouwen hebben ontwikkeld.
Je kunt het idee hebben dat je alles onder controle moet hebben zowel voor jezelf als je omgeving. Waarschijnlijk voel je je over verantwoordelijk voor het wel en wee van je omgeving. Je gaat ervan uit dat als je de controle los laat dat er van alles mis gaat.  Waarschijnlijk op basis van veronderstellingen uit je jeugd. Het tegenovergestelde is ook mogelijk; dat je in de veronderstelling bent dat je het leven niet aankunt en dat je altijd mensen nodig hebt die voor je zorgen. Deze veronderstellingen heb je ooit gemaakt op basis van een situatie lang geleden. De situatie is veranderd, je bent volwassen geworden en kunt vaardigheden ontwikkelen.

Piekeren kan een post traumatische stress reactie zijn

Veel mensen worden wel eens geconfronteerd met een schokkende gebeurtenis. Een schokkende gebeurtenis is bijvoorbeeld een ernstig ongeluk, een overval, mishandeling of een plotseling overlijden van een dierbare persoon. De gevoelens die zulke trauma’s kunnen oproepen zijn soms zo heftig dat mensen niet in staat zijn om ze te ervaren of laat staan te verwerken. Daarnaast wil men een nare ervaring het liefst achter zich laten en zo kan een traumatische ervaring zoveel mogelijk hermetisch worden afgesloten. De ervaren gevoelens gaan ondergronds en kunnen zich op de meest onverwachte momenten laten zien of ze dienen zich op een later moment in het leven in alle heftigheid aan. Dat noemen we posttraumatische stress. Terwijl men de gebeurtenis al lang achter zich heeft gelaten kunnen zich de volgende posttraumatische stress symptomen aandienen:
• Regelmatige herbeleving van de gebeurtenis
• Overvallen worden door spanning, angst en paniek als je wordt herinnerd  aan de gebeurtenis
• Slaapproblemen en nachtmerries
• Hartkloppingen
• Hyperventilatie
• Het vermijden van situaties die je aan de gebeurtenis herinneren
• Concentratieproblemen
• Snel geïrriteerd raken
• Lichamelijke klachten

Piekeren kan een reactie zijn op deze stress. Misschien omdat je niet begrijpt wat er met je gebeurt of omdat je probeert alles onder controle te krijgen. Het enige wat je kunt doen is de moed verzamelen om dit leed onder ogen te zien en respect te hebben voor het zelfhelende vermogen van je lichaam en geest. Het is aan te raden hulp te zoeken wanneer je last hebt van posttraumatische stress.

Piekeren kan een reactie zijn op schuldgevoel

Wanneer je iets hebt gedaan of juist hebt nagelaten geeft dat vaak een schuldgevoel. Schuldgevoelens staan erom bekend dat ze lang kunnen doorsudderen. Je wilt er van af maar je weet niet hoe je dat moet doen. Daardoor ga je piekeren.

Piekeren kan een biologische oorzaak hebben
Langdurig medicijn gebruik, zoals antidepressiva, kan als bijwerking angst opwekken. Het kunnen ook medicijnen zijn waarvan je deze bijwerking niet verwacht. Lees goed de bijsluiter en raadpleeg je huisarts. Daarnaast kan er een fysieke oorzaak zijn bijvoorbeeld door een schildklier afwijking. Vooral wanneer overmatige angstgevoelens en gepieker voor jou een nieuw fenomeen zijn, kun je je afvragen of het niet een fysieke oorzaak heeft.

Wil je weten wat de bron is van jouw gepieker?

 Meld je aan via het contact formulier

Lees ook:

Wanneer piekeren een probleem wordt

Hoe kan ik piekeren stoppen?

INTERESSANT ARTIKEL? Wil je het delen met je netwerk?

Marja heeft dertig jaar ervaring in het begeleiden van mensen bij de ontwikkeling van hun Emotionele Intelligentie en het loskomen van vroegkinderlijk trauma. Zij is auteur van het boek 'Emoties wat moet ik ermee?' en 'ABC van 15 emoties'. Marja heeft een effectief stappenplan ontwikkeld dat je helpt om emoties beter te herkennen, te accepteren en te uiten. Ze is getrouwd, heeft een volwassen dochter en woont en werkt in Amersfoort.

https://www.omgaanmetemoties.nl